Page 3 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 3
¡ ´¥®³¥»¡±Ç¥¡¸¤½´Å£²»³»Å¶ªÆ¥®Å£²»¯ ³¢ , ¡´¥®¡½ »¡±Å¥¢Ã»¡´¥®µ¡»¼¶¸¥¢ÇÇ¿¹
¾°
¾°¯Ç±¯°¯Ç±¯° µ¸¯ À¯´´µ¸¯ À¯´´ ³Ç´¿½³Ç´¿½ ¸²¸²
ĸ´´È¸´¯´´È¸´¯ ¾¸¯ ¾Ç¯´´Á±¾¸¯ ¾Ç¯´´Á±
ĸ
,ſĽ¿Æ ų¿¶¹ 'Å ¼²Á Dz½²Å¸³ ¹µ¶ ¥ÁÄ Å¿Æ¶Åµ¾¶±
¶° µ¶» µ¹¿°½±ÅÁ µ± ¾²² °¶ Å¿½¶Ã¶ ¥ÁƲ ¼
¹Åƶ ÂÅ ¼¶¶Ä ¼°¶ ¼¿²²¿µÅ ²Ã Æ"»¶ ¼Æµ¶¶°
³·Â²ËÉ Á»»É ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ³Ê ÊÄ¸Â²È :º¾»»ÈÊĵ ʸĻ¾² 'Ê»··º»·¾ ,ÊĺÂÄÈ .ĺ½»ËÄ´-º¾Ä·· »µ Á»² µÊ²À-ÁòÀ ¼¸È¿¯ ¾¸¯È ¼´Æ½°
¿»»¹ 'Ê Áµ»»¸ ¿»»³ ÁIJºËĴ»»² ÊÄ ¸»² Á³²¶ Á»È»ĔË·² Á»² ¿»µ»Ã¹ »µ"
ÇÄ»»ÌÀ ¼»¸ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À .ÊÄÉÂÄË Á»È»ĔË·²Á»²¶·ÉÀĺ¾²»µ¸²º´²¸Ä´ °Ç ÇÁµ¿¯Å ÇÁ² ,´Äº Ì·¹»¾Ã »µ ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ÃÄ"
ĵÂÄʲ ¿Äµ ÁĴ»µ ¾²¸ ÊÄ »È ÁÄ··Ä´ º"Ëij ¿Äµ ¼Ê·µ Áʲ··Ä´ ÁƲËÄ´ ¸»² ¼»² Á»³ Ì·¹»¾Ã ÁºËÊÄ ¿·È Á·²
º²¶Ä´ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À ,Á»È»ĔË·² Á»² ºÊ²µ ¸»² ¶¹ĔËÀ Êĸ·² ;Á»»¾² 'ɶ ¾¸Å¸ §ÃÈ´¯ ¾¸¸Æ ·Æ¸È »µ Á»² Áµ»² ÄÊĵ² º»À ÁĴ²´Ä´
² Áû»¶Ä´ º²¶ Á»È»ĔË·² ¾»»·· Ì·É»Æà .¿Äµ ɲµ² ÁÄÀ·ÉĴ² Á»² ¼»¸ ºÂ»ÆÄ´ ò·· ,Á»È»ĔË·² Á»»À Á»² ¾²À ÁºËÊÄ ¿·È .¾¶·Ë Äû·Ê´
ºÊ²µ ¸»² ÁÄÀ ;º²ºË ÄÂĺ»ÊËÄ´Ê²Æ ÊÄÉÂÄË ¿»»¹ 'Ê Äµ»»¸ Ã'µ»»¸ Á»»À" Á·Æ ³ÊÄÀ) Á¾»·Ĕ Á·Æ ¾»»º ¿·Êµ ,µ·ÀÄ ¿·È ÁĴ²´Ä´·È ¼»² Á»³ Á³Ä¾
Êĵ Á·² Êĵ»¾»È ² º»À Ì³Ë ÁĴ²´Ä´ ÊÄ ·²·· ,³·Â²ËÉ Á»² ºÂ»·²··Ä´ º²¶ ÄË»µ»² ĺ¾² »µ Á·Æ ¸»² ,(ĻȻ¾²´ ¿¶Ê³² 'Ê »²³´ ¿ÄÂ·Æ ¶Ëɳ »µ Å»·²
