Page 13 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט

:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ

¾Ä»Æ² /»ºÊ²Æ/ÊÄ»µ/ÄÉË·Æ ,º»»¶Â´Ä¾Ä´ ...kkdj nds lhkkdj 17 qk_ nds fhaxm wqb _

ghkx wqawq`p_wa qxdh
w a

cwc ldhp lhh` _

ghkx wqgjqx nyo
w a

cwc
ÊÄ»»¸ Å»·² Á»»´Æ»·Ê² ¼»·² Ë»º²À²º»·² ÁÄÉ
¸»·¾³ Åʲµ ÁÄÀ ,"ÌÀ»»É ÁÊÉ" ² Ê²Æ Á·³Ë¹ ,²"º»¾Ë »·¾³ ¶À¾Ë ³Ê¶ ÁºÄʺĴƻ·² ÊÄ´»¾µÂÄÈ Á·Æ ÇÄ Áº´»»··ÈÊ²Æ ÁȲ´ Ä´»µ¾²··Ä´ ² Á·² º»»ÉÃÂÊÄ Á´»µ'²Ê·À
ÌÀ»»É ÁÊÉ' ² ÁÄÀ·É²³ ·È Á³»»ÊË»»² ¼»¸ ºÊľÉÊÄ ´»Ã²Æ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,¶¾¶Â¶ ʳ¹ ÊĽ¾Ä·· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½ »"ÄË ¿»¾¾·½ ¿»¾¾·½¶ »Ë²Ê Ä'³·Ë¹ »µ ¼Ê·µ Ì·»Ê¹²
ºÂ½ÄÊÊ²Æ ÁÊÄ·· ̷»Ì ľ² Á·² ,'ÊÄÀ·Â ¸² Á˺·²··Ä´ ¼»¸ º¾²·· µ»² ÊĵĻ ¸² ºÄº»»¾Ä´Â»»² ¿»µ·À»¾ Á·Ë¾ Á»»¸ º»À º²¶ ¾¾·½" Á·Æ ³²ºË ûƲ »µ Á·² ²"º»¾Ë
¸»² ÁÄÀ ÁÄ··- Á·»¾Ä¶ ¿¾·Ä³ Á»·Ë ´»µÂÄ»»¸ Êij»² ÊĺÊÄ·· Ľ»¾ÆÄʺ º»À µÀÄÀ ¿Äµ ľĻÈÄÆà ² Áº¾²¶ Ľ¾Ä·· "Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë
.Á·³Ë¹ ¿Äµ Å»·² - '¼¾·¶' Á»»É ºË»Â ÊÄÀ Á·² 'µÀ·Ä' Á² Á»·Ë »µ Á·² ºÂÄÀ²À ¿Äµ Á·Æ Ì·³»Ë¹ òµ ĵĻ Å»·² Á·³Ë¹ Ľ»¾ºÉÂ·Æ Á·² º½»··Ä´
º²¶ ¶Ëʵ Ä´»µÊÄ»»Æ ² º»À ÊÈ·² ÊÄË»ÊÆ ² º»À ÁÊÄ·· ÊĽ»»Ê ÊÄ ¾²¸ "ÌÀ»»É ÁÊÉ" Ä´»¾»»¶ »µ Á·Æ º»»Éû·Ê´
Á»ÉÈÄ¾É µ·µ ¶"·À ¹"¶Ê¶ ÁºÄʺĴƻ·² Á»² ºÊ² Á´»º½»Ê ¿·È ÁÄÀ·É·È² ,¿»Ì·½¸ Á·Æ .¶ÂÀ¸³· ¶Ìij º»»Èʲ» ĵĻ Á·² ÁÄÀ²Â
¾¾½ ÁÄ··Ä´ ÊÊ·ÄÀ Á»·Ë º²¶ Ľľķ·) ·"»¶ Êĵ Á¾»ÆÊÄ Äɲº º·º òµ Á·² .ÁµÄ Á´ .Ì·»ÂËÀ »µ·À»¾ µÀÄÀ ÊÄÂij»·¶Ä´ Êĵ
¿»ÊºÆ Á·Æ Ì·»ËÄÀ Ä´»µ²Ê·À º»À ¾²ÊË» Ê»²À »³Ê ÌÉµÈ »"ÄË íÌÀ»»É ÁÊÉí ÊÄ´»¾»»¶ ´»º»»È½»»¾´ º²¶ »Â¹·Ê ¹»´ËÀ Êĵ "¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ¿·»Ã"
´»µÂÄ»»¸ ,º·Ëɵ ²À¾Ä³ Á»·Ë ÁÄÂĸ Ľľķ· »Ê»É» »µ ·²·· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë - ö ¾Ä³ »µ ·È ³²´·È Á»² ¸² º´ÂÄʳĴû·Ê²
(²Ë»µÉ ¶Ê³¹ »µ Á·Æ ÊÄʻƲ »µ Á·Æ Ä»»² Ê²Æ ¾¾ÆÌÀ ÁÄÂĸ Á·² ÁÄÂÊľ ¿»¾Ë·Ê» »Âɸ· Á³²¶ Ì·»ÂËÀ µ·À»¾ Á·Æ ¿»Ì·½¸ Ä´»µ'²Ê·À ¼»¾µÂĺËÊ²Æ ÁÄ··Ä´ Êij»Êĵ ÃÄ ¸»²
