Page 5 - Yidishe tzeit - אידישע צייט
P. 5
₪₪₪₪₪₪₪₪
ȸȸ³ ¾´Ã É´¿´Çºµ »·¿¸° ¯
¸"¿ ¾¯ÈÇÁ± »¯´½È ³"´½
¾´¯ ÇÁ°Á»ÇÁ°¸¯-³½¶»½ ¯
"·À¸¿¯·¿¯Æ" ¯ ¾´Ã »Æ¸¿¸¸¯
¯ ¸´¯ ·ÅÁµÁ±ÆÁ´´¯ ¹¸µ ¾°¯³ Ǹ½ ¾´¯ ,¾Ã¯Ç·Á± ¼¸¯ Ǹ½ ¾°¯³ ƸÁ» ¾¯´´À ¾¸¯ »³´È Áȸ·¯·È ¸² ¾¸¯
.»¯½¯ ¾´Ã É´¿´Çºµ ·ÇÁ²»¸ÈÁ± ¾ÇÁ± ·¯³ ²¸¯ ÇÁÇÁ·»Á ÇÁº¸»ÃÁ³ ÇÁ² ¾º»Á´´ ¸¸° ,ÀÁ´½È ¾ÇÁ±¿Á»
ÈÇÁ²¿Á ¹¸µ ·¯³ ÇÁ ÇÁ°¯ ,ÇÁ°Á»ÇÁ°¸¯-³½¶»½ ¯ µ¸¯ ¸"¿ ¾¯ÈÇÁ± ƶŸ »¯´½È ³"´½ ȸȸ³
!²¿¯»À´Ç ¾¸¯ ¾·À¸¿¯·¿¯Æ ¸² ¾´Ã ¾Á´´Á± µ¸¯ Á²¸¸µ ¾¸¸µ µ¯ "À´¶¸" ¾È¸·À¸Ç¸·Æ¯Ç¯º ¼Á² ·¸½ ·»Á·ÈÁ±Ç¯Ã
¸² ¾¸¯ »Æ¸·Ç¯ ¾¯ ¾»Á·Èǯà »¯µ À¯´´ ,ÀÁ´½È ¯ ¹¯¿ ·¸½ ¾Á±»¯Ãº¯¿ ·»¯µÁ± ·¯³ ÀÁ´½È ÇÁµ¿´¯
.¯´³È É´½º É´¿´Çºµ »·¿¸° ¾±¸µ¯² ¼Á² ¾»Á·Èǯà Ǹ½ ¾»Á´´ »¸¸´´ÇÁ² ÇÁ°¯ ,Á¸ÇÁÀ "É´²Á Á·ÅÁ»"
.ÁÈ»»¶ ¿·È Ǿ²¶ ºÆ»·ÉÊ²Æ »»¸ Á³²¶ ÁÄÀ²¸·È ºÂÄ··²µÄ´ ´²º ÁµÄ» º²¶ ĵ»»¸ Á»»À .»»Àʲ ÄË»Ã·Ê :º¾»»ÈÊĵ ·"»¶ ¾²·ÀË ¶"·À
ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ò·· ÊÄµÂ»É ÄºĔ²½Ê²Æ ÄÊĵ² »µ º»À
º²¶ »¸ .º»»³Ê²Ä´ ¼»·² º²¶ ÄÀ²À Á»»À ·È ºÃÄÆ Áº¾²¶ ·È ¼»¸ ºÊ»³·ÊĔ º²¶ ÊÄ Á·² ,¿»² º»À ,ĺ»¾ Á»² ¾ºÄºË Á»»¾É ² Á»² ÁÊ»·³Ä´ Á»³ ¼»²
»¸ Á·² ,Å»·¶ Êĸ·² Á»² (Ì·Æ·Ä) ÃÂÄɻ˺ ºÄ··Äµ²¶Ä´ ĺ½Ä ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ Ê»À .¾Ä··²Ë Á·Æ º»»·· ºË»Â
»¸ º´Ä¾Æ ¾²À·È .ÊÄ»»² »µ ºÆ»·ÉÊ²Æ ¼²ÂÊĵ º²¶ .º»»ÉË»µ»²
òµ ºÆ»·ÉÊ²Æ Á·² ,º¹·Ë ¿·È ÃÂÄɻ˺ ÁÄÀÄ ¼»·² ..."ÄË»··º»¾"
ÊÄ º²¶ ,Áʲ··Ä´ º»»ÊƲ³ ¸»² ĵ»»¸ Êĵ ÁÄ··
