Page 5 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 5
...¾´¸Å dz »Á
ÇÁ±ÇÁ° ÂÀ´¸ °Ç³ ·¸½ ÀÁ´½È ¯
"¼¸¿¸¿Ã§ " ¾´¸»± ¹Ç´Á ,¯"·¸»È
¼¸¸° "¼¸Á´°Æ" ¸² ¾´Ã
²´² Ç°Æ
»¯Çȸ ¹»½
¾´¯ ¾·Ç¯² ¾Á½´Æ ,Ç´² Á±¸·¿¸¸³ ¸² ¾´Ã ,Ç´² Á·ÅÁ» ,²´² ǸÁ ¾¸¯ ¾Ç¯´´Á± Ç°Æ¿ µ¸¯ ¹»½³ ²´² µ¯ ¯¸°¿ ¾¸¯ Äǯ ¾¸¯ į»Ã§ Á·¿¯Æ¯° ¸² ¯² µ¸¯'À :Ã
¾´Ã ¼¸»¸³É ÇÃÀ ¾±¸»¸¸³ ¼Á² ¾¸¯ À¸´¯ ¹¸µ ¾·Á° ¸¸µ ¾°Á¿ ¾°¯Ç±¯° ¾Á¿Áµ ¼¸º»½ Á»¯ ¾´¯ ,¾´¸Å ǸÁ ¾¸¯
·Á° ¾Á½ ¾´¯ ·¿¸¸´´ ¾Á½ ¾´¯ ·¸¸·È ¾Á½ ,¹»½³ ²´² µ¸¯ ·Ç¯² µ¯ ¾±¯µ ɴǴƽ À¯´´ »¯Çȸ
.į»Ã§ ¼Á² ¾¸¯ ¾·Ç¯² ¼Á²
.É´Á´È¸ ÁÀ¸´Ç± À¸´¯ ¹¸µ ¾Á¿Áµ ɴǴƽ ¹¯À ¯ ¾´¯ ,²´² Ç°Æ ÇÁ²
¯ Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ µ¯ ¹¯µ Á·ÈÇÁ ¸² µ¸¯ À¯²
À¯´´ ¾À¸¸´´ ¼¸Æ¸²Å ¸² µ¯ ¹¯µ ¾¸¸¯ Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ ·¯³ ÇÁ´´ ¾»¸¸Åǯà ¹¸¯ »Á´´ ²»¯° ¾´¯ ,³Ç´À½ .¼Á² ¾¸¯ ǯ»Æ ¸´µ¯ ·È¸¿
,É´Ç´² Á±¸·¿¸¸³ ¸² ¾´¯ É´Ç´² Á±¸²ÇÁ¸Çà ¸² .¾Á´· ¸¸µ
¹¸»·Æ¿´Ã§ ¾Á¸¸·Èǯà ¾´¯ ¼È²Æ ¶´Ç° ¾À¸¸´´ ¸¸µ .³Ç´À½ ¸² ¾°Á±Á±ÇÁ°¸¯ ,¼¸¿¸½¯½ ¸¿° ¼¸¿¸½¯½ ¾Á¿Áµ ¾²¸¯ µ¿´¯ ³"° :Á
·¸¸ÆÀ¸´Ç± À¯² µ¸¯ À¯´´ ¾´¯ ,į»Ã§ À¯² µ¸¯ À¯´´ Ǹ½¯³ µ¿´¯ À¯´´ ³Ç´É ÁÅ¿¯± ¸² Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯
´Å ¾·Ç¯² ·½´Æ »¯Çȸ »»º Ä¿¯± ,į»Ã§ À¯² ¾´Ã ¾Á½ À¯´´ ¾º¯µ ·¿¸¸³ Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ ,À¿·¸¸´´Å ¾Á½´¿Á±¿¯ ·ÇÁ´´ ÀÁ»¯ ,É´´Å½ ±"¸ÇÉ Á»¯ ¸² ,·¿¸¸³
.¹»½³ ²´² ´Å ¾¸¸µ ´Å Ç°¶É½ ¹¸µ į»Ã§ Á±¸»¸¸³ À¯² ·Áµ ¾Á½ ,·À´¯´´Á± ·È¸¿ »¯½¯ ·¯³ ·Áµ ÁÇÁµ¿´¯ ,¹¸µ ·¸¸·Èǯà .Ç´² Ƕ¯ Ç´² ³Ç´À½°
