Page 7 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 7
½´Ã½¿£ ¹´« ýô¹ ´® º°¿ Å°®°¼
goqaqa k_wxh yh` hb nh_ bksoode
fw
¶³»Ë» ÄÂÄ» .ĺ»¾ Á»² Ì·³»Ë» ĺ²ɲ³ þ² ºÂ»µÄ´ Á·² ÁÄ··Ä´ ÊÌ··À º²¶ ÊÄ Á² ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,²"º»¾Ë ĸ´´Á»¸½È ·°È
Á·Æ ¿»Ê·¹³ ¾²È ² Á´»·ÈÄ´·È º²¶ º»»¸ ¿»»³ ¶³»Ë»¶ »Ë²Ê »µ Á·Æ ÊÄ»»² ² ¸»² Á·² »·¾»Ä ÊÄË»¾Êĺû·²
ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,"¿»»¹ ÇÄ" ̳»Ë» ºÂÊÄ¾Ä´Ê²Æ º²¶ ÊÄ .»³È ÁÌ »³Ê Á·Æ Á»² ̷·ÀÀ »Â»µ³ Á»»µ Êĺ²ɲ³ Ì´¶Â¶ »µ Á»² ºÊ² ºÂÄ»À²ÊĔ ²
Ë²Ê ¿ÄÂ·Æ Ì·ËÊ Á² ÁĴ²´Ä´Êij»Ê² û»² ,¼²·· ĵĻ ¿»»¾¾½ ¿»Ê·Ä»Ë »»··È Ë²Ê Ã¾² ¼»·² ºÂ»µ ÊÄ .¿»¾Ë·Ê» »µ ,"Ç»··Ä¾»ÀË º³Ë" ¸»² ¶³»Ë»¶
- ¾"ȸ ÊÄȾÄÀ ÁÀ¾¸ Êû² »³Ê ¶³»Ë» µ"À¶»³ Á»² û»² Á·² »¸½ÊÀ Á»² ,¿»»¹ »³Ê ¶³»Ë» Ë²Ê ¿ÄÂ·Æ ¼Ä¾É»Â»»²
Ì·Ë»¾¹ º²¶Ä´ Á·ÆÊĵ º²¶ ÊĽ¾Ä·· º²¶ ÁÄÀ ò·· ¿Äµ½²Â .Á²Àµ»ÊÆ .Ì»µ·À¾Ì¶ ¶»µĔ·¾É»È²¶ ̽ÊÄÀ ²µ·¶» ʸĻ¾² »³Ê Á·Æ ¿Äµ»»² Á²
º²¶ µ¾Äƽ²Ê³ Á»² Å»Âà ¿Äµ ºÂÆÄÄ´
.Ìĵ¶ »¾¾½ Ê·Ä»Ë ² ºÂÊÄ¾Ä´Ê²Æ ºÊ²µ ÊÄ ¿·¹Â »³Ê :ÁÄÂĸ ÊÄÀ»µ»»² »»Êµ »µ .(Á·Ë²Ê¶)
»³Ê ;Ê»À ̳»Ë» Ë²Ê ,¾"ȸ Ç»··²ÈʲĔ
ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ²µ·¶» ʸĻ¾² 'Ê ÁÄ·· .˵·¹ ÁµÄ» ̳»Ë» »Ë²ÊÀ ,²"º»¾Ë »¹Ê¸² ɹȻ Á»² Ë"»´À ² ÁÄ··Ä´ ¼²Â ¸»² ¿»»¹ 'Ê
ºËÊÄ ¿·È ÊÄ ¸»² ,¶³»Ë» Á»»¸ ÁÄÂÄÆÄ Á»² ¾²À»»² Ê²Æ ºÂÊľ ÊĽ¾Ä·· ,Ê»À »µ ºÊ»ÆÄ´ º²¶ ÊÄ .Á¾»·Ĕ Á»² Ê»À
º²¶ ÊÄ Á·² ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê ·È ÁÄÀ·ÉÄ´ ¾²ÆÊ 'Ê ¸»² Áʲ» ĺÈľ Ä»»¸ Á»² ;»¸½ÊÀ Á»² »¾¾½ Ê·Ä»Ë ² Á½²·· »»··È ¼²ÂÊĵ Á·² ,»²½Â²Ë Ì·¾´ Á»² ¶³»Ë»