.Ë»»¾Æ ÁÄÂĸ »»¸ Á·Æ 6 .ÊÄµÂ»É 13 º²¶Ä´ Á·² º²¶Ä´ ¶Â·Ì¹ Á»² Á³»·¶Ä´Â² ¼»¸ º²¶ ¶À¹¾À »µ ÁÄ·· ,³´²
,Á¾»·Ĕ ºÊ»Ĕ·É² º²¶ µÂ²¾Ëº»»µ ò·· ¿Äµ½²Â ,º"ÈÊÌ
* .¿»Â¸¹ ÁÄ··Ä´ Êĸ·² ·È ÁÄÀ·ÉĴ² Áµ»² ÄË»'µ»Ã¹ ¾»Æ ÁÄÂĸ
Á»»É ÁĸĴ ºË»Â ÊÄ»ÊÆ ¾²À»»É Á³²¶ Ê»À .¾ºÄºË
,Á¾»·Ĕ Á»² Á³»·¶Ä´Â² ¼»¸ º²¶ ¶À¹¾À »µ ÁÄ·· ·²·· ¾ºÄºË Á³¾Ä¸ ¿Ä»² ºÂ»·²··Ä´ Á³²¶ Ê»À Ê»À .Áʲ··Ä´ ¾ÄĔÌ ÉʲºË ÁÄÂĸ Ê»À Á·² ,¿»µ»Ã¹
»»³ ¸»² ³ÈÀ Êĵ .ÁÃ·Ê »µ Êĺ·² ÁÄ··Ä´ Ê»À ÁÄÂĸ Ì·µ·Äà »µ ÁÃÄ ºÊ²µ Á´Ä¾Æ Ê»À .ij²³-ĵ»»¸ Á»»À Á·² ÁÄÂÄ··²µ ÄÀ»Ê²·· ÊÄ»»¸ Á·Æ º²¶Ä´ ¶²Â¶ Á³²¶
Á˺»»µ »µ ÁÄ·· ,²"ËÌ ¸»³ ¾²Àʲ ºÄÀ½ Á³»¾³Ä´ ¸Â·² ² ÁÄ··Ä´ ¾²Àľ² ºÊ²µ ¸»²'à .³·º ¿·»· Ì³Ë ÁÊĶ ·È Ì·µ·Äà ·È ºÂµ²¾Ä´Â»»² »»¸ Á³²¶ Ê»À
º²¶Ä´ Á³²¶ ÁÊĺ¾Ä Ä»»À .ÄÊÄÆòÀº² ÄɲÀËÄ´
.Ļʲº»Êĺ Êĸ·² ÁÊ»µ²··Â»² Á³»·¶Ä´Â² Á³²¶ .¿»Â·´»Â ÄɲÀËÄ´
.ÊĺÃÄ··Ë ÄÊĴ·» ² Á·² ¼»² ,ÊÄµÂ»É »»··È ¸»·¾³
Ë»·ÊÄ´ ¿Äµ ºÊĶĴ ÁÄÀ º²¶ ¾ºÄºË Êĸ·² Á»² ĺ²ÃÄÊĺ»² Á² º²¶ ¶¹ĔËÀ Êĸ·²
.ÁÄ»»ÊÄÃ»Ë ÁÄÂ²Â²É »µ Á·² ÁIJ¾Ĕ²ÊÄ-¶À¹¾À Á·Æ ÁÊ»ºÊ²ĔÀ»² ¼Ê·µ ¶ÃÂÊĔ Á´»·ÈÄ´ º²¶ ĺ²º Á»»À »µ Á·Æ ÁÄ··Ä´ ¸»² ĺ²º Ã'º²º Á»»À :ĻʲºÃ»¶
² ÁÄ··Ä´ ¸»²'à .ÁÆ»·¾ºÂ² Á³»·¶Ä´Â² º²¶ ÊĵĻ º²¶ ÊÄ Ã²·· ,ĺ»¾ Á»»É µÂ²¾Ëº»»µ Á·Æ Å²Ë ¸»² ÊÄ ÁÄ·· Áʲ··Ä´ ºĔ²½Ê²Æ ¸»² ÊÄ ."ÁºÃ»Â²ºÂ²É"
ºÃ·²··Ä´ ºË»Â º²¶ ÁÄÀ ¾»»·· ,Ë»ÂÄË»À·È Ľ»¾ÊÄÆÄ´ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ĵ»»¸ Á»»À .ÃÄɺ²» Ê²Æ ºÆ»·ÉÊ²Æ »µ Á»² ʲ» 20 ºÂ»µÄ´ º²¶ ÊÄ Á·² ,º¾² ʲ» 10 ÁÄ··Ä´
Á·² ,ÅÌ·Ë ² º»À º»»³Ê²Ä´ º²¶ ÊÄ .ÊÄɲ¶-Ǿ²¶
! ·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ ¯´°É ¸º