À¯´´ ¾º¯µ Áȸǯ·À¸³ ·¸½ ¾º¯µ Áȸ±¯»¯ÁºÇ¯ ,·¸¸·È'À ¸´´ ¸´µ¯ ¸¿¸À dz ¾¸¯ ¾Á´´Á± ¾Á¿Áµ É´½È¿
,É´·¸È ÁÇÁ²¿¯ ¯² µ¸¯ À¯´´Ç¯Ã :à À¯´´ į»Ã§ À¯² ¾¸¯ ¾·Ç¯² ¾Ã¯Ç·Á± ·¯³ ¾Á½ ,¸¿¸À dz ¾¸¯ ¾Á´´Á± ·È¸¿ ¾Á¿Áµ ¼¸Ã´± ÁÇÁµ¿´¯ ÇÁ°¯
,»¯Çȸ Äǯ ¾¸¯ ÇÁÅÁ»Ã§ ÁÇÁ²¿¯ ¸´´ ·±¸» ·Ç¯² µ¯ ¯¿ÆÀ½ ¾¸¸¯ ´Å ·±¿ÁÇ° ÀÁ»¯ ³»°Æ° ÀÁ»¯ ¾°¯³ Ǹ½ ,Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ ,À¯´´ ǯ¿
²´² µ¯ ·±¯µÁ± ¾°¯³ ÁÇÁ²¿¯ À¯´´ ¸² ¾´Ã ¼¸Æ¸²Å ¸² Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ .¹»½³ ²´² "ÇÁº¸µ" ¸² µ¯ ,¼¸¿´È¯Ç ¸² ¾¸¯ ·¸¸·È ¸´µ¯ À¯´´ ,Ç´² Ƕ¯ Ç´²
?·Ç¯² ·±¸» ¹»½³
.Ç´² Ç´²½ "³»°Æ" µ¸¯ ¹¯µ Áǯ»Æ Á·ÀÁDZ
µ¸¯'À µ¯ ,·´Èç µ¸¯ À¯² ,É´·¸È ÁÇÁ²¿¯ ¸² :Á
»É´º ¼Á² ¾±ÁÆ .¼¸É´Á· ¾´Ã ¾Ç¯´´Á± ÈÇÉÈ¿ Ç°Æ ¼Á² ÇÁ°¸¯ ·²ÁÇ ¾Á½ µ¯ ¹¯µ Á°»Áµ ¸²
¾°¯³ ¼Á² ¾°Á¿ À¯´´ ,į»Ã§ ¯ ¯² µ¸¯ ¸°ÇÁ½³ Âǯ² ;¾´¸Å dz ¼¸¸° ,»¯Çȸ ¹»½ ²´² ,¹»½³ ²´² ¾´Ã
µ¯ ǯ¸ 200 ¹ÇÁ° ǯà ¾±¯»¯ÁºÇ¯ ¸² ·¿¸¸½Á± µ¿´¯ ,¹»½³ ²´² ¾´Ã ¾½µ ¼Á² ¾´Ã ,¹¯µ ¾¸¸¯ ¾À¸´´ ¾Á½
µ¯ ¹¸µ ·¸¸·Èǯà ÇÁ°¯ ,į»Ã§ À¯² µ¸¯ ·Ç¯² ¸¸Ç² ,¾Ç¯¸ ÇÁ·¿µ¸´· ³Ç´À½ Áǯ»Æ ¯ Ǹ½ À¸¸´´
·È¸¿ µ¯ ¾Á¸¸·Èǯà ¾±¯»¯ÁºÇ¯ Á±¸·¿¸¸³ ¸² ´»¸Ã¯ ¹»½ ²´² ÇÁ±¸»¸¸³ ÇÁ² ·±¸» ¾·Ç¯² µ¯ ǯ¸ ·¿µ¸´·
»°´Æ½ µ¸¯'À ¸´´ ,¾°¸´¯ ǯ¿ ,į»Ã§ À¯² µ¸¯ ·Ç¯² ¾À¸´Ç²¿¸¯ ¼¸»È´Ç¸ ¾¸¯ ¾´¸Å dz ¾¸¯ ,¼¸Æ´ ¸¶ »¯Çȸ
¹»½³ ²´² ·±¸» ·Ç¯² .¼¸»È´Ç¸ É´½´¶ ¸² ¾´Ã
.į»Ã§ À¯² µ¸¯ ·Ç¯² µ¯ É´Ç´² ¸Ç´²½ - ²´² ɸ° É´º»½ ¾´Ã ¼¸º»½ ¾ÁÅ ¹¯¿ ·¸½ ¾Á½¯µ´Å
·ÃÈ´³¸ ,¹»½³ ³ÀÁ ,¹»½³ ´³¸Æµ¶ ,¹»½³ ³½»È
¾±¸» ¼¸Æ¸²Å³ ²´² ɸ° ¸º»½ Á»¯ .´´.¯.¯ ,¹»½³
·¸¸·È'À À¯´´ É´ÇÁ½ ¸² ¾´¯ É´»¸¶½ ¸² ¾¸¯ ¾·Ç¯²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
