Page 5 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 5
ÇÈÆ Ç¯¸ 70
¾'·¸½
ÇÁȳ¯·
Á"¸µ ¾'¸°Ç
ȸȸ³ ¶"³Ç³ ¾´Ã É´¿´Çºµ
¯"·¸»È ÇÁ±ÇÁ°¿¸¸´´ °¸¸» ÈÇÁ³ 'Ç
ȳ¯· ɸÇÆ ¸°È´É ¸Æ¸É´½
¼²Â µ¾²³ ¼»¸ ³²¶ ¼»² ¸² Ì·É»ÌÀ ²¸² ÇÁ² ¾Á´´Á± µ¸¯ ¾Á´´ (´"ÁÈɼ¸·Ã§ Ƚ'ç )Á°¯±À¸´¯"·¿Á½¯½»¯ÁÇ·¿¯½"¼Á¿¸¯
Ê»À ÁÄÀ º²¶ ,¸»² òµ ÊÄ·· º´ÄÊÆÄ´ Ǹ¯ À¯´´ »¯½ Á·ÈÇÁ ¾´Ã É´¿´Çºµ Áº¸¸Ç ÇÁ°¯ ÁÅÇ´Æ Á²¿Á±»¯Ã ¸² ¾Á¿¸ÈÇÁ µ¸¯
Á·Æ ¾Äɻ»»² Á² ¸»² òµ ¸² º´²¸Ä´ ¯"·¸»È ÇÁ±ÇÁ°¿¸¸´´ °¸¸» ÈÇÁ³ Ç"³´½ ȸȸ³ ²¸À¶³ °Ç³
ÊÄ) ¾"ȸ ÊÄ˶²º ¼¾À»¾² 'Ê É"¶Ê¶ ·¿Á±Á±¯° ¹¸µ ·¯³ ¹¸µ ·¯³ ÇÁº»Á´´ ,ȳ¯· ɸÇÆ Æ"Æ ¸°È´É ¸°´È¶´ ¸Æ¸É´½
Á·Æ ¿Äµ»»² Á² ÁÄ··Ä´ ¼»·² ¸»² ?¾'¸°Ç ÇÁȳ¯· ¾'·¸½ ²»¯° »"ƴŵ ȳ¯·½ Æ"³Ç³ Ç"´½²¯ Æ"º ¾¸¯ ¾Á´´Á± ÇÈƽ
²¾»ÀÀ Á·² ,(³Ê ÊÄ··»¾²··Ã ÁºÂ²ÀÊĵ ¾°¸»°Á± µ¸¯ ¾´¯ ,³½¶»½ ·»Á´´ Á·¸¸´´Å ÁÇÁ·¸° ¸² ¹¯¿
¿ÄÂ·Æ ¶Ä»µ» ² º²¶Ä´ ¼»·² ¼»² ³²¶ ¼»² ³²¶ ˺²É·À µ»¾» ² ´»µÂÄ»»¸
ÊĺËÊÄ Êĵ .Á»³Ê ¿ÄÂ·Æ Á'ĵ»»¸ »µ ¼²Â .ÁĸĴ ºË»Â ¿»² ´»ÊÉ Á'Ê²Æ .¯É¸¸ÇÉ° ¯»´°¸µ ²Á Èÿ´ °»° Çȴƽ´ Æ´²¯
ÁÄÀ .ÉʲºË ʲ´ ÁÄ··Ä´ ¸»² ɷʵ»»² Á»³ ¼»² ÁÄ·· ¶À¹¾À »µ Á·Æ Ì·ÊÈ Äû·Ê´
Á² ¸»² ÊÄ ¸² Á'»³Ê Á'Æ»·² ÁĸĴ º²¶ ¼»² Á»³ ,Ã·Ê Á'½Ê·µ Áʲ··Ä´ º»»ÊƲ³
³²¶ ¼»² Á·² .·µ¾··¶ ¿·»À ¿Ë¶ µ³·Ä ,ʲÀº²Ã Á»»É ÁÄÀ·ÉĴ² ʳ¹ ² º»À
