Page 3 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 3
¾¸¯ ³¿´É¶ ¯
...!?ɴǰƳ ɸ°
µ¹¶¶ÃÅ¿° "µ¶¹Æ Å¿®±°¹¯ ¹¶´¶ 'Å ¯"±Å±
±Á¶¯» ÇŶÿ¹ Dz¹²¯¾ ¶° ¼²Á ¾½¶¶ Å¿®¶
̷·̹ ³·Ê ¾"·¹ Á»² Áû·· Åʲµ ÁÄÀ ²µ ¸»²'à Á·² ,¶Ì»À¶ ¿·» ÁIJÀÊĵ ·È Á·² ÁÄÀ ò·· ¶¾·´Ã Äû··Ä´ ² ,ʲ» ºÊĵ·¶ ³ÈÀ Á½»¾ÉÄÊË ¿Äµ Á·Æ º½»¾ Á»²
Á·² ,¾¶·Ë Á·Æ Êȹ Á»² ÁÄ··Ä´ ¸»² ´»ÊÉ Á¸»³ ò·· ¶Â·Ì¹ ² »»³ ¿»´¶ÂÀ ÄÂĵ»ËÊ²Æ ²Â ¾½ Á»»¸ ·È Ä·À ºÈ·Â²³ º»ÀÊĵ ¼»¸ º²¶ ,÷ʻ»··-²Â²Ê²É Á'º»À ,º¾Ä·· »µ Êij»²
Á·Æ º»»·· ÁÄ··Ä´ ºË»Â ¸»² ̷ʳɶ Ì»³ Êĵ Á·Æ ¶Ĕ·¹ ² ÁÄÀ·ÉÄ´Ê²Æ ¼²·· Ä´»Ê²Æ ¸»²
² Á»² ºÂ»·²··Ä´ Á³²¶ Áµ»² »µ .¾¶·Ë »µ .Ì·¾»³² º»À Ì·³ÈÄ ºÂ²ÀÊĵ .Ì·Æ»´À »Â»À ,Éʳ »Â³ Á»² ¿»»¹¶ Ì»³ Á'Æ»·² ¶¾½· Á̹
² ,³·Ê »Ĕ ¾Ä "²ºÄ´" ĺ½²ÀÊ²Æ ¶Æ»´À ÌÊ»Èľ ¶¾·´Ã ĺ¾² ² ¸»² ò··
Êĵ ÁÄ··Ä´ ¸»² ò·· Dz¾Ĕ ĺ½²ÀÊ²Æ Á·Æ '³ ÉÊÆ Á»² ²ÊÀ´ ĺ²ɲ³ ² ¸»²'à ÁÄÀ ¸² ,¼²¸ Ä´»µ'²¾Ĕ ² ¸»² ¶¾·´Ã »µ
»»¸ Á³²¶ þ² ¸»² ,¿·¹Ì ÊÄË»µ»² ¶Â·Ì¹ º²¶ Á·¸ Ã'²Â·¶ ³Ê .Ì·½Ê³ ̽ÃÀ ,Ì·¾½ º»À ¿»Â̹ º½²ÀÄ´ ¶Â·Ì¹ º²¶ .»"¶
Ì»³ Êĵ Á·² ¿·¹Ì ¿Äµ Á»² ºÉ·ÊĴ»»Ê² ÊÄ»»¸ ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ »»¸ Á·² ,Á·¸ Á»»¸ º½²ÀÄ´ Ì»³ ² Á»² ,ÄÀ»Ê² Êĵ² ÄÂĽ²Ê³·È
¸»² ,¹ºË ¿Äµ Á»² ÁÄ··Ä´ ¼»·² ¸»² ̷ʳɶ ¸²¾´ ÄÊÄ»»º ² º´ÂÄʳĴ »»¸ Á³²¶ ¼»¾»»ÊÆ 'Ê ´"¶Ê¶ ÊƷ÷ ÊÉ·¹ Êĺ²ɲ³ Êĵ
,Á½²Ê³·È ÃÄ Á·² ¿»¸·¸ 400 µÊÄ·· ¸»² ò·· !̷ʳɶ ² Á»² º²¶ ²"º»¾Ë Êij²¶µ¾²´ ¾²»¹»