Ľ»¾ºÄ º¾»»ÈÊ²Æ »»³Êĵ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ÁÊÉ ² º»À Áò¾ËĴ² ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· Áµ»² »µ ÁÄ··Ä´ ¶½·¸ ¾²À²Êĵ»·· º²¶ ÁÄÀ ÁÄ·· ¸²
Á·Æ Ãĺ½»ËÄ´ Ì·»ºÊÆ ¶¹´Ë¶ Ä´»µ'²Ê·À !´»³»»² Å»·² Áµ»² »µ ²³³· ¶¸³ Ì·ÆÌ·Ë Ä´»µÂÄºË ² ¼»·² ÌÀ»»É ò·· ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË Ç²´ Á»»¸ ¿»»ÃÀ ·È
¸»² ò·· º·Ëɵ ²À¾ÄÀ Ì·ÀË ÄÊÄ»»º ¸² Á¸»··Ä´Â² º²¶ ²"º»¾Ë ¶À¾Ë »³Ê Ê»²À »³Ê ÌɵÈ" Á·Æ ÄÃ²É Ä´»¾»»¶ »µ º»À É·³»µ³· Á·»Ä³ Áʲ··Ä´ ºÂÊľĴ½Ê·µ ¸»²
– Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½" Á'º»À ÁµÂ»³Ê²Æ »µ Ê²Æ Á·º ÁÄÂÄÉ ÊÄµÂ»É ÄÂÄ´»»² ·¾»Æ² ÊĺÊĵ·¶ º¸»»ÆË Ä½¾Ä·· "ö ¾Ä³ ¸»² ,ʲ» ÅÂ»Æ ÄÂÄƲ¾Ê²Æ »µ ¼ËÀ³ ¿»Ê³¹
¼»·² º²¶ Á·² ,"ö ¾Ä³ Ê»²À »³Ê ÌÉµÈ Êĵ ´Â²¾»·· ʲ ÁÊĺ¾Ä ÄÊÄ»»¸ Á·Æ ¶ÀË ,Ì·¹ÆËÀ Ê帻·º ,Áµ»² Ä´»ºÆÊĵ²³º»·Â ,Á³ʾ ²³º ²À·» Êĵ Áʲ··Ä´ Áº½²ÊĴƲ
»·· ¿·»¶ µÄ º¶Ä¸ ÁÄÀ ·²·· º´ÂÄʳĴû·Ê² Áµ»² ´»Â»»·· Êij² ,Á³Ä¾ »»¸ ºÉÂÄË Ä"Ë·³Ê Á·² ĺ¾² ,Ì·ÂÀ¾²· ¿»À·Ì» ĸ²¾Æ¾»¶ »µ»À¾Ì »µ º´»¾»»º²³ ¼»¸ Á³²¶ ÃÄ ·²··
Ê·² »µ Á·Æ Ì·½¸ Á·² ¹½ Êĵ ¸»² ÃÄ Ã»·Ê´ Áʲ» ÊĺÊĵ·¶\ÊÄ´»¾µÂÄÈ ¸² Á´²¸ ÁÄÂÄÉ Ä¾² »µ ò·· ,¿»ÊÉ»¶ Á·»È »Âɸ ĺ½²ÀÄ´º»À ,²"º»¾Ë ¿»¾¾·½¶ »Ê³¹ ¿»É¾² »²Ê»· ¿»À½¹
·È ,¾²ÊË» ¾¾½ Á·Æ ¶ÉµÈ Á·² ¶¾·´Ã ĺ¾² ¼Ä¾É»Â»»² »µ ¼²Â Á¾Ä·· ¶Ê»ºÆ ÊÄ»»¸ ¼²Â ÄË»¾À»¶ ² ¼»»² Å»·² º´ÂÄʳ µÃ¹¶ ̾·ÄÆ
Á·² Ì·Ä·Ë» ÄÂÄƲ º»À ÁÊÄ·· Áƾ²¶Ä´ ÁIJÀÊĵ Á·² º»»Èʲ» »µ ÁÄÉÂĵĴ ¹"È·»· ¾½³ ¶¹¾È¶ ,Ì·²·ÆÊ Á·² Ì·Ä·Ë» Á·Æ ÄÆË .²"º»¾Ë ¿»¾¾·½¶ »Ë²Ê »µ Á·Æ Ç»ÆË Á»²
¸² ºÂ²É²³ »·· ,ijº¶ ¼Êµ½ ²¾Ë Ì·²·ÆÊ íÌÀ»»É ÁÊÉ' ¿Äµ ¼Ê·µ Êij² .¿ÌÀË Á·Ê½¸ µ·³½ º»À ÁÄÀ º²¶ Êĵ·¸²³
Ä´»µ'¾³·ÉÀ ² ¸»² "ÌÀ»»É ÁÊÉ" ² ÁÆ»·É òµ ¸² ¶½·¸ Áµ»² »µ ÁÄÂĸ Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë Á·Æ .¿»Â»ÂĶ Á·Æ Ì·ÆÌÌ˶ Ľ»¾ÂĸÊÄÆ »µ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·²
Ã'¹»ËÀ ¸»³ ¶ÀË ÊÄ»»² Ê²Æ Á·º ºÄ·· ÁÄÀ »ÊµÃ ¶ËË ¿·»Ã Á·² "Áʵ¶" Á'º»À Ê»²À ³ÉÄ» »³Ê ¾³·ÉÀ¶ É»µÈ¶ Á·²´¶