¾»·· ¼»² ¸² Ê»À »»³ ÁÄ··Ä´ º»¾¹À µ¾²³ .¿»Ê»³¹ ¼²Â ÁƲʺĴ Á³²¶ Ê»À ·²··
¿·È ÁÄÀ·ÉĴ² ¼»² Á»³ ´²º»À½²Â ̳Ë
.¿»² º»À Ì·½»»Ë ² Á³²¶ ¾"¸ û»·· ËÊĶ ¿¶Ê³² 'Ê ´"¶Ê¶ Á»»µ
"ʸĻ¹² ¶·Â" þ² ÊĺÄĔË ºÂ²É²³]
¾² ¿»ÂĔ ¿»À½ ÁÄ··Ä´ ÃÄ ¸»² ¶²Ê½ ³Ê¶ Êĺ²Æ Á»»¸ .[¾²ÊË» Çʲ Á»² ³Ê
Áʲ» Ĵ²¾ ¼»À º²¶ »³Ê Êĵ »·· ,¿»ÂĔ ¿Äµ»»² Á² ÁÄ··Ä´ ¸»² ¾"¸ û»·· ¿¹ÂÀ
¿Ì·²³ ¿»ÂĔ ¾½ ¾Ä .ºÂ²ÀÊĵ ÊĺÄĔË É¹È» »³Ê É"¶´¶ ³Ê ÊÄ··»¾²··Ã ¿»»³
ÊÉƶ ¼Ä³Ä ÁÄ··Ä´ ¸»² ÃÄ »·· ¿»À»¶ º²¶ ¿¹ÂÀ 'Ê Ì·»¶ .¾"ȸ û»·· É»¸»»²
ºÂÄÉÄ´ ÊÄ··Ë ÊÄ»»¸ º²¶ ÁÄÀ Á·² ËÀÀ ¼»² ³²¶ ˺²É·À Á»² º²¶Ä´ ¶Â·Ì¹
Á³Ä¾ òµ Á³»»¶·È² ¼»¸ ·È ÁÄÀ·ÉÉ»Ê·È Á»»À Á·Æ ËÊĶ ¿¶Ê³² 'Ê ºÂÄÉÄ´
Á»»É Êij»Ê² ¼»² Á»³ »»Âòµ Á·Æ
¼»·² Á»·Ë ¸»² »³Ê Êĵ Á·² ,¸²¶µÄʻ .µÂÄ´·»
ºÊ²µ Ê»À º²¶ ÁÄÀ .ÁÄ··Ä´ ºÊ²µ
ËÊĶ 'Ê Á·² ,Á³²¶ ·È ¶Â·Ì¹ Áº²ÊÄ´ ¼»² Á·² ¶¹ÂÀ ºÂÄ··²µÄ´ Á³²¶ Ê»À
¶ËÀ ¹"¶Ê¶ Á·Æ Êĺ²Æ) ¶"Ä ¾Ä´Ê² º»»ºË Ê·¹³ ² ÃÄĔÄ ºÉÊÄÀ²³ ³²¶
ÁÄ·· .¼·µ»Ë ² ºµÄÊÄ´ Ê»À º²¶ (¾Ä´Ê² ³²¶ ¼»² .¿»¾¶Ì º´²¸ Á·² ¾É»·· Á»²
Á»»À ¸»²'à ÊÄ·· º´ÄÊÆÄ´ ¿»² ³²¶ ¼»² ºË»Â ² ʲ´ ¸»² ÊÄ ¸² ºÉÄÀËÄ´ Á»·Ë
»»¸ ·²·· Á·Æ Å»·Ê² Å»·² ¶¹ĔËÀ Ã'³»»·· ÊÄÂij»·¶Êĵ ² ¶²Ê½ Á·² ,¼²¸ ÊĺƲ
ºÊ²µ ¾"ȸ »³Ê Êĵ ¸»² ,ÁÄÀ²ºË º»À ¿»¾¶Ì ¿Äµ º´²¸Ä´ º²¶ ÊÄ .Ê·¹³