.º»»·· ÁÄ··Ä´ ºË»Â òµ ,¿Äµ Å»·² ºÊĸ»»³Ä´ ¼»¸ º²¶ »Ë² 'Ê Á·² Ļ»¾ "Ê˳À ¾·É" »µ º»À ÃÄ·ÀË
¸»² ¶¹ÀË »µ ¸² º´²¸Ä´ ¿»À½¹ »µ Á³²¶ ² ºÀ·É »·· ,ĵ²À ÊÄ»»¸ ¸»² ¶Ê·²½¾ Êij»² ¿»ºÊĔ ĺ²ÃÄÊĺ»² º¾ÄºËÄ´·È
ÁÄÀ ¸² ÌËÊ·ÆÀ ¶½¾¶ ² ¼²µ ¸»²'à û·² ºÊ»Æ ²ÊÀ´ »µ .òÀ »µ Êij»² ÁÄ··Ä´ ² Á»² ¶¹ÀË ÄºÃÄÊ´ »µ ¸»² ò·· ¶Â·Ì¹ ¸»»··¾»»º Á¾Ä·· Ê»À ò·· Á·Æ ,¶¾·´Ã »µ º²
Á»² ¶Ë·µÉ³Ë ¿»Ê³µ ÁIJÀÊĵ ºË»Â ʲº ²ÂÌ»Àµ Á¾ »··" ÁĴ»¸Ä´ º²¶ ÁÄÀ ¸² ,ºÊ²µ
Á»¾»ÆÌ Á»»É ºË»Â º»»´ ÁÄÀ ,̷ʳɶ Ì»³ ² Á³Ê²ºË ¼²Â ºÄ·· ÁÄÀ ¸² ,"²ÂÌ»Àµ Á¾ »·· ?¶Ê·¹Ë ¶ÊÀ º»À Ì·³ÈÄ Á·Æ Dz¾Ĕ :ÁÊ»º»È
¸»²'à ¾»»·· ̷ʳɶ Ì»³ ² Á»² Ì»È»È º»À »·¸² Á»»¸ ºË»Â Åʲµ ÁÄÀ Á·² ´²º ² Á»²
ÁÄÀ ¸² ¶É·ÃÆ ¶½¾¶ ² ¸»²'à Á·² ,Ëʾ ´Ä·¾ ¿»¸ÀÊ ¾"¸¹ Á»² ·¾»Æ² ÁÄÀ ºÄ¸ .¼»¾»»ÊÆ ·¾»Æ² ,¿»Â·Ë²Ê Á»² Á»·Ë ºÄ¸ ÁÄÀ ʲ ÷ʻ»·· ÁÊĺ»³ ¿Äµ º»À Ì·½»»Ë³
̷ʳɶ Ì»³ ² Á»² ·¾»Æ² ÁÃÄ ºË»Â ʲº ĺÃÄÊ´ »µ Á»² ¶Ì»À ¿·» ÁIJÀÊĵ Á·Æ Á»ÂÄ ¿Äµ ºÂ²ÀÊĵ ²µ Á»·Ë ¸»² ¾"¸¹ Á»² Á·² º¾Ä·· ÄȲ´ »µ Êij»² ¼»¸ º»»Êµ ò··
´Â·º½² Åʲµ ÁÄÀ ¾»»·· ,Ëʾ ´Ä·¾ þ² ºÂ»»¶ .¶Â·Ì¹ ² »»³ Ì·À¶ ¿·» Ìʽ¸¶ Á·Æ ¼»² ¾Ä·· ,¿Äµ º»À ÁÄÀ·ÂÊ²Æ ÁÄÂĸ ľ²
.ɾ²ÆʲĔ ĵĻ »»³ ´²º Ä´»µ'¶¹ÀË ÁÄÀ »·· ,¿»´¶ÂÀ Á·Æ ¶Ê·Ë ÄȲ´ ² ²µ ¸»² »µ Á»² ÉÊĔ ĺ²ÃÊĺ»² ² Á»»¸ ¶¾ÄÀ
Á̹ Êĵ ,Êľĺ ² »È ¸²¾´ ² º½Äʳ·È ʲĔ ĺÈľ »µ Á·Æ ĻʲºÃ»¶ ÄË»µ»²
˲ º´»»¾ ÁÄÀ ,¾º»É Áû»·· ² Á² ¼»¸ º·º
Á³Ê·¹ ¿Äµ ÁIJÀÊĵ ·È Ãľ² ,Ĕ²É Á'Æ»·²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
