Page 6 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 6
Á·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯ ¸²
µ¸¯ ÀÁ ¸´µ¯¸´´ ±¿´»Æ¸´´·¿¯
¾´Ã ¾´¸Å ¸² ¾Ç¯´´Á± ¾Á¿¸ÃÁ±
³È½ ¸°Ç ¾´¯±³
»"ŵ Ç·»¯ °¸¸» '¸Ç¯
¸´Æ¯° Æ"²°¯
'¸Ç¯ ɽ¶»½ É"´È ¾´¯ ³È½ ¸Ç°² À"¶½Á°´
ÊÄ ¸»² ,ʲ» 60 Á·Æ Êĺ¾Ä ¿Ä»² ¸»² ʲ» ² ¸»³ Á·² ,Á³»¾³Ä´ ´»µ¾·Ë »µ Á»»¸ Ê»½¸À ÁÄÀ·ÉÄ´ Á²µ ¸»²'À ³»»¾ '»Ê² ¶ËÀ »³Ê ¾·µ´¶ Á·²´¶
º²ºË Á»² ³Ê þ² Áʲ··Ä´ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·² »»³ ¸»²'à Á·² ,¶Ê·² ¶¾·½ Ì»³¶ ²¾ÀÌ ÊĽ¾Ä·· ,¿»»¹ ¿»À ʲ³ Á'Ê²Æ ¶¹ÆËÀ »Â·²´· »¾·µ´ »µ Á·Æ ÁÄ··Ä´ ¸»² ʺ¾²
Á»² ¾²ÊË»³ ¿²· Ê»Ä Á² ,»·É²³ ÊÄ .º"¸À¾ ¾´Â·» ² Áʲ··Ä´ ÁÊ»·³Ä´ ¿»² ¼»¸ Á·² ,ºÂ»»··ÄÈ ÊÄ»»¸ ¼»¸ º²¶ ºÂ²É²³ ʲ´ ¸»² Á·² ,Ä»ÂÄÀ·Ê Ì»µÀ
´»µ»»¾ Á²µ ºÉÂ·Æ ¸»² ò·· ,Ä··²µ¾²À ,Ë·µÉ· É»µÈ ² ÁÃɲ··Ä´Æ»·² Äɲº ¸»² ¼»¸ ÊÄ º²¶ ´Â»¾È·¾Æ .º'Ì·É»³µ'Ê²Æ ¸»² ÊÄ .Áµ»² Ä´»ºÊ² »µ Ê²Æ ÁÄ··Ä´
ľ² ºÊ»ÆÄ´ ÊÄ º²¶ ºÊ²µ .Áʲ··Ä´ ¿²É¾·Æ ¸»² ÃÄ Á·² ,¾²ÊË»³ ¾·µ´ ² Á·² Á»»¸ ·È ÁÆ·ÊĴ² ¼»¸ Á·² ,ºÉÄ··Ä´Æ»·² Êĺ²Æ Á»»¸ ·È Ã"'Ì Áʲ··Ä´ ÁÊ»·³Ä´
Á·² Áº»»¶Â´Ä¾Ä´Â»»² ÄË»º²ºË ¿»À ʲ³ ¿ÄÂ·Æ ¶½Ê³ »µ Áʲ··Ä´ ¿»·ÉÀ ,¶Â·»" ,º´²¸Ä´ ¿»² Á·² ,¶Â·» 'Ê ËÀËÀ ËÀËÀ ¼²Â º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,¶Â·» »³Ê
»µ ÁÄ··º²Ê Á·² Á»»´ ·ºÃÄ·· ³»·² ¿»À ʲ³ ¾Ä³ É"¶Ê¶ »»³ ÁÄ··Ä´ ˵·É³