Ã"ÈÉ É´Á´°È
ÇÁ±ÇÁ° ÂÀ´¸ °Ç³ ·¸½ ÀÁ´½È ¯
"¼¸¿¸¿Ã§ " ¾´¸»± ¹Ç´Á ,¯"·¸»È
¼¸¸° "¼¸Á´°Æ" ¸² ¾´Ã
²´² Ç°Æ
»¯Çȸ ¹»½
¾´¯ ¾·Ç¯² ¾Á½´Æ ,Ç´² Á±¸·¿¸¸³ ¸² ¾´Ã ,Ç´² Á·ÅÁ» ,²´² ǸÁ ¾¸¯ ¾Ç¯´´Á± Ç°Æ¿ µ¸¯ ¹»½³ ²´² µ¯ ¯¸°¿ ¾¸¯ Äǯ ¾¸¯ į»Ã§ Á·¿¯Æ¯° ¸² ¯² µ¸¯'À :Ã
¾´Ã ¼¸»¸³É ÇÃÀ ¾±¸»¸¸³ ¼Á² ¾¸¯ À¸´¯ ¹¸µ ¾·Á° ¸¸µ ¾°Á¿ ¾°¯Ç±¯° ¾Á¿Áµ ¼¸º»½ Á»¯ ¾´¯ ,¾´¸Å ǸÁ ¾¸¯
·Á° ¾Á½ ¾´¯ ·¿¸¸´´ ¾Á½ ¾´¯ ·¸¸·È ¾Á½ ,¹»½³ ²´² µ¸¯ ·Ç¯² µ¯ ¾±¯µ ɴǴƽ À¯´´ »¯Çȸ
.į»Ã§ ¼Á² ¾¸¯ ¾·Ç¯² ¼Á²
.É´Á´È¸ ÁÀ¸´Ç± À¸´¯ ¹¸µ ¾Á¿Áµ ɴǴƽ ¹¯À ¯ ¾´¯ ,²´² Ç°Æ ÇÁ²
¯ Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ µ¯ ¹¯µ Á·ÈÇÁ ¸² µ¸¯ À¯²
À¯´´ ¾À¸¸´´ ¼¸Æ¸²Å ¸² µ¯ ¹¯µ ¾¸¸¯ Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ ·¯³ ÇÁ´´ ¾»¸¸Åǯà ¹¸¯ »Á´´ ²»¯° ¾´¯ ,³Ç´À½ .¼Á² ¾¸¯ ǯ»Æ ¸´µ¯ ·È¸¿
,É´Ç´² Á±¸·¿¸¸³ ¸² ¾´¯ É´Ç´² Á±¸²ÇÁ¸Çà ¸² .¾Á´· ¸¸µ
¹¸»·Æ¿´Ã§ ¾Á¸¸·Èǯà ¾´¯ ¼È²Æ ¶´Ç° ¾À¸¸´´ ¸¸µ .³Ç´À½ ¸² ¾°Á±Á±ÇÁ°¸¯ ,¼¸¿¸½¯½ ¸¿° ¼¸¿¸½¯½ ¾Á¿Áµ ¾²¸¯ µ¿´¯ ³"° :Á
·¸¸ÆÀ¸´Ç± À¯² µ¸¯ À¯´´ ¾´¯ ,į»Ã§ À¯² µ¸¯ À¯´´ Ǹ½¯³ µ¿´¯ À¯´´ ³Ç´É ÁÅ¿¯± ¸² Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯
´Å ¾·Ç¯² ·½´Æ »¯Çȸ »»º Ä¿¯± ,į»Ã§ À¯² ¾´Ã ¾Á½ À¯´´ ¾º¯µ ·¿¸¸³ Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ ,À¿·¸¸´´Å ¾Á½´¿Á±¿¯ ·ÇÁ´´ ÀÁ»¯ ,É´´Å½ ±"¸ÇÉ Á»¯ ¸² ,·¿¸¸³
.¹»½³ ²´² ´Å ¾¸¸µ ´Å Ç°¶É½ ¹¸µ į»Ã§ Á±¸»¸¸³ À¯² ·Áµ ¾Á½ ,·À´¯´´Á± ·È¸¿ »¯½¯ ·¯³ ·Áµ ÁÇÁµ¿´¯ ,¹¸µ ·¸¸·Èǯà .Ç´² Ƕ¯ Ç´² ³Ç´À½°
