Page 11 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 11
:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ

~mee smdi}mt ~kr} vtvemih|vg Á·² ,Ì·²»½· »·²Ê½ ¹³Ë· ʻ˳ ¿»¸·Ê¹ »µ »»³ ÁÊÄ·· º¾»»ºÊ²Æ ºË»Â ¶ÂÌÀ »µ ºÄ··
pl|mir-|drldu yrig - vii{um| Ä´»µ»»¾ Á»»¸ ºÄ·· ¶µ·ÄÌ ¿ÄÂ·Æ ÁºÂ·² Á·Æ ʲ ,Ì·³µÂ »µ Ʋ ÁÄÀÄ ò·· ¿»ÂÉÃÄ
ÃĻʲ´Äº²É ÄÂĵ»ËÊ²Æ Á»² ¼Ä¾ºÃÄÉ Á·² ¾ºÊ²É ¶ÂÌÀ ² ÁÄÀ·É²³ ÁÄÀ ºÄ·· »»¸
nh_dxho yfmx hb nw_ddqa gqdd_wBqa eh_ cxdbvb cfmx idymd ydxawyc phdwa ghm ¼»¸ ¸»²'À ò·· ¿»À·½Ã »µ º»·¾ ÁµÂ²··Ä´ ¶ÂÌÀ ¿·È Á»»´ ÁÄÂÄÉ ÁÄÀ ºÄ·· º»ÀÊĵ
`wc vxo` `dfc nyfc umdgx` cBdf hb wqgod_ nqao_aqa eh_
p nqdd ,qddvphw yh`` Á·² ¶¹ÆËÀ »µ ÁÄÂÄÉ ºÊ²µ Á·² ,ÅÌÌËÀ
ckjc a`q ,qddvphw vb`_ _ghkx tj `db hjbwm h`w ucac n` ,_ghkx tj rpdh ÄÂÄ´»»² ÊÄ»»¸ Á³»»ÊËÊĺ·² ºÂ»»ÊÆ Äº·´ .ÊÆà ¿Äµ ÁÄÀÄ·ÈƲ ÊĺÂÄÈ
kgwhdm w_mg_p kghvb tmdb _ghkx no_m hdkc wx_ h`w nd_ac `wc y` ,
hfy c`dxfc ÁÊÄ·· ÊÄ»µ ¿»»³ ºÄ·· ¶µ·ÄÌ Êĵ .¶À»Ì¹ Á³²¶ ò·· ¿»³·Ë¹¶ ¿»ÀÊ·Ì Ä¾² »µ
Ä´»µÂÄºË ² Ê²Æ Á³»»¾³ Á·² ,Á³Ä´Ä´Êij»² Ê²Æ ÄºÈľ »µ Á»² ºÊÄ»»ºËÄ´»»³ Á»·Ë
.hdkc yedf_ ydx pfmd dhoqddq ¼»¾µÂĺËÊ²Æ »·· Á¾Ä·· ¶Â»Ì ÊÄ»»¸ Á½²··
kx kdbac do` ,ke tj rpdh h`w fcack whvh n` _ eh_ _ghkx `w wqddvphw wqb .ÃÊƶ ¾³ÉÀ ¿ÄÂ·Æ ³·ºË Á»² ÉÂĵ² µ·³½³ ¶ÂÌÀ ÄÊÄ»»º ¿Äµ Áº¾²¶ÊÄ ¼»·²
ydfwd_ pfmd qddvphw vb`_ kue tj cmkx lcw`_ h`w c_wdcc hbdmqm vhbuc nd_ac ¿»³·ÊÉ »µ ¸² ºÄºÊ²··ÊÄ ¸»² ÃÄ
.vw` ho` k_dh yhwv` mwd b`_ pk_ nqddqa w_B ncjm dhmh rdp` g_c wqjkqdd ,lhgBxmc »Æ½À ÊÌ·» Á´ÂÄʺ˲ ¼»¸ Á¾Ä·· ¿»µ»µ»· .µÀÄÀ ¿»»³ »·²Ê¶
nd_ac nds wqgj_g _ eh_
hfy vxy` cxhxhc yho`wc ,_ghkx `w lqods qm_m hb Ê²Æ ³·º¶ Ìʽ¶ Á¸»»··Ã»·Ê² Á·² ,̾·½»¶
vcwc _xhbv _`p h_c n` bhc kue l_gxwq`k_c _xde lkdxm h`w Bdf vhbuc Êij»² ¼»¸ Á³Ä´ Ľ¾Ä·· ¶Ë·µÉ¶ ·Â»Ì³»Ë» iw`_c coxc bhmky weo