Ã"ÈÉ ¯ÇƸ´
...!?ɴǰƳ ɸ°
µ¹¶¶ÃÅ¿° "µ¶¹Æ Å¿®±°¹¯ ¹¶´¶ 'Å ¯"±Å±
±Á¶¯» ÇŶÿ¹ Dz¹²¯¾ ¶° ¼²Á ¾½¶¶ Å¿®¶
̷·̹ ³·Ê ¾"·¹ Á»² Áû·· Åʲµ ÁÄÀ ²µ ¸»²'à Á·² ,¶Ì»À¶ ¿·» ÁIJÀÊĵ ·È Á·² ÁÄÀ ò·· ¶¾·´Ã Äû··Ä´ ² ,ʲ» ºÊĵ·¶ ³ÈÀ Á½»¾ÉÄÊË ¿Äµ Á·Æ º½»¾ Á»²
Á·² ,¾¶·Ë Á·Æ Êȹ Á»² ÁÄ··Ä´ ¸»² ´»ÊÉ Á¸»³ ò·· ¶Â·Ì¹ ² »»³ ¿»´¶ÂÀ ÄÂĵ»ËÊ²Æ ²Â ¾½ Á»»¸ ·È Ä·À ºÈ·Â²³ º»ÀÊĵ ¼»¸ º²¶ ,÷ʻ»··-²Â²Ê²É Á'º»À ,º¾Ä·· »µ Êij»²
Á·Æ º»»·· ÁÄ··Ä´ ºË»Â ¸»² ̷ʳɶ Ì»³ Êĵ Á·Æ ¶Ĕ·¹ ² ÁÄÀ·ÉÄ´Ê²Æ ¼²·· Ä´»Ê²Æ ¸»²
² Á»² ºÂ»·²··Ä´ Á³²¶ Áµ»² »µ .¾¶·Ë »µ .Ì·¾»³² º»À Ì·³ÈÄ ºÂ²ÀÊĵ .Ì·Æ»´À »Â»À ,Éʳ »Â³ Á»² ¿»»¹¶ Ì»³ Á'Æ»·² ¶¾½· Á̹
² ,³·Ê »Ĕ ¾Ä "²ºÄ´" ĺ½²ÀÊ²Æ ¶Æ»´À ÌÊ»Èľ ¶¾·´Ã ĺ¾² ² ¸»² ò··
Êĵ ÁÄ··Ä´ ¸»² ò·· Dz¾Ĕ ĺ½²ÀÊ²Æ Á·Æ '³ ÉÊÆ Á»² ²ÊÀ´ ĺ²ɲ³ ² ¸»²'à ÁÄÀ ¸² ,¼²¸ Ä´»µ'²¾Ĕ ² ¸»² ¶¾·´Ã »µ
»»¸ Á³²¶ þ² ¸»² ,¿·¹Ì ÊÄË»µ»² ¶Â·Ì¹ º²¶ Á·¸ Ã'²Â·¶ ³Ê .Ì·½Ê³ ̽ÃÀ ,Ì·¾½ º»À ¿»Â̹ º½²ÀÄ´ ¶Â·Ì¹ º²¶ .»"¶
Ì»³ Êĵ Á·² ¿·¹Ì ¿Äµ Á»² ºÉ·ÊĴ»»Ê² ÊÄ»»¸ ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ »»¸ Á·² ,Á·¸ Á»»¸ º½²ÀÄ´ Ì»³ ² Á»² ,ÄÀ»Ê² Êĵ² ÄÂĽ²Ê³·È
¸»² ,¹ºË ¿Äµ Á»² ÁÄ··Ä´ ¼»·² ¸»² ̷ʳɶ ¸²¾´ ÄÊÄ»»º ² º´ÂÄʳĴ »»¸ Á³²¶ ¼»¾»»ÊÆ 'Ê ´"¶Ê¶ ÊƷ÷ ÊÉ·¹ Êĺ²ɲ³ Êĵ
,Á½²Ê³·È ÃÄ Á·² ¿»¸·¸ 400 µÊÄ·· ¸»² ò·· !̷ʳɶ ² Á»² º²¶ ²"º»¾Ë Êij²¶µ¾²´ ¾²»¹»
