Page 37 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט

:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ
³Ê ÊÄíÀ»¾Ë·Ê» ÁíÊ²Æ º½»Ê²³ ² Á³Ä´Ä´Êij»²
ò·· ¶É·¾¹ Ä´»ºÊ²Ã»·Ê´ »µ Êij»² ²—º»¾Ë
º²¶íÀ Á·² ,Áʲ··Ä´ Áº¾²¶Ä´Ĕ² ò··Ê²Â ¸»²
µ—³²´ Êĵ »·· ,É»µÈ¶ ¹·Ê »¹Ì· ¿Äµ ÁĸĴ
¾Ë Á³Ê ÊÄ»»ÊºÄ´ Êĵ ¸»² ò·· ,²—º»¾Ë
ÁÀ²Â¶ ¶Ä·Ê· ¿»ÊÉ»¶ Á·»È »Â³ »Æ¾² Ì·³³Ê
º½»»¾ ,ɗ¶»Ä ¿»¾Ë·Ê» ¾Ë ¶Ì´²µ ̲ ´²·µ¶
Á·»È »Â³ »µ ¸² ¶Ë·µÉµ ¶¹ÀË ²¸² º»À Å»·²
Á¾Ä·· ,¿»»ÂÄ· ¿»À½¹ »µ»À¾Ì »µ ,¸ÆÀ ¿»²¾·ÃÀ¶
̳¹Ê¶ º»À ³·º ¿·» Á½»¾»»ÊÆ ² ·È Á»»¸ ¶½·¸
ghm gw_b nsqwg nd_ pgod_v_ vo_`
.Ìĵ¶
º´²¸Ä´ ²—º»¾Ë µ—³²´ Êĵ º²¶ ¼²ÂÊĵ
¶¾ÆÌ »µ ¶Ë·µÉµ Ì·Ë´Ê̶ Ä´»µ¾²··Ä´ ² º»À
m p_dd xg_j º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½ ̾¶Â¶
¾¾·½ Á·Æ ¿»ÂÉÃÄ· ¿»²³´· ¿»½À·Ì »µ ʲÆ
m Á·Æ º»»µ²³ ÄË»¾Êĺû·² »µ º´ÂÄʳĴû·Ê²
º»À Áº¾²¶ Ä´»À·Ê² »µ ÁÄ·· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë
m nd_ …ydomfw p_b gvqddwq Ê²Æ ¶É·¾¹ ÊÄ´»µÊľ²µ Á²»¾»À-»º¾·À »µ
² º»À ,—·¾ ·ÊÀ²» ·»É»µÈ— ¿Äµ ˵·É »Ë´Ê³
p e_ ,hde_ gkqa gahhkwqb
m dkhs_ ,ikcm nkqohahw_ lqb du ihe gk_c ydmdfc hwmdx
,¶³¶²³ ¾²ÊË» ·ÀÄ Ì² ¼Ê³¾ É»µÈ ̽ʳ
ľ² »µ Ê²Æ Ì·ÄÆ˶· Ì·Ä·Ë» ´»µÂºÄ³Ã»·²
ghm ¿»À·½Ã Ä»»Ë »µ ÄºÂ²É ÊÄ»»¸ Á»² ÁÆÄʺ »»¸
ò·· ¿»ËÄÀ· ¿»Ë·Ä ľ² »µ Á·² ³¾¶ »³»µÂ
»»ÂÄ Ê²Æ ¶ÉµÈ Á·Æ Ê»µ² ¹½ ²¸² Á½»¾´ÄÀÊĵ
_wdm gaqks wqjkqdd ,vcw_`
»É¾² ²Â̶ Á·Æ Ì·½¸ Á´»¾»»¶ Áíº»À ,¾²ÊË» Çʲ
.³Ê ¿Ä Ì·»¹¶¾ ,ö ¾Ä³ Ê»²À »³Ê
ydbq qjhkoqewqB
:ydmdfc hwmdx kkdj nds ydje nh_
m ngq`qa nd_ nhhe bbdqmd vefm vw_gx wqhhe p_b
!kdjhhd hyhh nhsjb kj