ȸȸ³ ¾´Ã É´¿´Çºµ »·¿¸° ¯
¸"¿ ¾¯ÈÇÁ± »¯´½È ³"´½
¾´¯ ÇÁ°Á»ÇÁ°¸¯-³½¶»½ ¯
"·À¸¿¯·¿¯Æ" ¯ ¾´Ã »Æ¸¿¸¸¯
¯ ¸´¯ ·ÅÁµÁ±ÆÁ´´¯ ¹¸µ ¾°¯³ Ǹ½ ¾´¯ ,¾Ã¯Ç·Á± ¼¸¯ Ǹ½ ¾°¯³ ƸÁ» ¾¯´´À ¾¸¯ »³´È Áȸ·¯·È ¸² ¾¸¯
.»¯½¯ ¾´Ã É´¿´Çºµ ·ÇÁ²»¸ÈÁ± ¾ÇÁ± ·¯³ ²¸¯ ÇÁÇÁ·»Á ÇÁº¸»ÃÁ³ ÇÁ² ¾º»Á´´ ¸¸° ,ÀÁ´½È ¾ÇÁ±¿Á»
ÈÇÁ²¿Á ¹¸µ ·¯³ ÇÁ ÇÁ°¯ ,ÇÁ°Á»ÇÁ°¸¯-³½¶»½ ¯ µ¸¯ ¸"¿ ¾¯ÈÇÁ± ƶŸ »¯´½È ³"´½ ȸȸ³
!²¿¯»À´Ç ¾¸¯ ¾·À¸¿¯·¿¯Æ ¸² ¾´Ã ¾Á´´Á± µ¸¯ Á²¸¸µ ¾¸¸µ µ¯ "À´¶¸" ¾È¸·À¸Ç¸·Æ¯Ç¯º ¼Á² ·¸½ ·»Á·ÈÁ±Ç¯Ã
¸² ¾¸¯ »Æ¸·Ç¯ ¾¯ ¾»Á·Èǯà »¯µ À¯´´ ,ÀÁ´½È ¯ ¹¯¿ ·¸½ ¾Á±»¯Ãº¯¿ ·»¯µÁ± ·¯³ ÀÁ´½È ÇÁµ¿´¯
.¯´³È É´½º É´¿´Çºµ »·¿¸° ¾±¸µ¯² ¼Á² ¾»Á·Èǯà Ǹ½ ¾»Á´´ »¸¸´´ÇÁ² ÇÁ°¯ ,Á¸ÇÁÀ "É´²Á Á·ÅÁ»"
.ÁÈ»»¶ ¿·È Ǿ²¶ ºÆ»·ÉÊ²Æ »»¸ Á³²¶ ÁÄÀ²¸·È ºÂÄ··²µÄ´ ´²º ÁµÄ» º²¶ ĵ»»¸ Á»»À .»»Àʲ ÄË»Ã·Ê :º¾»»ÈÊĵ ·"»¶ ¾²·ÀË ¶"·À
ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ò·· ÊÄµÂ»É ÄºĔ²½Ê²Æ ÄÊĵ² »µ º»À
º²¶ »¸ .º»»³Ê²Ä´ ¼»·² º²¶ ÄÀ²À Á»»À ·È ºÃÄÆ Áº¾²¶ ·È ¼»¸ ºÊ»³·ÊĔ º²¶ ÊÄ Á·² ,¿»² º»À ,ĺ»¾ Á»² ¾ºÄºË Á»»¾É ² Á»² ÁÊ»·³Ä´ Á»³ ¼»²
»¸ Á·² ,Å»·¶ Êĸ·² Á»² (Ì·Æ·Ä) ÃÂÄɻ˺ ºÄ··Äµ²¶Ä´ ĺ½Ä ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ Ê»À .¾Ä··²Ë Á·Æ º»»·· ºË»Â
»¸ º´Ä¾Æ ¾²À·È .ÊÄ»»² »µ ºÆ»·ÉÊ²Æ ¼²ÂÊĵ º²¶ .º»»ÉË»µ»²
òµ ºÆ»·ÉÊ²Æ Á·² ,º¹·Ë ¿·È ÃÂÄɻ˺ ÁÄÀÄ ¼»·² ..."ÄË»··º»¾"
ÊÄ º²¶ ,Áʲ··Ä´ º»»ÊƲ³ ¸»² ĵ»»¸ Êĵ ÁÄ··
.Ë»»¾Æ ÁÄÂĸ »»¸ Á·Æ 6 .ÊÄµÂ»É 13 º²¶Ä´ Á·² º²¶Ä´ ¶Â·Ì¹ Á»² Á³»·¶Ä´Â² ¼»¸ º²¶ ¶À¹¾À »µ ÁÄ·· ,³´²