.Á»µ Ì»³ Ë²Ê Ã¾² ºÂ»µÄ´ Êĵ·¸²³ .¿»»¹ Ê»µ ¼»² Á»³ ,Áµ»² ĺʲÆËĴ»»² ¾Ä ÁÃĸĴ Á²µ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,Ä"»¸ ¿»»¹
² ÁÊ»·³Ä´ ºÄ·· Á»È»³Ê Á»»µ ¸² ¹»º³À
Á»² ÁÄ»ÆÄ´ ¼»¸ º²¶ »·É²³ µ¾²³»·· ´¸¸¶ ¸½¸ É´Ç´Æ ¾·µ´ Á·² ³Ê ² Á»»¸ ºÄ·· ò·· µÂ»É .Á²Ëº·³ Á»² ̷³ʶ ý
¶ËÀ »³Ê ¼»¸ º²¶ ,Ë·¶·³ Á·Æ ºÂ´Ä´ »µ
·ËµÉ ¾È³ ÁÄ··Ä´ ÅÆ·ÌÃÀ ¼²Ã ² '»Ê² ¼²Ã »·¸² ºË»Â ¸»² Á³Ä¾ Á»»¸ Êij»² ."¾²ÊË»³ º¾»»ÈÊĵ ºÊÄ·· ²¾Æ ¶ËÄÀ ²
¶Â·É ÊÄ º²¶ º»»¶ÊĴ·» .ºÃ·²··²³ ¶Â·» »³Ê Êĺ²Æ Á»»¸ .ºÊ·³Ä´ Á»»¸ Êij»²
.¾"ȸ Ë·¶·³À ɹȻ »³Ê É"¶Ê¶ Á·Æ ɹȻ ¿»»¹ »³Ê Á·²´¶ »»³ ·ÌÊ·Ì ÁÄ··Ä´ ¿·È ÁƲ¾Ä´Êij»Ê² Ž»Ì ¸»² ÊÄ ¸»² ,¿»»¹ ¿»À ʲ³ ¿»»³ É"³ËÀ
.Á²Ëº·³ É"µ³² ¾"ȸ Á»ÊÄƾ²¶ É»¸»»² ò·· Á·ºÄ´ º²¶ ÊÄ ,ĻȲºÃ »»È»¾²Æ ,Á²À ÊĽ»¾ÊÄ Á² þ² ÁÄ··Ä´ ºÂ²É²³
¼²Ã ² ¼»¸ ÊÄ º²¶ Áʲ» »µ ¼ËÀ³ ² ÁÄ··Ä´ ÊÄ ¸»² ¶Ê·Ì³ Ì·¾µ´ Á»»¸ Dzʺ ºÈ·ÂÄ´ º»»¸ »µ ·È Á·² ,Á·ºÄ´ º²¶ ÊÄ ¿»·´ »µ »»³ '»Æ² ò·· ,ÊË»· ¿Ì Ë»² Á²
.Ê·µ Á»»¸ Á·Æ ¾²ÊË» »¾·µ´ º»À Á³»ÊËÄ´ Ä"½·³ ¿Äµ ºÂ»µÄ´ Á·² ,¿»¾½¶ ¾² ²³¹Â ºÊ»ÀËÄ´ Á·² ¼Êµ Á´»µ'¾³·ÉÀ ¿Äµ ¿»È»ÊÆ Ä´»ºÊ² »µ »»³ Á·² º²ºË Á»²
¶¹ÀË Áʶ² »³Ê ´"¶Ê¶ µ»À¾Ì Á»»¸ »»³ Á³²¶ º"»ÊÌ Ê²» Á»² .̽¾ ÄÂȶ³ ·È Á¸»··²³ µ"ó Á·² ,¶Ê³¹ Ľ»¾ºÄ º»À ÁÄ··Ä´ ºÂ²É²³ ÊÄ ¸»² ,»»È»¾²Æ Á·²
¿»² º²¶ ÊĽ¾Ä·· ¾"ȸ ¾³Ä¾ Á·Æ ÊÄ»·²··Â»»² »µ ÁÄ··Ä´ Ê»ÈÆÀ ¿»² º²¶ ÊÄ .¶¹ÆËÀ ÄȲ´ »µ ÁÄ··Äº²Ê ºÊ»Ã²Æ º²¶ º»»È ÄÂÄ» Á»² .Ì·ÊË» Á»»¸