`dxf nd_ qgpqwa hb ym_` eh_ p_b khhdd »¾¶ÂÀÀ ,²—º»¾Ë Á»»ºËµ¾²´ É»¸»»² íÊ ³Ê¶ Á·Æ
Á»»Ê² µÂ»È² ºÄʺ ¾²ÊË» ¾¾½ ÁÄ·· ,µÂ»È²
û··Ä´ ÃÄ ¸»² ,—·Â»Ì·Ê¹ ÁÀ¸— Á´»º½Ä¾ ¿Äµ Á»²
»µ ,µ»»ÊÆ ÄºÃÄÊ´ »µ ,¶¹ÀË ÄºÃÄÊ´ »µ
·È ÁÄ··Ä´ ¶½·¸ º²¶íÀ ¸² ,Ì·Ë´Ê̶ ĺÃÄÊ´
·Â»Èʲ Á»² Ì·ËÆ ¶³³Ê ² Áº½ÄÊÆ»·² ÁÄÂÄÉ
,Ì·ËÆ 60,000 ÊĽĶ Á³Ä¾Æ»·² ,¶Ë·µÉ¶
Á·² ,¾·µ´ Ê·²¾ ¶¾»Æ²À û·Ê² ÁÄÂĸ Ľ¾Ä··
º»À ³·º ¿·» ¿Äµ µ·³½¾ ÁÆ»·É»»² ºÂÄÉÄ´
—µ·³½ ¼Êµ³— ÄÈ»ºË »µ ɲµ² ,Ìĵ¶ ̳¹Ê¶
Ê·µ¶ »¾·µ´ »µ ò·· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½ Á·Æ
.ÃÄºÂ²É ÄÊÄ»»¸ Á»² ºÊ»ÆÄ´Êij»Ê² Á³²¶
Ì·³³Ê »µ Á·Æ ¿É¾¹ »Ê˲· ¿¶¾ »Ê˲
º¾Ä·· ÊÄʲ´ Êĵ Êij»² ÊÄµÂ»É ÄË»µ»²
¾»·²·· !ÁÄ»Êĵ ɾ¹ ² º²¶Ä´ Á³²¶ Ľ¾Ä··
Á³²¶ Ľ¾Ä·· ¿»Æ¾² »µ Á·Æ ɾ¹ Êĵ ¸»²
Áµ»² Ê帻·º »µ ;ÃÄÉË·Ĕ »µ º´»µ»»¾Ä´Ã»·²
ÊĺÊĵ·¶ »µ !Ì·³µÂ ÁÄɲËÄ´ Á³²¶ Ľ¾Ä··
º´»»¾Ä´Â»»Ê² Á³²¶ Ľ¾Ä·· ¿»ÂÉÃÄ· ¿»²³´
º²¶Ä´ Á»Êĵ º²¶ ò·· ÊĵĻ !Ì·¹·½ ¾»Æ»·¸²
¶ÉµÈ Ä´»µí¾´·ÃÀ »µ Á»² Á»»¸ ³µÂÀ Áº»À ɾ¹ ²
¾Ä³ Ê»²À »³Ê ÌÉµÈ Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½— Á·Æ
,ÅÌ·Ë ² Á»Êĵ ¸»² ÊÄ ¸² ¼»¾É»¾´ Á»»¸ ÁÄÉ —ö
»Ì»» Á»Æ½µ ¾½— º»ÀÄ´ ´»²·Ê ² º»À Á´²¸ ÁÄÉ ÊÄ
¾¾½ Dz´ Á»·Ë ºÄ·· Ì·½¸ ¿Äµ Á»² Á·² ,—¾·½»»·
²³¶ ¶Â˾ »µ³Ä ²Ì˶— ¿·È Á»»¸ ¶½·¸ ¾²ÊË»
.ÁÀ² ³»ÊÉ ÁÀ¸³· ²¾´Ä³ ,—¾²ÊË»µ ²Äʲ³
!¾²Ÿ°Ê¯Ë«»¡«¾ ™Ì¹°º°«³¶ž ʗÀŸ™¨ ùšÊ°³˜
! ·¸¸Å ĐĘĐģ
¯"ÃÈÉ ¶ÀÃ
:¸´»œ ´ £ Á¢ ¹˜ °£ ´¯ Ĩž ®¹£ ·Ÿ ¹˜ ,¶É·¾¹ »µ ºÊ»ÆÄ´½Ê·µ² µÀÄÀ ·Ì·²³ º²¶íÀ
ºÉÄÊ»µ Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½ Á·Æ ÄºÂ²É »µ Á·Æ
º´»»ÈíÀ Á·² ÃÄ»»Ê Á»»É Á»² Á»»ºË ºË»Â ÅʲµíÀ
!º¾Ä·· ÄȲ´ »µ Á»² Êĵ¾»³ Á»»É ºË»Â .¿»¾³ÉÀ 10,000 ÊĽĶ »µ Á·Æ ÃÄºÂ²É »µ ·È