hkyso h`w vhbuc nd_ac vj nyfd qhe gwqsu_wm k
weqhk_ ldkx h`w lpwdsmc ÁÄÀ¾ ËƳ· ³¾³ ʲ» ÁȲ´ ¿Äµ û·²½Ê·µ dhc no_m _hpde weqhk_ cdm
»»¸ ¸»²'À Á·² ,¿»³·Ë¹¶ ¿»µ»À¾Ì ̹¾È¶
.wdg_`who vb`_ kue lhd`kghhg º»À ³·º¶· ÊË»¶ ¼Êµ ¾Ä ¼Â¹À µ»»ÊÆ º»À ºÊÄ·· Êĵ·¸²³
,kqcd_ ,eo_u yh`k
vc lhvhbu hb nds kvhohh_ n_ nyf wqb eh_ ldw_ hde_ Ä'³·Ë¹ »µ ¼Ê·µ Ì·¹·½ Ľ»¾µ»ÀÊÄÀ·² Á»² ºÄ·· ʲ» »»¶ ¸² ,ÃÄ»»Â »µ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·²
nh_ ,
vc `dg lx kq` ,_xde
w h`w ,xghdd_`dhk ,kh`_owqxg ,p_vwqxg ,kBhhgp_ow_c Á´»»¾ Ľ¾Ä·· ,Ê·Ä»Ë »µ»´À Á·² ¶³»Ë» »Ë²Ê Á¾Ä·· Ľ¾Ä·· ¶Â˶ ³² »Ê¸Â »µ ³²´·È
bdqd ,wcoc yd`dfw ,vwdx qgo ,hdbkhm ,thdd_kp_w ,qddvphw yh`k pdfh nx
ho`w ldu `_adu ¿µ·³½ »Æ½ ¶½¾À ¶·¾À ¿»»³ ÁÊÄ·· ºÃ»Ê´²³
.¿»µ»À¾Ì »µ Á»² ¿»ÀË Ì²Ê» Á»»Ê² ÊÄ»»² ÁÊÄ·· ºÃ»Ê´²³ ʲ» »»¶ ºÄ·· ,»·²Ê¶
.bdqd ·Â»Ì³»Ë» »²È·» Ä'³·Ë¹ ʲ´ »µ Á·Æ
wh_m h`w ucac hh` lqbhh_ n_ eh_ wqjkqdd ,_ghkx qddvphwm ucac nyfc h`_ wqb !dodjc awd`pm_hkhdd h`xdy ,·"»¶ Á²À ²»Ã·¸ ʸĻ¾² ¶"·À ,¶Ë·µÉ¶
nhhe ghm go_v_` nw_h khs eh_ ,wcoc yd`dfw bmch`b `w _ghkx xghdd_khmx vfuh !pqkqs nbq nd_ _` vxudm ʸÂ" Á'º»À ÁÊÄ·· ºÂ»·Êɲ³ ºÄ·· ÊĽ¾Ä··
g_c wq d_dd ,awd`pm_hkhdd w_mg_p y`hxh` qhBxmd mw pk_ ,cwdyc yu`wc Á·Æ µÀÄÀ³ ¶µÄ· ¿Ä ¾½ »ÂƳ "¶Â˶ µ»À¾Ì
,ydbhpf`d cwdy` ydkba nhhe du rpdo` .lhvdb_ lhbhmky wqgwqbodc qkhs gkqgxqavqdd_ Áµ»»ËÊÄµÂ²Â·Æ ¸Â·² º·º ¼²·· ² ¿»·É
lho`w khs w_s pqwb_ n_ ahboqhhe ,ydwdmf ydjkc hwdwh` ghm gmhw_` _ghkx `w wqb eh_ »µ»À¾Ì ÁÄ·· ,¶Ê·² ·¾·½Ë ¾»¾ ¿Äµ Á·Æ .Á·¶»µ»À¾Ì· Á³Ê
Ê»Ä »³Ë·Ì· ,¿»µ»À¾Ì¶ »Ê·¶ ,»·Ë²É »µ»Ã¹· Á·Æ Á·¸ ² ¸»² ·"»¶ ²»Ã·¸ ʸĻ¾² ¶"·À