,Á²Ëº·³ Á»² Ì·Â³Ê Á'º»À ÁÄÀ·ÂÄ´Êij»² º²¶ Ì·ÊÈƶ Äû·Ê´ ¼²Â Á·² ,Á²Ëº·³ Ľ¾Ä·· ¶¹ÆËÀ ÄȲ´ »µ ÁÄÀ·ÂÄ´ Ž»Ì ÄȲ´ ² ¸² ,º²ºË Á»² É»¾´À·² Á²
»Ê³µ ÊÆà ¿·È ¶ÀµÉ¶ ¿Ä»² º³»»ÊË ,º²ºË Á»² Ì·Â³Ê Ã²µ ÁÄÀ·ÂĴ² ÊÄ »»¸ Á·² ºÄ··º²ÊÄ´ ò··Ê²Â º²¶ ÊÄ Á»² Áʲ··Ä´ ºÈĸĴ»»² ¸»² Ä»¾»À²Æ
·µ·ÄÀ ·³¾ ³½Ë ²¾ ¶¾»¾³ ¿´" ,¶ËÀ 9 ¼ËÀ³ ÁÄ··Ä´ ËÀËÀ º²¶ ÊÄ ·²·· ,³·ºË Á»² ¿»»¹ ¿»À ʲ³ ¿·È ºÊ»ÆÄ´ ÁÄÂĸ Á·² ,²·Ë ̾»¾Ä Á² Å»·² ¶Ã»ÆÌ
»ÊÆ÷ Ã"˳ »É³ ¶»¶· .Ì·ÄË 5 ÊÌ·» ºË»Â Äɲº »»¸ ¸»² É»µÈ Êĵ Á·²
ºÊ²µ ºÂ½ÄÊ ÊÄ ."¿»Â·Ë²Ê· ¿»Â·Ê¹² .ʲ» .¶Â½Ã Äû·Ê´ ² Á»² ÁÄ··Ä´
Á³²¶ Ľ¾Ä·· ¾²ÊË» »¾·µ´ ľ»Æ û·²
kcd_ wqgvqbgo_ wqb hdv_` nh_ fch` ngk_ ldu ao_aohhw_
·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ Éƶ
µ¸¯ ÀÁ ¸´µ¯¸´´ ±¿´»Æ¸´´·¿¯
¾´Ã ¾´¸Å ¸² ¾Ç¯´´Á± ¾Á¿¸ÃÁ±
³È½ ¸°Ç ¾´¯±³
»"ŵ Ç·»¯ °¸¸» '¸Ç¯
¸´Æ¯° Æ"²°¯
'¸Ç¯ ɽ¶»½ É"´È ¾´¯ ³È½ ¸Ç°² À"¶½Á°´
ÊÄ ¸»² ,ʲ» 60 Á·Æ Êĺ¾Ä ¿Ä»² ¸»² ʲ» ² ¸»³ Á·² ,Á³»¾³Ä´ ´»µ¾·Ë »µ Á»»¸ Ê»½¸À ÁÄÀ·ÉÄ´ Á²µ ¸»²'À ³»»¾ '»Ê² ¶ËÀ »³Ê ¾·µ´¶ Á·²´¶
º²ºË Á»² ³Ê þ² Áʲ··Ä´ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·² »»³ ¸»²'à Á·² ,¶Ê·² ¶¾·½ Ì»³¶ ²¾ÀÌ ÊĽ¾Ä·· ,¿»»¹ ¿»À ʲ³ Á'Ê²Æ ¶¹ÆËÀ »Â·²´· »¾·µ´ »µ Á·Æ ÁÄ··Ä´ ¸»² ʺ¾²
Á»² ¾²ÊË»³ ¿²· Ê»Ä Á² ,»·É²³ ÊÄ .º"¸À¾ ¾´Â·» ² Áʲ··Ä´ ÁÊ»·³Ä´ ¿»² ¼»¸ Á·² ,ºÂ»»··ÄÈ ÊÄ»»¸ ¼»¸ º²¶ ºÂ²É²³ ʲ´ ¸»² Á·² ,Ä»ÂÄÀ·Ê Ì»µÀ