¾½»¶ Á»² ÁÄÀ·ÉÄ´Ê²Æ ¸»² µÀÄÀ Êĵ
ga_eqa lqb wq`h_ g_c kvdue hdkc g`x kq` nwm p_dd nd_ »µ Á»² ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½ Á·Æ ¶ÂºÉ ¶³»Ë»¶
Á´»ºÂ²É-Ê»Æ ² Å»·² »·· ,Êĸ»»¶ Ä˻ʲ´Â·²
wqb ihkmqo ,ywydjc ykda lqb n`hdcqaphdw_ bmqmc wdh wqb g_c gshdcwq`h_ ̾¶Â¶· »Â³Ê Äí³·Ë¹ »µ ÁÃĸĴ ÁÄÂĸ º²ÀʲÆ
nhhv nh_ nhhgx gxho rw_b nqm .yjk qouc` gkhhgw_s gwqdd p_b hde_hdd nsd_ wqoqbhhx_` ¶Ê·Ì¶ »ÊË »µ ¿¶»¾Ä· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½
qwqhhe nqoqsq nbh_ wqgoehdg wqahkboqu hb .ngvdb_ws nhhv ns_j gxho rw_b nqm nd_ pqhohk
lqods gkqa cvdkf qjhkwqh hb bd`j p_m ngpqwa n
.²—º»¾Ë Ì»µÊ¹¶ ¶µÄ¶ Ǘµ³¶ »Ê³¹
Áʲ··Ä´ ºÂÄÆÄÊÄ ¸»² ¿À·ÊÀ µÀÄÀ Êĵ
.kkdj ʳ¹ ,²"º»¾Ë Êľ¾»À ɹȻ íÊ ´—¶Ê¶ ¼Ê·µ
lqk_ i_o khhdd ,nsd_ _e_ rhd_ nj_m du pq _h ndhpo nvw_gx _ g_c
pqhohk nh_ nqhhgx gk_ nd_ aodh hdd gkqdd quo_a hb nh_ nhhe lpwsm nd_ wqbkh` nahhk nqv
kkdj wq`_ ,nsd_ lqoqh rhd_ gkqa wqm i_p_ nj_m nqv
nhhe k_e
ÁÉ·É Ä½¾Ä·· É"¶Ê² »»ÂÄ Ê帻·º ÊÄ´»¾µÂÄÈ
ÁÄ·· Å»·² ËÀÀ Á³Ä¾ Á·² º¾Ä´ òµ Å»·² û·Ê²
.lhk`vm hb w_s bd`j p_m ngpqwa n
kkdjc _hxo kue hdkc g`x kq` wdbc vpdB whb_c nd_ac nds ga_eqaj_o g_c wq º»À ³·º ¿·» ¿·È Á»»´·È·È »»¸ º½»¾´ÄÀÊÄ Ã²··
wqb p_dd t_wg e_ ,vkf lqb nqmhwphd_ nd_ nhhe _hksm ahb
du n_ ihe nqm gaoqwgx ,gkqa p_b nkqgxm_edu p_b wqwqddx gj_m cvdkf nds ikcm gw_p .º»ÀÄ´ ´»²·Ê ²
.bd`j iwb` nd_ ydqhou` cdum hb lhhvm - cvdkf wqb nds g_wqsqw _
gaqks kue hdkc g`x wqb dxdbvd k_wxh nd_a wqphdwa wqb hdd gkhhuwqb g_c wq nd_ gs_x