Á² ÁÄ··Ä´ ¼»·² ¸»² ³Ê ÊÄË»º²ºË Á»»¸ .ɻʳ²Æ ¾»ºÃÉĺ ² º²¶Ä´ º²¶ µÄ· ÃÉÂĔ" ¿Ä»² .Á¾»·Ĕ Á»² Ì·¾¶É ³ÊÃÀ ºÂÄÉÄ´ ºË»Â ³²¶'½ .¾ÄȽ²»
Êij² º²¶ »³Ê Êĵ .ÊĺÊľÉÄ´Æ»·² Á² ÁÄ··Ä´ ¸»² ²Ê»ĔË Ì»³¾ ²³»¾ »·ÊÆ ÊÄ»ȻĔË·² »µ ºÂ»»ËÊÄ "Ì·Èʲ ijʲ Á˺»»µ »µ ¸² Ë˹ ¿Äµ ³»¾·È ,Á»»¸
¸»² ³·º ¿·Ë ¾Ä³ Êĵ :º´²¸Ä´ .Ì·É·ÀÄ ¶¾´À ¿ÄÂ·Æ ¾É»Â»»² .¸"ÆË ÌÂË Á»² ¼²Â ¶¾¶É .º·Â»À ĵ²»¾ ĵĻ ÁÄÀ·É»»Ê² Á¾Ä··
º²¶ ÊÄ Á·² Á»È»ĔË·² Á»»É ÁÄÀ·ÉĴ² ¿ÄÂ·Æ µ»Ã¹ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ¿»»¹ 'Ê" ºÊ²µ ¸»² ÊÄÉÂÄË Ì¹ĔËÀ ¿ÄÂÊÄ»»ºË ¿»»³ º¾ÄºËÄ´ ¼»¸ ³²¶'½
Á·² Êij»Ê² »»´ ,¶·ÉÀ ² º½²ÀÄ´ ºÊ²µ ¼²Ã² ¿»² º²¶ ÊÄ Á·² ,³Ê ÊÄ¸Â²È Á·² ,Áʲ» Ê"Ì ³»·¶Â² »µ Á»² ÁÄÀ·ÉĴ² Áû¾Æ Á³»·¶Ä´Â² Á³²¶ ÁÊÄʺ Á·² µ·ÀÄ
.¶¾¶É ÄË»'µ»Ã¹ ² ºÊ²µ ¼²À Êĵ ÁÄ·· .Ì·ÉµÈ Ä»»¸ º»À Áƾ²¶Ä´ ÁË»'µ»Ã¹ ² ÁƲËÄ´ ºÊ²µ º²¶ ...Á´»·² Ä»»À Á·Æ
º²¶ ÊÄ ;º´¾²ÆÄ´ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À" ÁºÄ³Ä´ ¼»² ³²¶ ´²º Á³¾Ä¸ Á»²"
Ç»ÊĔ »»³ ĵÂÄʲ ¿Äµ ÁĴ»µÄ´ Áº»»Ê´·È ¾²¸ ÊÄ ÊĴ»¾Ä¸ ËÀËÀ ¿Äµ
Á»»É Êij»Ê² ¸»² ÊÄ Á·² ,»ÉÈ·Ã·Ê ÁÊ»À˲³ ÃÄ Á·² ,¼Ä¾ÈÂÄÊ Äû·Ê´ »»··È
ÊÄ»»¸ ÁÄ··Ä´ ¸»² ³»·¶Â² Á·Æ .Á»È»ĔË·² Á´»»¾Â»»Ê² Á»Êĵ ¾²¸ ÁÄÀ »µ½ ,¼ÄĔ º»À
ºË»Âʲ´ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À ;ÊÄ··Ë ¶Ë·µÉ »Ë»ÀËÌ Á·² ¶Ê·Ì »ÊÆà ľ²
ºË»Â ÁÄÂĸ ÁÊÄ»·Ĕ »µ ¾»»·· ,º¸»»¾Ä´ – Êij¾»¸ Êĵ² µ¾²´ Á·Æ ÁÄÂĸ ò··
º²¶ ĵ»»¸ Á»»À .º²ºË Á»² ÁÄÀ·ÉÄ´ ¾²¸ ÁÄÀ ò·· ¶Ê·Ì »ÊÆà »»··È Áµ»»Ã