.º»»·· ÁÄ··Ä´ ºË»Â òµ ,¿Äµ Å»·² ºÊĸ»»³Ä´ ¼»¸ º²¶ »Ë² 'Ê Á·² Ļ»¾ "Ê˳À ¾·É" »µ º»À ÃÄ·ÀË
¸»² ¶¹ÀË »µ ¸² º´²¸Ä´ ¿»À½¹ »µ Á³²¶ ² ºÀ·É »·· ,ĵ²À ÊÄ»»¸ ¸»² ¶Ê·²½¾ Êij»² ¿»ºÊĔ ĺ²ÃÄÊĺ»² º¾ÄºËÄ´·È
ÁÄÀ ¸² ÌËÊ·ÆÀ ¶½¾¶ ² ¼²µ ¸»²'à û·² ºÊ»Æ ²ÊÀ´ »µ .òÀ »µ Êij»² ÁÄ··Ä´ ² Á»² ¶¹ÀË ÄºÃÄÊ´ »µ ¸»² ò·· ¶Â·Ì¹ ¸»»··¾»»º Á¾Ä·· Ê»À ò·· Á·Æ ,¶¾·´Ã »µ º²
Á»² ¶Ë·µÉ³Ë ¿»Ê³µ ÁIJÀÊĵ ºË»Â ʲº ²ÂÌ»Àµ Á¾ »··" ÁĴ»¸Ä´ º²¶ ÁÄÀ ¸² ,ºÊ²µ
Á»¾»ÆÌ Á»»É ºË»Â º»»´ ÁÄÀ ,̷ʳɶ Ì»³ ² Á³Ê²ºË ¼²Â ºÄ·· ÁÄÀ ¸² ,"²ÂÌ»Àµ Á¾ »·· ?¶Ê·¹Ë ¶ÊÀ º»À Ì·³ÈÄ Á·Æ Dz¾Ĕ :ÁÊ»º»È
¸»²'à ¾»»·· ̷ʳɶ Ì»³ ² Á»² Ì»È»È º»À »·¸² Á»»¸ ºË»Â Åʲµ ÁÄÀ Á·² ´²º ² Á»²
ÁÄÀ ¸² ¶É·ÃÆ ¶½¾¶ ² ¸»²'à Á·² ,Ëʾ ´Ä·¾ ¿»¸ÀÊ ¾"¸¹ Á»² ·¾»Æ² ÁÄÀ ºÄ¸ .¼»¾»»ÊÆ ·¾»Æ² ,¿»Â·Ë²Ê Á»² Á»·Ë ºÄ¸ ÁÄÀ ʲ ÷ʻ»·· ÁÊĺ»³ ¿Äµ º»À Ì·½»»Ë³
̷ʳɶ Ì»³ ² Á»² ·¾»Æ² ÁÃÄ ºË»Â ʲº ĺÃÄÊ´ »µ Á»² ¶Ì»À ¿·» ÁIJÀÊĵ Á·Æ Á»ÂÄ ¿Äµ ºÂ²ÀÊĵ ²µ Á»·Ë ¸»² ¾"¸¹ Á»² Á·² º¾Ä·· ÄȲ´ »µ Êij»² ¼»¸ º»»Êµ ò··
´Â·º½² Åʲµ ÁÄÀ ¾»»·· ,Ëʾ ´Ä·¾ þ² ºÂ»»¶ .¶Â·Ì¹ ² »»³ Ì·À¶ ¿·» Ìʽ¸¶ Á·Æ ¼»² ¾Ä·· ,¿Äµ º»À ÁÄÀ·ÂÊ²Æ ÁÄÂĸ ľ²
.ɾ²ÆʲĔ ĵĻ »»³ ´²º Ä´»µ'¶¹ÀË ÁÄÀ »·· ,¿»´¶ÂÀ Á·Æ ¶Ê·Ë ÄȲ´ ² ²µ ¸»² »µ Á»² ÉÊĔ ĺ²ÃÊĺ»² ² Á»»¸ ¶¾ÄÀ
Á̹ Êĵ ,Êľĺ ² »È ¸²¾´ ² º½Äʳ·È ʲĔ ĺÈľ »µ Á·Æ ĻʲºÃ»¶ ÄË»µ»²
˲ º´»»¾ ÁÄÀ ,¾º»É Áû»·· ² Á² ¼»¸ º·º
Á³Ê·¹ ¿Äµ ÁIJÀÊĵ ·È Ãľ² ,Ĕ²É Á'Æ»·²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
Ã"ÈÉ ¯ÇƸ´
