Page 2 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 2
¹°Çƽ ³»¶½ ¸É´Ç¸À³´
:»¯Çȸ° ´³´½º ³É¸³¿ ¯» Çȯ
~iguiri ~iem}mh mpomh sid qm}|gr m~e vpd
!sudp}|dx nmpztvf lpvii |vg |vemd nitmkh
¾»Æ Á·² ̷³ÊÉ ÄÊÄÊÄÀ ºÃ²ÉÄ´ Á»·Ë º²¶ ¶Æ»´À "²Â²Ê²É" Ľ»¾ÉÄÊË
Ä»ÃÄÃÄÊ Ä½»¾´ÄÀ ¼Ê·µ ºÄ²Êµ²³ Ì·ÃÂÊĔ ÄË»µ»² - ¾"Ê ¿»²¾·¹ ÊÄÀ
- Áû ¹"Ê ³ÊÄ च¼²··º»À ¿Äµ Å»·² ºÀ»ºË²³ "¶¾ÆÌ ¿·»" ÊĽ»¾º¾Ä··¾² -
¿ÄÂ·Æ ÁÄÀ²Â Á»² ,¿»Â³Ê »µ Ê²Æ Á³Ä´Ä´Êij»² Á»² Á·² ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ,¿»À»·ÃÀ ¿»Ë² Á²¶Ê²Æ ÁÊĵ¾»Ë ·È ÊĺÊÄ·· »µ Á²¶Ê²Æ ºË»Â ÁÄÂĸ ÃÄ
Á·² ,Ä»Àĵ»ĔÄ »µ Á·Æ º»»ÉºÃÂÊÄ »µ ,ºÂĵ»¸ÄÊĔ Äû·Ê´ »µ ÁIJÀÊĵ ¸»·¾³ Á¾Ä·· Ê»À ò·· ,µÂ²¾Ã»·² ,¶Æ·ÉÌ Ä´»ºÈ»² »µ Á»² º»À º³Ä¾ ÁÄÀ ò·· ³ÈÀ ¿Äµ
ľ² ÁÄ´¾²Æû·² ¾²¸ ÁÄÀ ¸² ºÊĵ²ÆÄ´Æ»·² Áʲ··Ä´ ʺÆ ¸»²'à ÁÄ·· ,´²ºÃ»µ ºÂ»»¶ Á·Æ ¶µ»³² ºË»Â ¼»¾³Ä´Â² ¸»² ò·· ²Ê·Â· ¿·»² ³ÈÀ ² ¸»² ò··
´Â·Ê»´ÄÊ »µ ò·· ÁÄÀ²ÂòÀ Ä´ÂÄÊºË Á·² ÃĻȲ¾·´ÄÊ Á¶½¶ ¿¶Ê³² ³Ê¶ ¶¹À·À ¾¶·À ÊÄʲµÂĴľ Êĵ ¶Æ»´À Ľ»¾ÉÄÊË ² ¸² ¼»¾ÀÄ ,¿¾·Ä Ì·À»À ÁÄ··Ä´
òµ Á»»Ê² ºÂ½ÄÊ Ã²·· ,º¾ÄºËĴû·Ê² Á³²¶ ĺÀ²²³ ºÉĺËĴ² Á'½²Â ´Äº ĺ¾»»ÈÄ´ ,¾"¸ Á¶²É (»À²Ê) Êĵ»»¾ º²¶ ò·· ,º¾Ä·· ÊÄʲ´ Êĵ Êij»² ºÄ··Ä˸·³
Ì·µÃ·À Á·² Á¾¶·Ë ľ² Á·Æ ´Â·Ã»¾ËÊ²Æ Ä½»¾ÈÂÄ´ Á³Ä¾ ÁË»´ÊÄÂÄ ÁĴ²¾ ² ¼²Â ,Ä"¾ ¶¾¹À »µ Á·Æ ÁÊÄ·· ¼²Ã² º½²¸Ê·²Ê²Æ Á·² Ì·ËÆ ÄË»µ»² ºÃ²ÉÄ´