´»µ»»¾ Á²µ ºÉÂ·Æ ¸»² ò·· ,Ä··²µ¾²À ,Ë·µÉ· É»µÈ ² ÁÃɲ··Ä´Æ»·² Äɲº ¸»² ¼»¸ ÊÄ º²¶ ´Â»¾È·¾Æ .º'Ì·É»³µ'Ê²Æ ¸»² ÊÄ .Áµ»² Ä´»ºÊ² »µ Ê²Æ ÁÄ··Ä´
ľ² ºÊ»ÆÄ´ ÊÄ º²¶ ºÊ²µ .Áʲ··Ä´ ¿²É¾·Æ ¸»² ÃÄ Á·² ,¾²ÊË»³ ¾·µ´ ² Á·² Á»»¸ ·È ÁÆ·ÊĴ² ¼»¸ Á·² ,ºÉÄ··Ä´Æ»·² Êĺ²Æ Á»»¸ ·È Ã"'Ì Áʲ··Ä´ ÁÊ»·³Ä´
Á·² Áº»»¶Â´Ä¾Ä´Â»»² ÄË»º²ºË ¿»À ʲ³ ¿ÄÂ·Æ ¶½Ê³ »µ Áʲ··Ä´ ¿»·ÉÀ ,¶Â·»" ,º´²¸Ä´ ¿»² Á·² ,¶Â·» 'Ê ËÀËÀ ËÀËÀ ¼²Â º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,¶Â·» »³Ê
»µ ÁÄ··º²Ê Á·² Á»»´ ·ºÃÄ·· ³»·² ¿»À ʲ³ ¾Ä³ É"¶Ê¶ »»³ ÁÄ··Ä´ ˵·É³
.Á»µ Ì»³ Ë²Ê Ã¾² ºÂ»µÄ´ Êĵ·¸²³ .¿»»¹ Ê»µ ¼»² Á»³ ,Áµ»² ĺʲÆËĴ»»² ¾Ä ÁÃĸĴ Á²µ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,Ä"»¸ ¿»»¹
² ÁÊ»·³Ä´ ºÄ·· Á»È»³Ê Á»»µ ¸² ¹»º³À
Á»² ÁÄ»ÆÄ´ ¼»¸ º²¶ »·É²³ µ¾²³»·· ´¸¸¶ ¸½¸ É´Ç´Æ ¾·µ´ Á·² ³Ê ² Á»»¸ ºÄ·· ò·· µÂ»É .Á²Ëº·³ Á»² ̷³ʶ ý
¶ËÀ »³Ê ¼»¸ º²¶ ,Ë·¶·³ Á·Æ ºÂ´Ä´ »µ
·ËµÉ ¾È³ ÁÄ··Ä´ ÅÆ·ÌÃÀ ¼²Ã ² '»Ê² ¼²Ã »·¸² ºË»Â ¸»² Á³Ä¾ Á»»¸ Êij»² ."¾²ÊË»³ º¾»»ÈÊĵ ºÊÄ·· ²¾Æ ¶ËÄÀ ²
¶Â·É ÊÄ º²¶ º»»¶ÊĴ·» .ºÃ·²··²³ ¶Â·» »³Ê Êĺ²Æ Á»»¸ .ºÊ·³Ä´ Á»»¸ Êij»²
.¾"ȸ Ë·¶·³À ɹȻ »³Ê É"¶Ê¶ Á·Æ ɹȻ ¿»»¹ »³Ê Á·²´¶ »»³ ·ÌÊ·Ì ÁÄ··Ä´ ¿·È ÁƲ¾Ä´Êij»Ê² Ž»Ì ¸»² ÊÄ ¸»² ,¿»»¹ ¿»À ʲ³ ¿»»³ É"³ËÀ
.Á²Ëº·³ É"µ³² ¾"ȸ Á»ÊÄƾ²¶ É»¸»»² ò·· Á·ºÄ´ º²¶ ÊÄ ,ĻȲºÃ »»È»¾²Æ ,Á²À ÊĽ»¾ÊÄ Á² þ² ÁÄ··Ä´ ºÂ²É²³