.¿»³·º ¿»ÂË· ¿»À» Ì·½»Ê² Ê²Æ ¶¾·´Ã Ê·Ä»Ë µ»´À Êĵ Áʲ··Ä´ µ³½Ì ¸»² ¶ÂËÀ ¹»ÊºÀ ¼»¸ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,²"º»¾Ë Êĺ½ÄË
Á²µ ÁÄÀ º²¶ ˵·É Ìʵ¶ ² º»À .´²º ·È Á·² ,²"º»¾Ë Êĺ½ÄË ÁÌ »³Ê ´"¶Ê¶ µ·³½¾ ,¿»³·ÃÀ¶ ˲ʳ Á»»¸ ʲÆÀ ·È ÁÄ··Ä´
³ÉÄ» »³Ê È"¶´¶ Á·Æ ¶½Ê³ »Ê³µ ºÊĶĴ ò·· º»»ÉÀ»Ê²·· »µ Êij»² ´»µÂµÄÊ Á»² "»ÌÀ»²À" ¶ÂËÀ ĺËÊÄ »µ Á³»·¶Â² ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,²"º»¾Ë ÁÌ »³Ê ´"¶Ê¶ ·Â³
º²¶ ò·· ,²"º»¾Ë Êĺ½ÄË Ê»²À ·È º¾Ä·· ÄȲ´ »µ Êij»² Áµ»² »»³ ºËÊĶ µ»´À Êĵ Áʲ··Ä´ µ³½Ì ¸»² Ì·½Ê³ ̽ÃÀ ¿»¾¾·½ »µ Á·Æ Ä»»² Á·Æ Ê·Ä»Ë µ»´À Êĵ
˵·É »¾·¹»²· Ì·½Ê³ ÄÀ»Ê²·· Á˺·²··Ä´ ¿»³·ÊÉ Â"ľ Êĵ² ¼»¸ Ê²Æ "ÁÊÉ" ² ÁÆ»·É .²"º»¾Ë Á²Àµ»ÊÆ ¶À¾Ë »³Ê ´"¶Ê¶ Ê·Ä»Ë
ÁÊÉ" ¿Äµ Á»² ¿»ÆÌ·Ë Á·² ¿»µÀ·¾ ľ² Ê²Æ ºÂ²ÀÊĵ ²"º»¾Ë ¶À¾Ë »³Ê º²¶ ¿»µ»µ»· ÌÄ˳ ,"Á³ʵ Ë»µÉ" ¿Äµ º´²¸Ä´ º²¶ ÁÄÀ .ÁÄ··Ä´ ¿»»ÃÀ Á³²¶ ò·· "ÌÀ»»É ÁÊÉ"
º»»¾´²³Ã»·Ê² ¼²ÂÊĵ ¸»² Á·² "ÌÀ»»É ºÀĵÄÆĴ»»² ¸»² ò·· ²¾Æ Á·»ÄÊ ¿Äµ º»»ºË ¿»µÀ·¾¶ Ê·³»È ÊÄȲ´ Êĵ ÁÄ·· ² ·È Á˲··Ä´ ľ² ¼»¸ Á³²¶ ¿»µÀ·¾ »µ
̾¶Â¶ »µ ¼Ê·µ Áʲ» ĺÈľ »µ Á»² Áʲ··Ä´ Ì·Ë´Ê̶ ² º»À ºÊÄƺÂÄ Á·² Ã»Æ »µ Å»·² ÊÄû·Ê´ Êĵ ·È ¿»µ» ̳¹Ê ̵·ÄÃ
.»·²Ê¶ µ·³½³ Áʲ··Ä´ »·· »»Ã Á³Ä´ Áµ»² ò·· ̷»Ì ľ² ¸² ,¾¾·½¶ Á'º»À .¶Ê·Ì ¾Ë ¶ÊÀ·´ Á·Æ º»»¶Â´Ä¾Ä´
¸»² ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ¿·»Ã µÀÄÀ Êĵ Ľ¾Ä·· »»Ã »»³ ,"Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½" Ê²Æ .¶Ë·µÉµ Êĵ ÁºÄʺĴƻ·² º²¶ µÀÄÀ¶ ̹»ÌÆ
¶¾¹Ì¶ ÄË»ÊÆ »µ ÁÄ··Ä´ ¼»·² ´»º»»È½»»¾´ ¼²ÂÊĵ º²¶ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶ ¿Ë³ ÄË·» »³Ê ´"¶Ê¶ ,Ë²Ê ³Ë·» Êĺ³²´²³
Á³²¶ ¿»¾¾·½¶ »µÀ·¾ ¿»É¶³·À ¹"Ì »µ ÁÄ·· ¿Äµ Á·Æ »Â¹·Ê ¹»´ËÀ ,²"º»¾Ë ÊÄ´Êijòʴ
¾Ä Ì·»ÂËÀ ÁÄÂÊľ Á³»·¶Ä´Â² Ë»ÊÆ Á·Æ
,¶Ä»´»· ¾ÀÄ Á² º»À ,¶ÂËÀ »ÊµÃ ¶ËË ,ʵö
ºÂ²ÀÊĵ ÁÄÀ ·²·· ,ÉÃƶ »¾³ ¼»¾´Äº ´²º
¿»²¾Æ ¿»Ì·½¸ º'¾Ä·Æ ÁÄÀ Á·² ÁÄÀÄ »µ
Á»»¸ ·È '»½¸ »µ Á³²¶ Ľ¾Ä·· Áµ»² ľ² »µ ʲÆ
"ÌÀ»»É ÁÊÉ" Á´»¾»»¶ ¿Äµ Á»² Áò¾ËĴ²
¾²ÊË» ¾¾½ »»³ Áʲ··Ä´ ˵ÉÌ ¸»² ò··
¶¸³ Ä»ºÂ²Ê²´ ÊÄ´»³»»² Á² ¸»² Á·² ,Ê·µ Ê·µÀ