Áû¾Ë ·È ÁĴ»··ÈÄ´ µÂÄ»·ºË º²¶ Á·² ,Ä"¾ ¿»²¾·¹
.Ì·²··ÉÀ »µ Á·² ,¶Ê·Ì¶ .ʲ» 91 Á·Æ Ì"Ì· ¶Ê·Ì¶ Ì·¾½»¶ ,Ì·»Ã½ »Ì³· Ì·ËʵÀ »Ì³ ľ²
¸»² òµ ¸² ,º¾ÄºËÄ´ ʲ¾É Á³²¶ ¿»ÂÉÃÄ »µ *
¾²¸ ¸»·¶ Äû»·· òµ ¸² º»ÊË ÊÄÂĺ¾Ä¸ ² ÁÄ··Ä´ µÂ²ºË·È ´²ºÃ»µ ¸»² ,¼²·· Ä´»Ê²Æ Áµ¾²ÀÄ´ »·· !º¾Ä·· "ÄȲ´" »µ Êij»² ,̷³¾ ¼·Â»¹ »Ì³·
¿»´»¶ÂÀ ÄË»µ»² »µ ¸² ÁÊ»¾ÄĔ² Á·² ÁÄÀ·Éû·²Ê²Æ ¿Äµ ÁË»··È ¾²É-ÇÂÄÊÄÆÂ²É ÊÄ˻ʲºÃ»¶ ² ÁÄÀ·ÉÄ´ ºÊÄ·· ÊÄÀ·Â Á´»ºÂ»»¶ Á·Æ Áº½»Ê²³ ÃÄ»»Â »µ Á»²
»»¸ ¸² º²ºË² ,¼»¸ º´Â²¾Ê²Æ'à ò·· Á¾ÄºË»»² Á¾²¸ Ľ¾Ä·· ¿»Â³Ê· ¿"»Ê·Àµ² ĵÂÊ»Æ »µ º»À ¸»·¶ Áû»·· ¶Æ»´À »µ Êij»² ÃÄ»»Â ÄË»ºÉ²Æ »µ º¾ÄºËĴʲÆ
¼·Â»¹¶ Ì·µÃ·À· Ì·¾¶É Äû·Ê´ Á·Æ Ç»ĔË Á»² ÁÄ»»ºË þ² ºÂ²É²³ ,º¾Ä·· »µ Êij»² ¿·Ê² ºÆ»·¾ ò··
.Á²º ºÃ³¾Ä¸ òµ Á·² ÁË»À»»Ê² ¼»¸ Á¾²¸ ,ʲÀº²ÃÀ ¿"»Ê·Àµ²¶ É"½ »»¸ ÁË»··È ,Éʲ» ·»Â Á»² ÁƲËÄ´ Á»·Ë º²¶ ò·· ,"÷ʻ»··-²Â²Ê²É"
»µ Êij»² Áʲ··Ä´ Áµ¾²ÀÄ´ ¸»² º½²Â ÄÂÄ» ¼²Â ,ÁÄ»·· ,45-³·³²³ ,³·³²³ ,»Ã²À-Ç»Â˸»·· ,²Ĕ²Ĕ ľ²³²¾´ »µ Ê²Æ Á·² óľ Á·Æ õ²Ë ÄÊÄ»·¶Ä´À·²
»Ì³ »µ ¼»·² Á·² Ì·µÃ·À »µ Á·Æ ´Â·Ã»¾ËÊ²Æ Ä½»¾ÈÂÄ´ Á·Æ Á·² Ì·¾¶É Äû·Ê´ Á·Æ ¿»ÂÉÃÄ ¾²È ² Á·² ;²"º»¾Ë Á·² Êľĺ»ĔË ´»µÂÄ´ÂÄʺËÊij»² ,Ä»À²Â²ÉÄ
·»Â Á·² Éʲ» ·»Â û·²½Ê·µ Ì·¾¶É ³·Ê »µ Á·Æ ¿»ËʵÀ .¶À·µ½· "¿»ÉÃÄÌÀ" »·· ,ÃĻȲ¸»Â²´Ê² »µ Á»² .ÁºÆÄËÄ´ Á·² ÊÄÃĸ»³ ľ² ºÄÀ½ ´»µÂÄû¾Ë
¶³»Ë»¶ »Ë²Ê »µ Á³²¶ Ì·³»Ë» ¾»»º Á»² .»¸Ê»·Ë¸µ ÁÄÀ·ÂÄ´¾»»º ºË»Â º²¶ ºÃ³¾Ä¸ ºÂĵ»¸ÄÊĔ Êĵ ÁÈ»º²Â Äû··Ä´ Á¾ÄºËÊ²Æ Ê»À Á¾Ä·· Ì·Ê·Ë ÄµÂÄ´¾²Æ