.lhwdmd ¼»¸ Á¾Ä·· ´Ê·³ÃÀ²»¾»·· ¾²ÊË»³ ¿²· ¿Äµ»»² Á·² ,·"»¶ Á²À Ë»Êij 'Ê ¹"¶Ê¶
`_e lhhf
w acwc nds nde _ eh_ _ghkx tmdbc nd_ac ,ckjc h`_ wq
`dxf wqb ̷˲ʳ ,µ¹² ´´ ÌÊ·É Ì¹Ì ÁľÀ²¸Æ»·Â·È ,·"»¶ Á²ÀÊĽ»¸ ¶ËÀ ɹȻ 'Ê ¹"¶Ê¶ Á·Æ
nhhgxwq`khe ndqmx h`w acwc hh` lqbhh_ n_ nd_ ,xbdv ywbc _hxo ke no_m (rk_dd) »Âɸ ,²"º»¾Ë ʻĶ »Â³Ê ,Á·¶µ»À¾Ì· ÁÂ³Ê ¶½·¸ º²¶ ÊÄ .»·Ë²É Ì»³ »"Ê·Àµ² É"³ËÀ
.qhe ,bdqd cmkx ydqhwh ,bdb hkh`x ,ikmk hxqm kq` vcac bjod gpqB_bd`` tmdb kue ¶Ê·Ì »È»³ÊÀ ,¾"ɷȸ ·Â»³Ê »µ»À¾Ì Á»³ ̷ʹ³¶ »À» Ä»»¸ Á´ÂÄÊ³Ê²Æ ·È ÁÄ··Ä´
nh_bd cwdm wqb ahboqhhe ,c_wdcc fj nhhe ghm go_v_` vw_gx eh_ _ghkx nhhb wqb Á·² ,'ɶ ·Â»Ì³»Ë»³ 'ɶ ̵·³Ä³ ¿»É÷ķ º²¶ ÊÄ ·²·· ,'ɶ ·Â»Ì³»Ë» »¾Ì·½
dydbumd ,
hmfo `vqh yh` bmch` wqw_mg_p lqoh_ lhkkBym wqgwqbodc qkhs hb w_s ÄÊ»² º»À ¾µ´À Ê·² ¿Äµ Á»»¸ ɸ¹À ¾Ä· ¶Ê·Ì¶ ¾Ä Áʲ» ÄÊÄ»»º »µ ºÈ·ÂĴû·²
ky _ eh_ wq d_dd goqaqa awd`pm_hkhdd-hho hb nh_ gws`d ,g_gx quo_a hb rhd_ cpdwB ÁºÄ˸µ·³ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² Á·² Ãľ²»¾»Æ Ì·ÀÊ Ì·¾ÄÀ³ Á´»ºËÄ´ ¸»² Á·² ,¶µ·³Ä¶
Ä»»ÊºÄ´ »µ Ë»¾Êĺû·² Á´²¾Æ ò··
.dy_wdcd dywdy wd_k dyd_h lh`wd ,cjkc de
c w`b` lhk_dxk ydhBky .¿»ÀË Ì²Ê»· ¶Ê·Ì³
ghm .h`u pbwB lkd_` ,hfhd
B gj_o i_ddghm nqmdvqaw_s eh_ codyf qjhkwqc hb .¶³»Ë»¶ ̾¶Â¶ ÊËÉ Á»»¸ Á² º¾²¶ ²»Ã·¸ ʸĻ¾² 'Ê
eh_ wqjkqdd ,_ghkx w_mg_pm wdmb_ nwm vj `x nw_ddqa b`djm eh_ nhxdbhv wdbhp Ä´»ºÆĶ »µ Á² ÁÄ»»´ ´Äº »µ Á»² º»»ºË Á·² ,¶³»Ë» ÊÄ´»¾»»¶ Á'º»À Ç»À²
̾¶Â¶ »Ê³¹ Ä'³·Ë¹ »µ ¼Ê·µ ÁĴ·º»»Ê´·È Á·² ,¶Â·Ä ¾½³· ÌÄ ¾Ä³ ¶³»Ë»¶ Á»À»¾
.cfsxm `dwv wqgoq_o pk_ y`x hba`` x`dkm nqmdvqa ÄË»´ÊÄÂÄ ³²ºË ² º»À ¿Ä»»²Â»² ¶³»Ë»¶ Ë²Ê È"¶´¶ Á·Æ ºÂ²¶ »µ ·È Êĵ·¸²³
ghm nd_ ,_ghkx nhhgxwq`khe cxm
w acwc nw_ddqa b`djm eh_ nqoqhhk c`dyj ghm »µ º»À ¼»¸ Á´»ºÆÄ˲³ Ľ¾Ä·· ,¿»ÂÉÃÄ Ì·Ê»ÃÀ³ òµ º·º Á·² ,²"º»¾Ë ¶³»Ë»¶