ÊÄ Á·² ,Á»È»ĔË·² Á¸²¾Ê²Æ ·È ºÊľÉÄ´ ÁÄÀ ¸² ;¾¶·Ë »µ Á»² ÁÈ·Â ÁÄÂÄÉ ¼²Â
Á'ʲÆÁ¾²È·Èº²¶Ä´ºË»Â·¾»Æ²º²¶ Á·Æ .Å»·¶ ¿Ä»² Á³²Ê´²³ ÃÄ ¾²¸
ºË»Â òµ Êij² º²¶ ÊÄ .ĵÂÄʲ º²ºËÁ»²Áµ»²»µÁ³²¶Á²º¾²Àĵ
;Á'»³Ê¿Ä·ƶÀ½Ã¶»µÁ²Á²ºº¾²··Ä´ .¾¶É¶ Ë²Ê Ã¾² º½²Êº²³ ¼»À
Á·² ÁÄ´²·· ² ºÂ²ĔËĴ»»² ÊÄ º²¶ ˵·¹ Á·Æ ´Â·Êĵ¾»Ë Á´»¸²µ ¿Äµ
.¸Â²È Á»»É ÁʲÆÄ´ ʸĻ¾² 'ʺ³»»ÊË ,º"ÈÊÌ ¾·¾²
ÁÄÀ·É º´Ä¾Æ ĵ»»¸ Á»»À ÁÄ·· »»Ã" ¸»² òµ .̷·ʽ¸ Ä»»¸ Á»² ÊÄÉÂÄË
ºÂÄÉÄ´ µ¾²³ ÊÄ º²¶ ¸Â²È Á»»É Á·Æ ¾¶·Ë Äû·Ê´ »µ Á»² ÁÄ··Ä´
¸»² ÊÄ ÁÄ·· .ÊÄÀ»È ÃÂ'»³Ê ¿·È Á»»´Â»»Ê² Á˺»»µ »µ ò·· º²ºË »µ Á»È»ĔË·²
·¾»Æ² »³Ê Êĵ º²¶ ,ÁÄÀ·ÉĴ»»Ê² Á·² "Ç»··Ë»·²" Á³Ä´Ä´ ÁÄÀ²Â ² Á³²¶
¸»² ÊÄ»»² ¸² ºÉÊÄÀ²³ ºË»Â _gqa nh_ nbh_ wqohuhsxd_ hb n`hhwg ng_bk_p qxghhb ÁºÃÄÊ´ Á'º»À ¿»Â²Â»Ã Áʲ··Ä´ ¸»²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
°"ÃÈÉ Äƽ
¾°
¾°¯Ç±¯°¯Ç±¯° µ¸¯ À¯´´µ¸¯ À¯´´ ³Ç´¿½³Ç´¿½ ¸²¸²
ĸ´´È¸´¯´´È¸´¯ ¾¸¯ ¾Ç¯´´Á±¾¸¯ ¾Ç¯´´Á±
ĸ
,ſĽ¿Æ ų¿¶¹ 'Å ¼²Á Dz½²Å¸³ ¹µ¶ ¥ÁÄ Å¿Æ¶Åµ¾¶±
¶° µ¶» µ¹¿°½±ÅÁ µ± ¾²² °¶ Å¿½¶Ã¶ ¥ÁƲ ¼
¹Åƶ ÂÅ ¼¶¶Ä ¼°¶ ¼¿²²¿µÅ ²Ã Æ"»¶ ¼Æµ¶¶°
³·Â²ËÉ Á»»É ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ³Ê ÊÄ¸Â²È :º¾»»ÈÊĵ ʸĻ¾² 'Ê»··º»·¾ ,ÊĺÂÄÈ .ĺ½»ËÄ´-º¾Ä·· »µ Á»² µÊ²À-ÁòÀ ¼¸È¿¯ ¾¸¯È ¼´Æ½°
¿»»¹ 'Ê Áµ»»¸ ¿»»³ ÁIJºËĴ»»² ÊÄ ¸»² Á³²¶ Á»È»ĔË·² Á»² ¿»µ»Ã¹ »µ"
ÇÄ»»ÌÀ ¼»¸ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À .ÊÄÉÂÄË Á»È»ĔË·²Á»²¶·ÉÀĺ¾²»µ¸²º´²¸Ä´ °Ç ÇÁµ¿¯Å ÇÁ² ,´Äº Ì·¹»¾Ã »µ ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ÃÄ"