! ·¸¸Å Áȸ²¸¯
¶"ÁÈÉ ³¯Ç
¾'·¸½
ÇÁȳ¯·
Á"¸µ ¾'¸°Ç
ȸȸ³ ¶"³Ç³ ¾´Ã É´¿´Çºµ
¯"·¸»È ÇÁ±ÇÁ°¿¸¸´´ °¸¸» ÈÇÁ³ 'Ç
ȳ¯· ɸÇÆ ¸°È´É ¸Æ¸É´½
¼²Â µ¾²³ ¼»¸ ³²¶ ¼»² ¸² Ì·É»ÌÀ ²¸² ÇÁ² ¾Á´´Á± µ¸¯ ¾Á´´ (´"ÁÈɼ¸·Ã§ Ƚ'ç )Á°¯±À¸´¯"·¿Á½¯½»¯ÁÇ·¿¯½"¼Á¿¸¯
Ê»À ÁÄÀ º²¶ ,¸»² òµ ÊÄ·· º´ÄÊÆÄ´ Ǹ¯ À¯´´ »¯½ Á·ÈÇÁ ¾´Ã É´¿´Çºµ Áº¸¸Ç ÇÁ°¯ ÁÅÇ´Æ Á²¿Á±»¯Ã ¸² ¾Á¿¸ÈÇÁ µ¸¯
Á·Æ ¾Äɻ»»² Á² ¸»² òµ ¸² º´²¸Ä´ ¯"·¸»È ÇÁ±ÇÁ°¿¸¸´´ °¸¸» ÈÇÁ³ Ç"³´½ ȸȸ³ ²¸À¶³ °Ç³
ÊÄ) ¾"ȸ ÊÄ˶²º ¼¾À»¾² 'Ê É"¶Ê¶ ·¿Á±Á±¯° ¹¸µ ·¯³ ¹¸µ ·¯³ ÇÁº»Á´´ ,ȳ¯· ɸÇÆ Æ"Æ ¸°È´É ¸°´È¶´ ¸Æ¸É´½
Á·Æ ¿Äµ»»² Á² ÁÄ··Ä´ ¼»·² ¸»² ?¾'¸°Ç ÇÁȳ¯· ¾'·¸½ ²»¯° »"ƴŵ ȳ¯·½ Æ"³Ç³ Ç"´½²¯ Æ"º ¾¸¯ ¾Á´´Á± ÇÈƽ
²¾»ÀÀ Á·² ,(³Ê ÊÄ··»¾²··Ã ÁºÂ²ÀÊĵ ¾°¸»°Á± µ¸¯ ¾´¯ ,³½¶»½ ·»Á´´ Á·¸¸´´Å ÁÇÁ·¸° ¸² ¹¯¿
¿ÄÂ·Æ ¶Ä»µ» ² º²¶Ä´ ¼»·² ¼»² ³²¶ ¼»² ³²¶ ˺²É·À µ»¾» ² ´»µÂÄ»»¸
ÊĺËÊÄ Êĵ .Á»³Ê ¿ÄÂ·Æ Á'ĵ»»¸ »µ ¼²Â .ÁĸĴ ºË»Â ¿»² ´»ÊÉ Á'Ê²Æ .¯É¸¸ÇÉ° ¯»´°¸µ ²Á Èÿ´ °»° Çȴƽ´ Æ´²¯
ÁÄÀ .ÉʲºË ʲ´ ÁÄ··Ä´ ¸»² ɷʵ»»² Á»³ ¼»² ÁÄ·· ¶À¹¾À »µ Á·Æ Ì·ÊÈ Äû·Ê´
Á² ¸»² ÊÄ ¸² Á'»³Ê Á'Æ»·² ÁĸĴ º²¶ ¼»² Á»³ ,Ã·Ê Á'½Ê·µ Áʲ··Ä´ º»»ÊƲ³
³²¶ ¼»² Á·² .·µ¾··¶ ¿·»À ¿Ë¶ µ³·Ä ,ʲÀº²Ã Á»»É ÁÄÀ·ÉĴ² ʳ¹ ² º»À