w acwc ,k_dh yhwv` ``k `hg bmch` tmdb _ghkx phhdd kboqm
w acwc :ydjw` hb ̹¾È¶ ¿·È ÁĴ·º»»Ê´·È »»¾ÊÄ Ä¾»Æ ¿·È ³·º¶ Ìʽ¶ ÊÄ´»º½»Ê ² º»À ,¶ÂÀ²Â
kxwqc
w acwc ,_ghkx nhhgxwq`khe k_wxh
w acwc ,kghv` tdm _ghkx tj _xde Á»»´À·Ê² Á'º»À ´Â»¸»ÄÊµÂ²Æ Á»² »»Ã ,µÀÄÀ¶ ÁÄ··Ä´ ¶½·¸ º²¶ ÊÄ ·²·· Á·Æ ¿»»¹ ¿»À Ê·³
cjw` ghm .thomqwv vb`_ _ghkx xghdd_khmx h`u lhws_
w acwc nd_ _ghkx no_m ,Ê·³»È ¿»»³ Ì·³µÂ ÄÀ»Ê²·· »µ ÁºÄ³Ê²Æ»·² ¶²Ê»· ¶Ê·Ì ÁÄ··Ä´ ¶Â·É Á·² ,Á»»¸ ·È ¾³ÉÀ
¿»ºÊÆ Ä˻½ĺ »µ Áº»»Ê´·È Á'º»À »»Ã Á·²
._ghkx wcoc yd`dfw vb`_ acwc qbhhe wq
`dxf wqb nw_ddqa b`djm eh_ _yhwf_ òµ ºÂ½ÄÊĴ»»Ê² ,µÀÄÀ Á'Ê²Æ .¿»»Âƹ ²·¾À³
hhe nxhddu ,lhsyyxm nds l_wgx wqb gkqgxqaB_ gxho ihe g_c codyf hb ixm` Á½»»Ê Á¾·Æº¾²¶Â»² ¿Äµ Á¾ÄºËÊĶ² ·È ¶»½¸ »µ º²¶Ä´ ÊÄ º²¶ Êĵ·¸²³
kx lbd`jk nqmdvqa nqoqe qjkqdd ,wd`hu hxo_d lh`dxf lhxo_ ,lhohhbd lho`w wqahkboqu ¿Ä¶ µ·³½¾ ʵ¶Â¶ µÀÄÀ Á'Ê²Æ ¿²Ê´²ÊÆ Á·½»Ì¶ »¹»Ê³ Á·² ¿»µÃ»»À »µ Á·Æ Á»»¸
»µ Ê²Æ ¶²Â¶ Ä´»ºÃ»»´ ÁÆ²Ë ·È ,¿»Æò¶ ¿»½Ê³² µ"À¶»³ ¿Ä»»Â ¿ÄÂ·Æ ¼··Ì¶ »µ·ÀÄ·
._ghkx lhoydfmc Á»½ÀÌ Ä'³·Ë¹ »µ ĺ´»¾»»º²³ ÊĺÊĵ·¶ ·²·· ,´Ê·³ÃÀ²»¾»·· Á»² "»·Ë²É ¾²ÆÊ ¾¶²"
nqoqe qjkqdd ,kue `w wqddvphw lqods lhbhmky qkhs nqeqao_ ihe n`_c wqbode_` »µ ,·»¹»Ë ¿»µ»À¾Ì¶ »Ê·¶ ,²Ì»»Ê·²µ »²È·» ľ»Æ ·Ì³Ë³ Ì³Ë »µ»À ÁÄÂÄ··²µ ÃÄ
yh` lqb nkqgxvhwdu n
w_s c`dg whjm ihd_ lh_ nqoqe nd_ _ghkx `w n
ghm nyh_ wxv` ¶³»Ë¶ »²È·» ¿»ÊÉ» ¿»½Ê³² ÊĺÊĵ·¶ ò·· ʳ´¶ ²·¶ ,²µ¹ ²Ì··È³ 'ɶ ·Â»Ì³»Ë»
nxhddu ,kue _hvpohxdb b`_a ucac fkf`ck `x ghm nqm_edu - qddvphw nh_ lhhfc ¿»µ»Ã¹· ¿»µ»À¾Ì Ä´»¾²ÈÀ·² »µ Á·² ,'ɶ ¶²¾Æ ¶Ê»ÃÀ³ Á³Ä´Ä´ÉÄ··² ¼»¸ º²¶
ÄÊĺ¾Ä »µ Êĺ·Êĵ ,»·Ë²É Ì»³¾ ÊÄ ¸»² ·µÃ··¶ ¿·»À Á·² ,µ"À¶»³¶ ̹¾È¶¾
.