,¶µ»ÊĔ »Ê³µ ĵÂÄÊ»Ê º»À ÁºÄʺĴƻ·² ÁÄÀ²Â Á»»¸ Á»² ºµÄÊÄ´ º²¶ ÃÄ Êij² ,¾²É ¿Ä»² Á·Æ º½»¾ Á»² ò´ ÄË»À»»¶ »µ Å»·² ÁË»ÂÄÄËÄ´ Á·Æ
¸»² ÁÄÀ ¸² ¼»¾´²º»»·· ÊÄ»»¸ ¸»²'à ¸² ´»µÂÄ´ÂÄʳû·Ê² ² ,˺»··²ÉÊij »³² ,Áƾ»¶Ä´ ÄË»µ»² Ä»»¸ Á·Æ ÊÄ»»²
²Ê·Ã»²À ²Ì½à ²Ê»À¹ Êij² ,³ÈÀ ²¸² ·È ÁÄÀ·ÉÄ´ ÊÄ´»À²ºËĔ² Á·² Á²ÀÊĴ·» ÊÄË»µ»² ÊÄË»Ãɲµ²ºÊ² .û¸»ÊÉ Áʲ³Æ»»Ê´²³À·² ¿Äµ
º²¶ ÊÄ .¶¹ĔËÀ ÄÂĵ»³Ê²Æ-ÄË»À»»¶ ² Á·Æ Ì·½ÊĶ Á³»»ÊË ·È Êĵ·¸²³ ¼»¸ º´Â²¾Ê²Æ ÃÄ
.¶Ê»Ê³ Á»»É ²ºË»Â ¸»² ÃÄ Á·² ÁÄÂĸ »»¸ ÁË»··È ò·· ,¶Æ»´À »µ Á·Æ ̷³ÊÉ »µ Êij»²
µ¾²³ ºË»Â º²¶ ÁÄÀ ·²·· ,ÊĺÊÄ ÄÊĵ² Á»²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
Ã"ÈÉ ¯ÇƸ´
:»¯Çȸ° ´³´½º ³É¸³¿ ¯» Çȯ
~iguiri ~iem}mh mpomh sid qm}|gr m~e vpd
!sudp}|dx nmpztvf lpvii |vg |vemd nitmkh
¾»Æ Á·² ̷³ÊÉ ÄÊÄÊÄÀ ºÃ²ÉÄ´ Á»·Ë º²¶ ¶Æ»´À "²Â²Ê²É" Ľ»¾ÉÄÊË
Ä»ÃÄÃÄÊ Ä½»¾´ÄÀ ¼Ê·µ ºÄ²Êµ²³ Ì·ÃÂÊĔ ÄË»µ»² - ¾"Ê ¿»²¾·¹ ÊÄÀ
- Áû ¹"Ê ³ÊÄ च¼²··º»À ¿Äµ Å»·² ºÀ»ºË²³ "¶¾ÆÌ ¿·»" ÊĽ»¾º¾Ä··¾² -
¿ÄÂ·Æ ÁÄÀ²Â Á»² ,¿»Â³Ê »µ Ê²Æ Á³Ä´Ä´Êij»² Á»² Á·² ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ,¿»À»·ÃÀ ¿»Ë² Á²¶Ê²Æ ÁÊĵ¾»Ë ·È ÊĺÊÄ·· »µ Á²¶Ê²Æ ºË»Â ÁÄÂĸ ÃÄ
Á·² ,Ä»Àĵ»ĔÄ »µ Á·Æ º»»ÉºÃÂÊÄ »µ ,ºÂĵ»¸ÄÊĔ Äû·Ê´ »µ ÁIJÀÊĵ ¸»·¾³ Á¾Ä·· Ê»À ò·· ,µÂ²¾Ã»·² ,¶Æ·ÉÌ Ä´»ºÈ»² »µ Á»² º»À º³Ä¾ ÁÄÀ ò·· ³ÈÀ ¿Äµ