,nsd_ lqb rhd_ wqghhdd ngk_co_ p_b k_e
º»ÊºÆ»·² Ä»»Ë ² ºÊĶĴ ÁÄÀ º²¶ Á²µ
!cvbu nh_ cahwbm qgp
!yksdjmd ckdsj c`dg ,cmjd cmj yf_ kq ² Á³Ä´Ä´ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë ¾¾·½
¶É·¾¹ »µ »·¸²»·· Êij»² º½»Ê²³ Á·² º²ÊÄÆÄÊ
.Áº½²ÊÄ´Æ»·² Á»»¸ ¶Â¶À ·È ,¶ÌÀ´·µ½ Á»² ÌÀ²³ ¸»²íà ò·· º¾»»ºÊ²Æ Á·² ºÉ»ËĴû·Ê² ´»µÂÊÄ·· ,·È º»»´
»¾·µ´ »µ Á³²¶ µÀÄÀ ¿ÄÂ·Æ Ã·¾Ë ¿·È Ì·¹ĔËÀ Ê帻·º ÄÊÄ··Ë ¾²À»»²Æ»·² »µ Á·Æ ÃÄºÂ²É É²³ Ê帻·º ľ»Æ »µ ʲÆ
»µ Ê²Æ ¿³³¾ ÌÀ¶ÂÀ Á˺·²··Ä´Â² ¾²ÊË» ² ò·· º¾»»ÈÊ²Æ ¾Ã»³² »»³Êĵ Á·² ,¿»½ÊÈÂ
Á»»¸ ¶½·¸ Á¾²¸ »»¸ ,¾¾·½¶ »ÂÉÃÄ· ̾¶Â¶ »Ê³¹ !¾²ÊË» Dz´ Êij»² ¿»»ÂÄ »µ »»³ ºËÊĶíà ´Â·ºÊ²··ÊÄ Ä´»µí²Ê·À
¶ÉµÈ¶ ¾»µ´¶¾ ¾»¹ ¾² ¾»¹À Á»»´ ÁÄÂÄÉ ·È ̾Æ̗ µÀÄÀ ² ÁÄÀ·ÉÄ´Ê²Æ ¸»² Á²µ
¿»¾·µ´ ĵÂĸķ·Â² ľ² ÁÄ·· —¾²ÊË» »¾·µ´ .¶É·¾¹ »µ ÁÄÀ·É²³ ·È
.¶Ê»µ²¶¾· ¶Ë·µÉ¶ ² º»À º´²¸Ä´ ¿Ä»»²Â»² Á³²¶ ¿»É»µÈ· º²¶ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶ ʳ¹ ÊÄí³·Ë¹ Êĵ
,¶¾ÆÌ Ä¾Ä»ÈÄÆà ² Ì·ÊÊ·Ä̶ Ä´»µ¾²··Ä´ Á»² ÁÄ··Ä´ ¸»² Êĺ½²º Á»»¸ »·· º¾»»ÈÊĵ
b`_a nwm vj nds xbdvc yjw` »µ Ê²Æ ³¾¶ ³ÊÉÀ ÁÄ··Ä´ ¾¾ÆÌÀ Á³²¶ »»¸ ·²·· ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶¹ĔËÀ ² »·· ºÊĶĴ Á·² ,ɲ³
_ghkx lhkxdwh ,˵·É »²³´· ¿»Ä»»ÃÀ· ¿»½À·Ì ľ² Á·Æ ¶¹¾È¶ ºÊĶĴ »¸ º²¶ ,¶ËÄÀ ÌÄ˳ ɲ³ Á»² ºÊ²µ
¸² ¶É·¾¹ Äû·Ê´ »µ Á»² ¾»»º ² Á³²¶ Ľ¾Ä·· ÁÄÀ·ÉÄ´ ÁÄÂĸ »»¸ ¸² ¼»¸ ÁË»··È ºµÄÊÄ´ »»¸ »··
ÁÊÄ·· ·È '»½¸ »µ º²¶Ä´ ÁÄÀ º²¶ Á²µ ¶ÃÂÊÆ º»À ¾À»¶ Á·Æ ÁÊÄ·· ºËºÂijĴ Á¾²¸ »»¸ ¸»² —º¾Ä´ Ì·À·¹¶ »ÊÀ·Ë— »µ ³»·² Áɷɽ²Â