ʲĔ ² ÁÉ»Ë ¿»² ¾²¸ ÊÄ ÁºÄ³Ä´ ¿»² ʲ» »»··È Á·² ,Ä"¾ ÁÄ··Ä´ ºÂ·¸Ä´-ºË»Â ,²"º»¾Ë û»·· Ê»²À ¾²ÊË» »³Ê Á·² »µ ÁȲ¾ÆÊij»² Áƾ²¶Ä´ ÊÄ º²¶
Á²ºÄ´ º²¶ ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê Ã²·· ,¿»Ê·¹³ Á»»¸ ºÀ»ºË²³ ÁÄÀ º²¶ ¶Ê»ºĔ Á»»¸ Ê²Æ Á·Æ ¶Ê»ºĔ »µ ¼²Â .¿»¾Ë·Ê» Á»² ¶³»Ë»
Á»»¸ þ² Ç»··Ä¾·ÀË ³ÉÄ» »³Ê Á·¸ .¿»»·¾¶ ̾¹Â ̳»Ë» Ë²Ê ÊÄ ¸»² ,¶"½ËÌ Á»² ÊÄ··Ë Á»»¸
.³¾ Çƹ³ Ë²Ê Ã¾² Áʲ··Ä´ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·²
.¼»ËÀÀ Á² ÁÄ··Ä´ ¸»² Ç»··Ä¾·ÀË ¾²ÆÊ »³Ê Á»»¸ Á·Æ ¶Ê»ºĔ »µ ¼²Â Á·² ,¶³»Ë»¶
º´²¸Ä´ ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê º²¶ ÊĺÄĔË Á·²´¶ Á·Ê³¹ ̳»Ë» Ë²Ê »»³ ¿Äµ»»² ³²¸ ¿»»¹ »³Ê ¹»´ËÀ Êĵ ,ÊÄ´²··Ë
µ¾²³»·· ¸² ,¿»µ»À¾Ì ĺÂIJ Ä»»¸ Ê²Æ Á·Æ Á·¸ ² Ç»··²ÈʲĔ »³È »³Ê ¼»·² þ² Á·² ,¾"ȸ Á»»ºË³Ê²Æ ¿¶Ê³² »³Ê Á³»·¶Ä´Â² ¼»·² ÊÄ º²¶ ¾"ȸ ¾É»Æ
ÁºÄ³ ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ²µ·¶» ʸĻ¾² 'Ê Ì³»Ë» Á»² ¶³»Ë» Ë²Ê ² ¸»² ¿·¹Â »³Ê ºÂÊÄ¾Ä´Ê²Æ ÊÄ º²¶ Á²ÀÊĴ·»
Äû·Ê´ Á³²¶ ¶³»Ë» Á»»¸ ºÄ·· Ì·ËÊ Á·² ,¶³»Ë» ÊÄ'·ʳ¹ »µ Á»² ¿»Ê·Ä»Ë .¶³»Ë» »µ Á»² ÁÃÄ·ÀË Á´²¸
òµ Á·² ,ÁÄ··Ä´ Äɲº ¸»²'à »·· ,¶¹¾È¶ .µ¾Äƽ²Ê³ Á»»É ÁĴ²´Ä´Êij»Ê² ÊÄ ¸»² ÊĺÄĔË
»µ Á·Æ ¾²Æ Êĵ ÁÄ··Ä´ ºË»Â ¸»² »»Êµ :ÊÄµÂ»É 6 º²¶Ä´ º²¶ ¿»»¹ 'Ê
¼´¸Æ É´ºµ .Ê»À ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,¾"ȸ ¾²ÆÊ »³Ê ,Á»¸
.¶³»Ë» ÄÊĵ² ¿¶Ê³² »³Ê ;¶³»Ë» »µ Á»² ·½Êµ ¼»ËÀÀ