À¯´´ ¾º¯µ Áȸǯ·À¸³ ·¸½ ¾º¯µ Áȸ±¯»¯ÁºÇ¯ ,·¸¸·È'À ¸´´ ¸´µ¯ ¸¿¸À dz ¾¸¯ ¾Á´´Á± ¾Á¿Áµ É´½È¿
,É´·¸È ÁÇÁ²¿¯ ¯² µ¸¯ À¯´´Ç¯Ã :à À¯´´ į»Ã§ À¯² ¾¸¯ ¾·Ç¯² ¾Ã¯Ç·Á± ·¯³ ¾Á½ ,¸¿¸À dz ¾¸¯ ¾Á´´Á± ·È¸¿ ¾Á¿Áµ ¼¸Ã´± ÁÇÁµ¿´¯ ÇÁ°¯
,»¯Çȸ Äǯ ¾¸¯ ÇÁÅÁ»Ã§ ÁÇÁ²¿¯ ¸´´ ·±¸» ·Ç¯² µ¯ ¯¿ÆÀ½ ¾¸¸¯ ´Å ·±¿ÁÇ° ÀÁ»¯ ³»°Æ° ÀÁ»¯ ¾°¯³ Ǹ½ ,Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ ,À¯´´ ǯ¿
²´² µ¯ ·±¯µÁ± ¾°¯³ ÁÇÁ²¿¯ À¯´´ ¸² ¾´Ã ¼¸Æ¸²Å ¸² Ǹ½ À¸¸´´ µ¿´¯ .¹»½³ ²´² "ÇÁº¸µ" ¸² µ¯ ,¼¸¿´È¯Ç ¸² ¾¸¯ ·¸¸·È ¸´µ¯ À¯´´ ,Ç´² Ƕ¯ Ç´²
?·Ç¯² ·±¸» ¹»½³
.Ç´² Ç´²½ "³»°Æ" µ¸¯ ¹¯µ Áǯ»Æ Á·ÀÁDZ
µ¸¯'À µ¯ ,·´Èç µ¸¯ À¯² ,É´·¸È ÁÇÁ²¿¯ ¸² :Á
»É´º ¼Á² ¾±ÁÆ .¼¸É´Á· ¾´Ã ¾Ç¯´´Á± ÈÇÉÈ¿ Ç°Æ ¼Á² ÇÁ°¸¯ ·²ÁÇ ¾Á½ µ¯ ¹¯µ Á°»Áµ ¸²
¾°¯³ ¼Á² ¾°Á¿ À¯´´ ,į»Ã§ ¯ ¯² µ¸¯ ¸°ÇÁ½³ Âǯ² ;¾´¸Å dz ¼¸¸° ,»¯Çȸ ¹»½ ²´² ,¹»½³ ²´² ¾´Ã
µ¯ ǯ¸ 200 ¹ÇÁ° ǯà ¾±¯»¯ÁºÇ¯ ¸² ·¿¸¸½Á± µ¿´¯ ,¹»½³ ²´² ¾´Ã ¾½µ ¼Á² ¾´Ã ,¹¯µ ¾¸¸¯ ¾À¸´´ ¾Á½
µ¯ ¹¸µ ·¸¸·Èǯà ÇÁ°¯ ,į»Ã§ À¯² µ¸¯ ·Ç¯² ¸¸Ç² ,¾Ç¯¸ ÇÁ·¿µ¸´· ³Ç´À½ Áǯ»Æ ¯ Ǹ½ À¸¸´´
·È¸¿ µ¯ ¾Á¸¸·Èǯà ¾±¯»¯ÁºÇ¯ Á±¸·¿¸¸³ ¸² ´»¸Ã¯ ¹»½ ²´² ÇÁ±¸»¸¸³ ÇÁ² ·±¸» ¾·Ç¯² µ¯ ǯ¸ ·¿µ¸´·
»°´Æ½ µ¸¯'À ¸´´ ,¾°¸´¯ ǯ¿ ,į»Ã§ À¯² µ¸¯ ·Ç¯² ¾À¸´Ç²¿¸¯ ¼¸»È´Ç¸ ¾¸¯ ¾´¸Å dz ¾¸¯ ,¼¸Æ´ ¸¶ »¯Çȸ
¹»½³ ²´² ·±¸» ·Ç¯² .¼¸»È´Ç¸ É´½´¶ ¸² ¾´Ã
.į»Ã§ À¯² µ¸¯ ·Ç¯² µ¯ É´Ç´² ¸Ç´²½ - ²´² ɸ° É´º»½ ¾´Ã ¼¸º»½ ¾ÁÅ ¹¯¿ ·¸½ ¾Á½¯µ´Å
·ÃÈ´³¸ ,¹»½³ ³ÀÁ ,¹»½³ ´³¸Æµ¶ ,¹»½³ ³½»È
¾±¸» ¼¸Æ¸²Å³ ²´² ɸ° ¸º»½ Á»¯ .´´.¯.¯ ,¹»½³
·¸¸·È'À À¯´´ É´ÇÁ½ ¸² ¾´¯ É´»¸¶½ ¸² ¾¸¯ ¾·Ç¯²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
Ã"ÈÉ É´Á´°È