Ê·µ¶ ʲĔ Á·Æ ˵·É ¶·²Â ·Ì»³³ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·² »»¸ ¾»»·· ,ÄºÂ²É ÊÄ»»¸ Á»² ÁÄÀ·ÉĴ»»Ê² Á»·Ë
²ÊÀ ,²"º»¾Ë µ"³²´¶ ɗ¶´¶ ÁÊÀ É"½ ·Êµ¶· .¶Ë·µÉµ ̹ Á·² ºÂ·¸Ä´ ,Ì·ÄÆ˶ ,¶¾½¾½· ÁºÊ²·· »»¸ Á·² ³·º ¿·» Å»·² ÁÆ»·É»»² Á»»´ Á¸·À
Êĵ ÁÄ··Ä´ ¸»² ¾Ä»´»Ê² ò·· ,²Ë»µÉ ²Äʲµ ÁÄÀ ¸»² ,¶³Êµ ¶Â½¶ ²¸² ¼²Â ,¼²ÂÊĵ
ÊĽ¾Ä·· ,²—º»¾Ë ³Ê ÊÄíÀ»¾Ë·Ê» Êĵ ¸² Á²¾Ĕ Á´»¾»»¶ ¿Äµ Á·Æ Ç»ÆË ¿Äµ ·È ÁºÄʺĴ·È !¿Äµ Å»·² ʲÂ
ÁÄÀ·ÉÊij»Ê² ºÄ·· ,¾¾·½¶ »²»ËÂÀ ¸»² ÁÄÂĸ Áʲ¾²µ ÁIJ»¾»À »µ ÁÄ·· µÀÄÀ
ÌÀ¹À Êij² ,¶³´Ë¶ ÄÊ·²À »µ ÁÄ»»Ë²³ »µ Á·Æ ÃÄºÂ²É »µ ·È Áʲ··Ä´ ºÊ»ÆÄ´Êij»Ê² k_wxh hkdba hb :nmec qhac dohyd`w
¼»¾´ÄÀ ºË»Â òµ ¸»² Ê·¶º¶ ·Æ·´ Ì˾·¹ ¼Ê·µ Áʲ··Ä´ ºÊ»ÆÄ´½Ê·µ ¸»² òµ .¿»½ÊÈ na_e nd_ cvdkf hb iwdb nwhs
¾¾·½¶ ̾¶Â¶ »Ê³¹ »µ ÁÄÂĸ Êij»Êĵ ,ÁÄ··Ä´ ʳ¹ ,²—º»¾Ë »·¾³ »Ê·² ¿»»¹ »³Ê Ê»µ²¶ Á·²´¶
Êĵ ·²·· ,˵·É ¶·²Â ·Ì»³ Á·ÄÀ¾ Êij»Ê² ÁÈ»¸ ¾²ÊË» »¾·µ´ ÄÊĵ² ľ² »µ Ìij ,Ǘµ³¶ lhjmdyc yfkuck cksy qkqhuqBp
»µ Ê²Æ ÁÄ··Ä´ ¾¾ĔÌÀ º²¶ ²—º»¾Ë µ—³²´ ¾Ä Á·ºÄ´ ºÊÄ·· Ãľ² Á·² Á³ÄÂÊĵ ºÊ²µ lhsydxcd
ÊÄ´»µí²Ê·À ² º»À ,¿Ì··½ Ìĵ ¾Ä· ¿Ìĵ
.·ËµÉ ̽ʳ Á³Ä´Ä´ Á·² ¿»½À·Ì ·²·· ¿»Ä´Ê Ľ¾Ä¸² ÁÄ»·²··»»³ ·È ˵·É ˴ʶ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶ »Ê³¹ »µ Á³²¶ Ì·Ëʵ »µ ¼²Â
˺»··²ÉÆľ µ·µ ¾²É¸¹» »³Ê ¹"¶Ê¶ ¾²À²Æ»·² ÁÊÄ·· Ì·ËÆ Ê帻·º ÊÄ´»¾µÂÄÈ Ä¾² º»À ÊĽ»³ ÄÉ»µ Äû·Ê´ »µ º´ÂÄʳĴ»»Ê²
º²¶ ,ɗ¶Ê²³ ¾¾·½¶ ̾¶Â¶ »Ë²ÊÀ ,²—º»¾Ë Ê²Æ ´»µÂ´»»È ,²¹ÃĔµ ²¹ÀÉ Êĵ Á·Æ ̷·³Ë¹
»µ Á·Æ ¿ÄÂÊ²Æ Á´»¸»Ê ¿Äµ ¾²ÊË» »¾·µ´ »µ
Ǘµ³¶ »Ê³¹ »µ Á·² ,¶É·¾¹ ²¹ÃĔµ ²¹ÀÉ
Áĸ ·È Ì·¾ÄĔ̶ Á·Æ ¼»¸ ÊÄû·² ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ
,µÃ¹¶· ¶ÉµÈ¶ »ËÄÀ Á·Æ ÅÉ»¶ Á´»µí²¾Æ¶ ²¸²