ĵÂÄʲ ¿Äµ ÁĴ»µ ¾²¸ ÊÄ »È ÁÄ··Ä´ º"Ëij ¿Äµ ¼Ê·µ Áʲ··Ä´ ÁƲËÄ´ ¸»² ¼»² Á»³ Ì·¹»¾Ã ÁºËÊÄ ¿·È Á·²
º²¶Ä´ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À ,Á»È»ĔË·² Á»² ºÊ²µ ¸»² ¶¹ĔËÀ Êĸ·² ;Á»»¾² 'ɶ ¾¸Å¸ §ÃÈ´¯ ¾¸¸Æ ·Æ¸È »µ Á»² Áµ»² ÄÊĵ² º»À ÁĴ²´Ä´
² Áû»¶Ä´ º²¶ Á»È»ĔË·² ¾»»·· Ì·É»Æà .¿Äµ ɲµ² ÁÄÀ·ÉĴ² Á»² ¼»¸ ºÂ»ÆÄ´ ò·· ,Á»È»ĔË·² Á»»À Á»² ¾²À ÁºËÊÄ ¿·È .¾¶·Ë Äû·Ê´
ºÊ²µ ¸»² ÁÄÀ ;º²ºË ÄÂĺ»ÊËÄ´Ê²Æ ÊÄÉÂÄË ¿»»¹ 'Ê Äµ»»¸ Ã'µ»»¸ Á»»À" Á·Æ ³ÊÄÀ) Á¾»·Ĕ Á·Æ ¾»»º ¿·Êµ ,µ·ÀÄ ¿·È ÁĴ²´Ä´·È ¼»² Á»³ Á³Ä¾
Êĵ Á·² Êĵ»¾»È ² º»À Ì³Ë ÁĴ²´Ä´ ÊÄ ·²·· ,³·Â²ËÉ Á»² ºÂ»·²··Ä´ º²¶ ÄË»µ»² ĺ¾² »µ Á·Æ ¸»² ,(ĻȻ¾²´ ¿¶Ê³² 'Ê »²³´ ¿ÄÂ·Æ ¶Ëɳ »µ Å»·²
Á² ÁÄ··Ä´ ¼»·² ¸»² ³Ê ÊÄË»º²ºË Á»»¸ .ɻʳ²Æ ¾»ºÃÉĺ ² º²¶Ä´ º²¶ µÄ· ÃÉÂĔ" ¿Ä»² .Á¾»·Ĕ Á»² Ì·¾¶É ³ÊÃÀ ºÂÄÉÄ´ ºË»Â ³²¶'½ .¾ÄȽ²»
Êij² º²¶ »³Ê Êĵ .ÊĺÊľÉÄ´Æ»·² Á² ÁÄ··Ä´ ¸»² ²Ê»ĔË Ì»³¾ ²³»¾ »·ÊÆ ÊÄ»ȻĔË·² »µ ºÂ»»ËÊÄ "Ì·Èʲ ijʲ Á˺»»µ »µ ¸² Ë˹ ¿Äµ ³»¾·È ,Á»»¸
¸»² ³·º ¿·Ë ¾Ä³ Êĵ :º´²¸Ä´ .Ì·É·ÀÄ ¶¾´À ¿ÄÂ·Æ ¾É»Â»»² .¸"ÆË ÌÂË Á»² ¼²Â ¶¾¶É .º·Â»À ĵ²»¾ ĵĻ ÁÄÀ·É»»Ê² Á¾Ä··
º²¶ ÊÄ Á·² Á»È»ĔË·² Á»»É ÁÄÀ·ÉĴ² ¿ÄÂ·Æ µ»Ã¹ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ¿»»¹ 'Ê" ºÊ²µ ¸»² ÊÄÉÂÄË Ì¹ĔËÀ ¿ÄÂÊÄ»»ºË ¿»»³ º¾ÄºËÄ´ ¼»¸ ³²¶'½
Á·² Êij»Ê² »»´ ,¶·ÉÀ ² º½²ÀÄ´ ºÊ²µ ¼²Ã² ¿»² º²¶ ÊÄ Á·² ,³Ê ÊÄ¸Â²È Á·² ,Áʲ» Ê"Ì ³»·¶Â² »µ Á»² ÁÄÀ·ÉĴ² Áû¾Æ Á³»·¶Ä´Â² Á³²¶ ÁÊÄʺ Á·² µ·ÀÄ