ľ² ÁÄ´¾²Æû·² ¾²¸ ÁÄÀ ¸² ºÊĵ²ÆÄ´Æ»·² Áʲ··Ä´ ʺÆ ¸»²'à ÁÄ·· ,´²ºÃ»µ ºÂ»»¶ Á·Æ ¶µ»³² ºË»Â ¼»¾³Ä´Â² ¸»² ò·· ²Ê·Â· ¿·»² ³ÈÀ ² ¸»² ò··
´Â·Ê»´ÄÊ »µ ò·· ÁÄÀ²ÂòÀ Ä´ÂÄÊºË Á·² ÃĻȲ¾·´ÄÊ Á¶½¶ ¿¶Ê³² ³Ê¶ ¶¹À·À ¾¶·À ÊÄʲµÂĴľ Êĵ ¶Æ»´À Ľ»¾ÉÄÊË ² ¸² ¼»¾ÀÄ ,¿¾·Ä Ì·À»À ÁÄ··Ä´
òµ Á»»Ê² ºÂ½ÄÊ Ã²·· ,º¾ÄºËĴû·Ê² Á³²¶ ĺÀ²²³ ºÉĺËĴ² Á'½²Â ´Äº ĺ¾»»ÈÄ´ ,¾"¸ Á¶²É (»À²Ê) Êĵ»»¾ º²¶ ò·· ,º¾Ä·· ÊÄʲ´ Êĵ Êij»² ºÄ··Ä˸·³
Ì·µÃ·À Á·² Á¾¶·Ë ľ² Á·Æ ´Â·Ã»¾ËÊ²Æ Ä½»¾ÈÂÄ´ Á³Ä¾ ÁË»´ÊÄÂÄ ÁĴ²¾ ² ¼²Â ,Ä"¾ ¶¾¹À »µ Á·Æ ÁÊÄ·· ¼²Ã² º½²¸Ê·²Ê²Æ Á·² Ì·ËÆ ÄË»µ»² ºÃ²ÉÄ´
Áû¾Ë ·È ÁĴ»··ÈÄ´ µÂÄ»·ºË º²¶ Á·² ,Ä"¾ ¿»²¾·¹
.Ì·²··ÉÀ »µ Á·² ,¶Ê·Ì¶ .ʲ» 91 Á·Æ Ì"Ì· ¶Ê·Ì¶ Ì·¾½»¶ ,Ì·»Ã½ »Ì³· Ì·ËʵÀ »Ì³ ľ²
¸»² òµ ¸² ,º¾ÄºËÄ´ ʲ¾É Á³²¶ ¿»ÂÉÃÄ »µ *
¾²¸ ¸»·¶ Äû»·· òµ ¸² º»ÊË ÊÄÂĺ¾Ä¸ ² ÁÄ··Ä´ µÂ²ºË·È ´²ºÃ»µ ¸»² ,¼²·· Ä´»Ê²Æ Áµ¾²ÀÄ´ »·· !º¾Ä·· "ÄȲ´" »µ Êij»² ,̷³¾ ¼·Â»¹ »Ì³·
¿»´»¶ÂÀ ÄË»µ»² »µ ¸² ÁÊ»¾ÄĔ² Á·² ÁÄÀ·Éû·²Ê²Æ ¿Äµ ÁË»··È ¾²É-ÇÂÄÊÄÆÂ²É ÊÄ˻ʲºÃ»¶ ² ÁÄÀ·ÉÄ´ ºÊÄ·· ÊÄÀ·Â Á´»ºÂ»»¶ Á·Æ Áº½»Ê²³ ÃÄ»»Â »µ Á»²
»»¸ ¸² º²ºË² ,¼»¸ º´Â²¾Ê²Æ'à ò·· Á¾ÄºË»»² Á¾²¸ Ľ¾Ä·· ¿»Â³Ê· ¿"»Ê·Àµ² ĵÂÊ»Æ »µ º»À ¸»·¶ Áû»·· ¶Æ»´À »µ Êij»² ÃÄ»»Â ÄË»ºÉ²Æ »µ º¾ÄºËĴʲÆ
¼·Â»¹¶ Ì·µÃ·À· Ì·¾¶É Äû·Ê´ Á·Æ Ç»ĔË Á»² ÁÄ»»ºË þ² ºÂ²É²³ ,º¾Ä·· »µ Êij»² ¿·Ê² ºÆ»·¾ ò··