vc dhyd`_ kx lyfdom ldvm lhhfc hy` qwqbo_ ,Ë·µÉ ¿·ÉÀ Êĵ ̳·º¾ ˲ʳ µÀ·Ä Êĵ
nxhddu .lqow_s lqoq`hdcqa _ rhd_ nw_ddqa gqdd_wBqa eh_ ydjw` q`x y`x wqb .¶¾¶É¶ »Ë»Ë»· »Ê²Æ ,¿»µ»Ã¹· ¿»µ»À¾Ì Áʻ²»ÈÉÂ·Æ ÁÄÂÄÉ ¾²¸ òµ ¸² ºÄ¸ Á·²
ndhuo` lhhf
w acwc ,vw_B _w_` nds gp_a wq
`dxf _ nqddqa eh_ gpqa qkhs hb ÁÄÀ²ÊºË Áµ»² Á¾Ä·· ·Â»Â·À¶³ ²¾Ë ,¿ÄÂÊ²Æ ÁºÃÂÄË Á·² ÁºÃij ÁÆ»·²
nvw_gx _ g_c wqjkqdd ,iy`xk ndjm pfmd `d`_` kkdj hx_wm _ghkx awq`oqe_w »µ ,ÁĴ·ºÃÄÆ ¶Ê·Ì »µ ÁÈ»ºË ¸»»··ÂòÀ
ºÄ´ ò·· ¶Ê·Ì¶ »ÊȳÀ ĵÂÄ»¾³ Ľ»¾ÊĶ .µ»À̶ ¾º·³»
._ghkx `w wqddvphw n
ghm cjkc` wxv ·²·· ,Ì·Ê»Æ Ä»»Ë Ľ¾Ä¸² ¼»¾ÊÄ» û·Ê² ¸»² òµ Á·² ,·Ê½Ë ¾·º»Ë ²·¶ Á»µ³
wqw_mg_p lqoh_ ydjw` q`x ybdqpd cjkm cdkm wqphdwa _ nqmdvqaw_s eh_ xudm ¾-É Ì»³ ¶¾·Ä¶ ¿¾·Ã³ Á´»»ºË µÀ¹ »Ê·¹³ Á¸»»··Ã»·Ê² ·È ÁÀ¸ ÊÄ´»º½»Ê Êĵ Äɲº
w_mg_pm wdmb_ nwm vj ydsyyxc` ,dhoqddq kgwhdm rhd_
hmfo `vqh yh` bmch` Ì·³·º Ì·µÀ· ¹"À´· ¶µ·³Ä· ¶Ê·Ì³ Ä»»¸ Á·² ,²»Ã·¸ ʸĻ¾² 'Ê Ê²Æ ³·º¶ Ìʽ¶
n`_c qwqbo_ nxhddu .ydjw` q`x hb ghm nw_ddqa b`djm eh_ wqjkqdd _ghkx Êĺ»»·· ÁÄÂÄÉ ¾²¸ ÃÄ ,Ì·µ»Ã¹³ ¿»´¶ÂÌÀ ,ĺ² Á·² ¶¹ÆËÀ¶ »³·ÊÉ ,¿»µ»µ»· ¿»Ê³¹
tmdbc nd_ac ckjc h`_ wqb nd_ ,o`bf _ghkx lhd`kghhg weqk_
w acwc ngqwgqashd_ ¸Ä· Ì²Ë ÊÌ»³ Áľµ·ÊÆË Á·² ÁÃɲ·· Á»»´Â² ¼»¸ Á·² ,»·²Ê¶ µ·³½³ Áûʴ²³ ¿»² Á¾Ä··
ò·· ,¶³µÂ ¹·Ê· ¶Æ» Á»Ä³ Á»»¸ ÅÌÌËÀ
._ghkx .·Ìʷ̾· '¶ ÁÄÀ¾ ¼¾·¶· Ż÷À ÊÄ ºÄ·· ,¶Â˶ ³² »Ê¸Â »µ »»³ »·· »·ÂÄ´
qbhh` nds lhuhwqmd lhbhbh qahk_ukhs gahkhhg_` ihe n`_c cfmxc hmh hb nds rhdk nh_ !²"³ »½ ³·¶² ʶÀ ÃÊÆ Ìµ·ÄÌ ÄµÂƲ½Ê²Æ´»·² Á² Áº¾²¶ÂÄ
.bdmqh lhvhbu yh`d ,lhocj yjkmmk `dwk ydjw` nxgod_ddqa g_c nqm nd_ ,lhbbu q
`dxf ÃľÄÆ ÁµÄ ¿¾·²³ • »·Ë²É ̳»Ë» • ²³ Ë"È·À º»À ºÀ»ÊĴû·² ÁÊÄ·· ĺ»·Êɲ³ »µ ·²··

! ·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ ¯Ç¯´
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16