.¶¾¶É ÄË»'µ»Ã¹ ² ºÊ²µ ¼²À Êĵ ÁÄ·· .Ì·ÉµÈ Ä»»¸ º»À Áƾ²¶Ä´ ÁË»'µ»Ã¹ ² ÁƲËÄ´ ºÊ²µ º²¶ ...Á´»·² Ä»»À Á·Æ
º²¶ ÊÄ ;º´¾²ÆÄ´ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À" ÁºÄ³Ä´ ¼»² ³²¶ ´²º Á³¾Ä¸ Á»²"
Ç»ÊĔ »»³ ĵÂÄʲ ¿Äµ ÁĴ»µÄ´ Áº»»Ê´·È ¾²¸ ÊÄ ÊĴ»¾Ä¸ ËÀËÀ ¿Äµ
Á»»É Êij»Ê² ¸»² ÊÄ Á·² ,»ÉÈ·Ã·Ê ÁÊ»À˲³ ÃÄ Á·² ,¼Ä¾ÈÂÄÊ Äû·Ê´ »»··È
ÊÄ»»¸ ÁÄ··Ä´ ¸»² ³»·¶Â² Á·Æ .Á»È»ĔË·² Á´»»¾Â»»Ê² Á»Êĵ ¾²¸ ÁÄÀ »µ½ ,¼ÄĔ º»À
ºË»Âʲ´ º²¶ ĵ»»¸ Á»»À ;ÊÄ··Ë ¶Ë·µÉ »Ë»ÀËÌ Á·² ¶Ê·Ì »ÊÆà ľ²
ºË»Â ÁÄÂĸ ÁÊÄ»·Ĕ »µ ¾»»·· ,º¸»»¾Ä´ – Êij¾»¸ Êĵ² µ¾²´ Á·Æ ÁÄÂĸ ò··
º²¶ ĵ»»¸ Á»»À .º²ºË Á»² ÁÄÀ·ÉÄ´ ¾²¸ ÁÄÀ ò·· ¶Ê·Ì »ÊÆà »»··È Áµ»»Ã
ÊÄ Á·² ,Á»È»ĔË·² Á¸²¾Ê²Æ ·È ºÊľÉÄ´ ÁÄÀ ¸² ;¾¶·Ë »µ Á»² ÁÈ·Â ÁÄÂÄÉ ¼²Â
Á'ʲÆÁ¾²È·Èº²¶Ä´ºË»Â·¾»Æ²º²¶ Á·Æ .Å»·¶ ¿Ä»² Á³²Ê´²³ ÃÄ ¾²¸
ºË»Â òµ Êij² º²¶ ÊÄ .ĵÂÄʲ º²ºËÁ»²Áµ»²»µÁ³²¶Á²º¾²Àĵ
;Á'»³Ê¿Ä·ƶÀ½Ã¶»µÁ²Á²ºº¾²··Ä´ .¾¶É¶ Ë²Ê Ã¾² º½²Êº²³ ¼»À
Á·² ÁÄ´²·· ² ºÂ²ĔËĴ»»² ÊÄ º²¶ ˵·¹ Á·Æ ´Â·Êĵ¾»Ë Á´»¸²µ ¿Äµ
.¸Â²È Á»»É ÁʲÆÄ´ ʸĻ¾² 'ʺ³»»ÊË ,º"ÈÊÌ ¾·¾²
ÁÄÀ·É º´Ä¾Æ ĵ»»¸ Á»»À ÁÄ·· »»Ã" ¸»² òµ .̷·ʽ¸ Ä»»¸ Á»² ÊÄÉÂÄË
ºÂÄÉÄ´ µ¾²³ ÊÄ º²¶ ¸Â²È Á»»É Á·Æ ¾¶·Ë Äû·Ê´ »µ Á»² ÁÄ··Ä´
¸»² ÊÄ ÁÄ·· .ÊÄÀ»È ÃÂ'»³Ê ¿·È Á»»´Â»»Ê² Á˺»»µ »µ ò·· º²ºË »µ Á»È»ĔË·²
·¾»Æ² »³Ê Êĵ º²¶ ,ÁÄÀ·ÉĴ»»Ê² Á·² "Ç»··Ë»·²" Á³Ä´Ä´ ÁÄÀ²Â ² Á³²¶
¸»² ÊÄ»»² ¸² ºÉÊÄÀ²³ ºË»Â _gqa nh_ nbh_ wqohuhsxd_ hb n`hhwg ng_bk_p qxghhb ÁºÃÄÊ´ Á'º»À ¿»Â²Â»Ã Áʲ··Ä´ ¸»²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
°"ÃÈÉ Äƽ