¼²Ã ² ¼»¸ ÊÄ º²¶ Áʲ» »µ ¼ËÀ³ ² ÁÄ··Ä´ ÊÄ ¸»² ¶Ê·Ì³ Ì·¾µ´ Á»»¸ Dzʺ ºÈ·ÂÄ´ º»»¸ »µ ·È Á·² ,Á·ºÄ´ º²¶ ÊÄ ¿»·´ »µ »»³ '»Æ² ò·· ,ÊË»· ¿Ì Ë»² Á²
.Ê·µ Á»»¸ Á·Æ ¾²ÊË» »¾·µ´ º»À Á³»ÊËÄ´ Ä"½·³ ¿Äµ ºÂ»µÄ´ Á·² ,¿»¾½¶ ¾² ²³¹Â ºÊ»ÀËÄ´ Á·² ¼Êµ Á´»µ'¾³·ÉÀ ¿Äµ ¿»È»ÊÆ Ä´»ºÊ² »µ »»³ Á·² º²ºË Á»²
¶¹ÀË Áʶ² »³Ê ´"¶Ê¶ µ»À¾Ì Á»»¸ »»³ Á³²¶ º"»ÊÌ Ê²» Á»² .̽¾ ÄÂȶ³ ·È Á¸»··²³ µ"ó Á·² ,¶Ê³¹ Ľ»¾ºÄ º»À ÁÄ··Ä´ ºÂ²É²³ ÊÄ ¸»² ,»»È»¾²Æ Á·²
¿»² º²¶ ÊĽ¾Ä·· ¾"ȸ ¾³Ä¾ Á·Æ ÊÄ»·²··Â»»² »µ ÁÄ··Ä´ Ê»ÈÆÀ ¿»² º²¶ ÊÄ .¶¹ÆËÀ ÄȲ´ »µ ÁÄ··Äº²Ê ºÊ»Ã²Æ º²¶ º»»È ÄÂÄ» Á»² .Ì·ÊË» Á»»¸
,Á²Ëº·³ Á»² Ì·Â³Ê Á'º»À ÁÄÀ·ÂÄ´Êij»² º²¶ Ì·ÊÈƶ Äû·Ê´ ¼²Â Á·² ,Á²Ëº·³ Ľ¾Ä·· ¶¹ÆËÀ ÄȲ´ »µ ÁÄÀ·ÂÄ´ Ž»Ì ÄȲ´ ² ¸² ,º²ºË Á»² É»¾´À·² Á²
»Ê³µ ÊÆà ¿·È ¶ÀµÉ¶ ¿Ä»² º³»»ÊË ,º²ºË Á»² Ì·Â³Ê Ã²µ ÁÄÀ·ÂĴ² ÊÄ »»¸ Á·² ºÄ··º²ÊÄ´ ò··Ê²Â º²¶ ÊÄ Á»² Áʲ··Ä´ ºÈĸĴ»»² ¸»² Ä»¾»À²Æ
·µ·ÄÀ ·³¾ ³½Ë ²¾ ¶¾»¾³ ¿´" ,¶ËÀ 9 ¼ËÀ³ ÁÄ··Ä´ ËÀËÀ º²¶ ÊÄ ·²·· ,³·ºË Á»² ¿»»¹ ¿»À ʲ³ ¿·È ºÊ»ÆÄ´ ÁÄÂĸ Á·² ,²·Ë ̾»¾Ä Á² Å»·² ¶Ã»ÆÌ
»ÊÆ÷ Ã"˳ »É³ ¶»¶· .Ì·ÄË 5 ÊÌ·» ºË»Â Äɲº »»¸ ¸»² É»µÈ Êĵ Á·²
ºÊ²µ ºÂ½ÄÊ ÊÄ ."¿»Â·Ë²Ê· ¿»Â·Ê¹² .ʲ» .¶Â½Ã Äû·Ê´ ² Á»² ÁÄ··Ä´
Á³²¶ Ľ¾Ä·· ¾²ÊË» »¾·µ´ ľ»Æ û·²
kcd_ wqgvqbgo_ wqb hdv_` nh_ fch` ngk_ ldu ao_aohhw_
·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ Éƶ