,Á¾»·Ĕ ºÊ»Ĕ·É² º²¶ µÂ²¾Ëº»»µ ò·· ¿Äµ½²Â ,º"ÈÊÌ
* .¿»Â¸¹ ÁÄ··Ä´ Êĸ·² ·È ÁÄÀ·ÉĴ² Áµ»² ÄË»'µ»Ã¹ ¾»Æ ÁÄÂĸ
Á»»É ÁĸĴ ºË»Â ÊÄ»ÊÆ ¾²À»»É Á³²¶ Ê»À .¾ºÄºË
,Á¾»·Ĕ Á»² Á³»·¶Ä´Â² ¼»¸ º²¶ ¶À¹¾À »µ ÁÄ·· ·²·· ¾ºÄºË Á³¾Ä¸ ¿Ä»² ºÂ»·²··Ä´ Á³²¶ Ê»À Ê»À .Áʲ··Ä´ ¾ÄĔÌ ÉʲºË ÁÄÂĸ Ê»À Á·² ,¿»µ»Ã¹
»»³ ¸»² ³ÈÀ Êĵ .ÁÃ·Ê »µ Êĺ·² ÁÄ··Ä´ Ê»À ÁÄÂĸ Ì·µ·Äà »µ ÁÃÄ ºÊ²µ Á´Ä¾Æ Ê»À .ij²³-ĵ»»¸ Á»»À Á·² ÁÄÂÄ··²µ ÄÀ»Ê²·· ÊÄ»»¸ Á·Æ º²¶Ä´ ¶²Â¶ Á³²¶
Á˺»»µ »µ ÁÄ·· ,²"ËÌ ¸»³ ¾²Àʲ ºÄÀ½ Á³»¾³Ä´ ¸Â·² ² ÁÄ··Ä´ ¾²Àľ² ºÊ²µ ¸»²'à .³·º ¿·»· Ì³Ë ÁÊĶ ·È Ì·µ·Äà ·È ºÂµ²¾Ä´Â»»² »»¸ Á³²¶ Ê»À
º²¶Ä´ Á³²¶ ÁÊĺ¾Ä Ä»»À .ÄÊÄÆòÀº² ÄɲÀËÄ´
.Ļʲº»Êĺ Êĸ·² ÁÊ»µ²··Â»² Á³»·¶Ä´Â² Á³²¶ .¿»Â·´»Â ÄɲÀËÄ´
.ÊĺÃÄ··Ë ÄÊĴ·» ² Á·² ¼»² ,ÊÄµÂ»É »»··È ¸»·¾³
Ë»·ÊÄ´ ¿Äµ ºÊĶĴ ÁÄÀ º²¶ ¾ºÄºË Êĸ·² Á»² ĺ²ÃÄÊĺ»² Á² º²¶ ¶¹ĔËÀ Êĸ·²
.ÁÄ»»ÊÄÃ»Ë ÁÄÂ²Â²É »µ Á·² ÁIJ¾Ĕ²ÊÄ-¶À¹¾À Á·Æ ÁÊ»ºÊ²ĔÀ»² ¼Ê·µ ¶ÃÂÊĔ Á´»·ÈÄ´ º²¶ ĺ²º Á»»À »µ Á·Æ ÁÄ··Ä´ ¸»² ĺ²º Ã'º²º Á»»À :ĻʲºÃ»¶
² ÁÄ··Ä´ ¸»²'à .ÁÆ»·¾ºÂ² Á³»·¶Ä´Â² º²¶ ÊĵĻ º²¶ ÊÄ Ã²·· ,ĺ»¾ Á»»É µÂ²¾Ëº»»µ Á·Æ Å²Ë ¸»² ÊÄ ÁÄ·· Áʲ··Ä´ ºĔ²½Ê²Æ ¸»² ÊÄ ."ÁºÃ»Â²ºÂ²É"
ºÃ·²··Ä´ ºË»Â º²¶ ÁÄÀ ¾»»·· ,Ë»ÂÄË»À·È Ľ»¾ÊÄÆÄ´ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ĵ»»¸ Á»»À .ÃÄɺ²» Ê²Æ ºÆ»·ÉÊ²Æ »µ Á»² ʲ» 20 ºÂ»µÄ´ º²¶ ÊÄ Á·² ,º¾² ʲ» 10 ÁÄ··Ä´
Á·² ,ÅÌ·Ë ² º»À º»»³Ê²Ä´ º²¶ ÊÄ .ÊÄɲ¶-Ǿ²¶
! ·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ ¯´°É ¸º