¾»·· ¼»² ¸² Ê»À »»³ ÁÄ··Ä´ º»¾¹À µ¾²³ .¿»Ê»³¹ ¼²Â ÁƲʺĴ Á³²¶ Ê»À ·²··
¿·È ÁÄÀ·ÉĴ² ¼»² Á»³ ´²º»À½²Â ̳Ë
.¿»² º»À Ì·½»»Ë ² Á³²¶ ¾"¸ û»·· ËÊĶ ¿¶Ê³² 'Ê ´"¶Ê¶ Á»»µ
"ʸĻ¹² ¶·Â" þ² ÊĺÄĔË ºÂ²É²³]
¾² ¿»ÂĔ ¿»À½ ÁÄ··Ä´ ÃÄ ¸»² ¶²Ê½ ³Ê¶ Êĺ²Æ Á»»¸ .[¾²ÊË» Çʲ Á»² ³Ê
Áʲ» Ĵ²¾ ¼»À º²¶ »³Ê Êĵ »·· ,¿»ÂĔ ¿Äµ»»² Á² ÁÄ··Ä´ ¸»² ¾"¸ û»·· ¿¹ÂÀ
¿Ì·²³ ¿»ÂĔ ¾½ ¾Ä .ºÂ²ÀÊĵ ÊĺÄĔË É¹È» »³Ê É"¶´¶ ³Ê ÊÄ··»¾²··Ã ¿»»³
ÊÉƶ ¼Ä³Ä ÁÄ··Ä´ ¸»² ÃÄ »·· ¿»À»¶ º²¶ ¿¹ÂÀ 'Ê Ì·»¶ .¾"ȸ û»·· É»¸»»²
ºÂÄÉÄ´ ÊÄ··Ë ÊÄ»»¸ º²¶ ÁÄÀ Á·² ËÀÀ ¼»² ³²¶ ˺²É·À Á»² º²¶Ä´ ¶Â·Ì¹
Á³Ä¾ òµ Á³»»¶·È² ¼»¸ ·È ÁÄÀ·ÉÉ»Ê·È Á»»À Á·Æ ËÊĶ ¿¶Ê³² 'Ê ºÂÄÉÄ´
Á»»É Êij»Ê² ¼»² Á»³ »»Âòµ Á·Æ
¼»·² Á»·Ë ¸»² »³Ê Êĵ Á·² ,¸²¶µÄʻ .µÂÄ´·»
ºÊ²µ Ê»À º²¶ ÁÄÀ .ÁÄ··Ä´ ºÊ²µ
ËÊĶ 'Ê Á·² ,Á³²¶ ·È ¶Â·Ì¹ Áº²ÊÄ´ ¼»² Á·² ¶¹ÂÀ ºÂÄ··²µÄ´ Á³²¶ Ê»À
¶ËÀ ¹"¶Ê¶ Á·Æ Êĺ²Æ) ¶"Ä ¾Ä´Ê² º»»ºË Ê·¹³ ² ÃÄĔÄ ºÉÊÄÀ²³ ³²¶
ÁÄ·· .¼·µ»Ë ² ºµÄÊÄ´ Ê»À º²¶ (¾Ä´Ê² ³²¶ ¼»² .¿»¾¶Ì º´²¸ Á·² ¾É»·· Á»²
Á»»À ¸»²'à ÊÄ·· º´ÄÊÆÄ´ ¿»² ³²¶ ¼»² ºË»Â ² ʲ´ ¸»² ÊÄ ¸² ºÉÄÀËÄ´ Á»·Ë
»»¸ ·²·· Á·Æ Å»·Ê² Å»·² ¶¹ĔËÀ Ã'³»»·· ÊÄÂij»·¶Êĵ ² ¶²Ê½ Á·² ,¼²¸ ÊĺƲ
ºÊ²µ ¾"ȸ »³Ê Êĵ ¸»² ,ÁÄÀ²ºË º»À ¿»¾¶Ì ¿Äµ º´²¸Ä´ º²¶ ÊÄ .Ê·¹³
! ·¸¸Å Áȸ²¸¯
¶"ÁÈÉ ³¯Ç