.´²º Ã'¹»ËÀ ¸»³ ²³³·
¿¶»Ì·Ê»Æ ¾½·² ¿µ²Ë ¿»Ê³µ ·¾²

!³"¶·Ä¾ ÌÀ»»É ÁÊɶ· ¸"¶·Ä³

:«¬¯ ý»´®¯ ®°¬¶ '´¯´ ·°®­

siom}g qmppioh jo|r
slrm|de lpvii six |vtmg
u{idii s|vmihvfrid |md s|vmmx lvii
d|mii{u

hkd`a nds c`fwc wqwqhdcqamd_ wqb nds gjhk nh_
nh`hfwm wqohb
:nqm_o lqb ga_wg - vw_s _w_` nh_ _bk_a ywgq k_e nh_ cmdwy a_gode nqmdvw_s gqdd
nd_ ,wqdg kkj ,cwdy huh`wm qgoqvwqo_ k_u _ -
lhkkdjc ejwm
w_s nho` wqxhgo_aha hho _ nds fwjc ldu gaoqw` pvd_dd – hj lhbhmkyc hd`hw iwdb lhkkdjc
goqdd_ njhhwpdksohh_ ngkqe _ nkqgxdu n
shd_ ahbwq`hs ngq`w_ lhovpq qxhm_ohb nd_ qxhawqoq - nwqdd gwq_` qwq phdwa ghm nkqdd ,nghhvjhkoqewqs qwqbo_
lhkkdjc hbmdk wqgoqehdg du goq_o nds aodgpqs cwdy lqb nvw_gx du rhd_ xhoqqxqa nahgw_phdwa _ du ihe ghhwa
m - ddhgv_ ahgsqc eh_ qghm_v k_owdxe -

[³¶´Ã«¬-¼­»°³´´Ã¬Ã«¿ ý®»½­·«¿¶«» ý® º´« ¯"´« º·«³½® ½¶´·Ã´¿¼´°« ´®]

! ·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ ¯Ç¯´