.Á²º ºÃ³¾Ä¸ òµ Á·² ÁË»À»»Ê² ¼»¸ Á¾²¸ ,ʲÀº²ÃÀ ¿"»Ê·Àµ²¶ É"½ »»¸ ÁË»··È ,Éʲ» ·»Â Á»² ÁƲËÄ´ Á»·Ë º²¶ ò·· ,"÷ʻ»··-²Â²Ê²É"
»µ Êij»² Áʲ··Ä´ Áµ¾²ÀÄ´ ¸»² º½²Â ÄÂÄ» ¼²Â ,ÁÄ»·· ,45-³·³²³ ,³·³²³ ,»Ã²À-Ç»Â˸»·· ,²Ĕ²Ĕ ľ²³²¾´ »µ Ê²Æ Á·² óľ Á·Æ õ²Ë ÄÊÄ»·¶Ä´À·²
»Ì³ »µ ¼»·² Á·² Ì·µÃ·À »µ Á·Æ ´Â·Ã»¾ËÊ²Æ Ä½»¾ÈÂÄ´ Á·Æ Á·² Ì·¾¶É Äû·Ê´ Á·Æ ¿»ÂÉÃÄ ¾²È ² Á·² ;²"º»¾Ë Á·² Êľĺ»ĔË ´»µÂÄ´ÂÄʺËÊij»² ,Ä»À²Â²ÉÄ
·»Â Á·² Éʲ» ·»Â û·²½Ê·µ Ì·¾¶É ³·Ê »µ Á·Æ ¿»ËʵÀ .¶À·µ½· "¿»ÉÃÄÌÀ" »·· ,ÃĻȲ¸»Â²´Ê² »µ Á»² .ÁºÆÄËÄ´ Á·² ÊÄÃĸ»³ ľ² ºÄÀ½ ´»µÂÄû¾Ë
¶³»Ë»¶ »Ë²Ê »µ Á³²¶ Ì·³»Ë» ¾»»º Á»² .»¸Ê»·Ë¸µ ÁÄÀ·ÂÄ´¾»»º ºË»Â º²¶ ºÃ³¾Ä¸ ºÂĵ»¸ÄÊĔ Êĵ ÁÈ»º²Â Äû··Ä´ Á¾ÄºËÊ²Æ Ê»À Á¾Ä·· Ì·Ê·Ë ÄµÂÄ´¾²Æ
,¶µ»ÊĔ »Ê³µ ĵÂÄÊ»Ê º»À ÁºÄʺĴƻ·² ÁÄÀ²Â Á»»¸ Á»² ºµÄÊÄ´ º²¶ ÃÄ Êij² ,¾²É ¿Ä»² Á·Æ º½»¾ Á»² ò´ ÄË»À»»¶ »µ Å»·² ÁË»ÂÄÄËÄ´ Á·Æ
¸»² ÁÄÀ ¸² ¼»¾´²º»»·· ÊÄ»»¸ ¸»²'à ¸² ´»µÂÄ´ÂÄʳû·Ê² ² ,˺»··²ÉÊij »³² ,Áƾ»¶Ä´ ÄË»µ»² Ä»»¸ Á·Æ ÊÄ»»²
²Ê·Ã»²À ²Ì½à ²Ê»À¹ Êij² ,³ÈÀ ²¸² ·È ÁÄÀ·ÉÄ´ ÊÄ´»À²ºËĔ² Á·² Á²ÀÊĴ·» ÊÄË»µ»² ÊÄË»Ãɲµ²ºÊ² .û¸»ÊÉ Áʲ³Æ»»Ê´²³À·² ¿Äµ
º²¶ ÊÄ .¶¹ĔËÀ ÄÂĵ»³Ê²Æ-ÄË»À»»¶ ² Á·Æ Ì·½ÊĶ Á³»»ÊË ·È Êĵ·¸²³ ¼»¸ º´Â²¾Ê²Æ ÃÄ
.¶Ê»Ê³ Á»»É ²ºË»Â ¸»² ÃÄ Á·² ÁÄÂĸ »»¸ ÁË»··È ò·· ,¶Æ»´À »µ Á·Æ ̷³ÊÉ »µ Êij»²
µ¾²³ ºË»Â º²¶ ÁÄÀ ·²·· ,ÊĺÊÄ ÄÊĵ² Á»²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
Ã"ÈÉ ¯ÇƸ´