² Á²¶Ê²Æ ¸»² ¶³»Ë» ÊÄÊ»À »µ Á»² »³Ê ÊĺÄÆ Á»»¸ Á·Æ ¶Ê»ºĔ »µ ¼²Â ò·· ,Ê»À ̳»Ë»³ À"Ê ,²"º»¾Ë »³È
ºÊÄ·· ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê Á·Æ ¶¹º³¶ »µ ¸»² ¶³»Ë» »µ ÁÄ·· ¸² ,ĵÂĴľ ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,¾"ȸ ¾ÉÂ»Æ Ë»Â»»³ Á·²´ ² ¸»² ÊÄ ¸² Á´²¸ ¿»µ»À¾Ì Ä»»¸
Ì²Ë ÊÌ»³ ,¶¸¶ ¿·»¶ µÄ º½»¾ÉÊ»··Ê²Æ Á»² ¾²ÊË» Çʲ Á»»É ÁÄÀ·ÉÄ´Æ»·Ê² 'Ê ·»³² ¿·ÉÀ ¾Ä) ¶³»Ë»¶ Ë²Ê Êĵ Ê»²À »³Ê Á·² ;¿»¾½¶ ¾² ²³¹Â· ¿·ÈÄ
»µ Á·Æ û»² ÁÄÀ·ÉÄ´ ¼»·² ¸»² ,µ"ËÌ 'Ê ¸² ĵÄÊ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ,(¾µ·» Êĸ»»¾
.¸·Ä ÊÌ»³· Êij² ,¶³»Ë» »µ ÁÄÀÄÂÊij»² ¾²¸ ¾²ÆÊ
bkqsj_w` nh_ whm y`hxh
·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ É¸È¯Ç°
goqaqa k_wxh yh` hb nh_ bksoode
fw
¶³»Ë» ÄÂÄ» .ĺ»¾ Á»² Ì·³»Ë» ĺ²ɲ³ þ² ºÂ»µÄ´ Á·² ÁÄ··Ä´ ÊÌ··À º²¶ ÊÄ Á² ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,²"º»¾Ë ĸ´´Á»¸½È ·°È
Á·Æ ¿»Ê·¹³ ¾²È ² Á´»·ÈÄ´·È º²¶ º»»¸ ¿»»³ ¶³»Ë»¶ »Ë²Ê »µ Á·Æ ÊÄ»»² ² ¸»² Á·² »·¾»Ä ÊÄË»¾Êĺû·²
ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,"¿»»¹ ÇÄ" ̳»Ë» ºÂÊÄ¾Ä´Ê²Æ º²¶ ÊÄ .»³È ÁÌ »³Ê Á·Æ Á»² ̷·ÀÀ »Â»µ³ Á»»µ Êĺ²ɲ³ Ì´¶Â¶ »µ Á»² ºÊ² ºÂÄ»À²ÊĔ ²
Ë²Ê ¿ÄÂ·Æ Ì·ËÊ Á² ÁĴ²´Ä´Êij»Ê² û»² ,¼²·· ĵĻ ¿»»¾¾½ ¿»Ê·Ä»Ë »»··È Ë²Ê Ã¾² ¼»·² ºÂ»µ ÊÄ .¿»¾Ë·Ê» »µ ,"Ç»··Ä¾»ÀË º³Ë" ¸»² ¶³»Ë»¶
- ¾"ȸ ÊÄȾÄÀ ÁÀ¾¸ Êû² »³Ê ¶³»Ë» µ"À¶»³ Á»² û»² Á·² »¸½ÊÀ Á»² ,¿»»¹ »³Ê ¶³»Ë» Ë²Ê ¿ÄÂ·Æ ¼Ä¾É»Â»»²
Ì·Ë»¾¹ º²¶Ä´ Á·ÆÊĵ º²¶ ÊĽ¾Ä·· º²¶ ÁÄÀ ò·· ¿Äµ½²Â .Á²Àµ»ÊÆ .Ì»µ·À¾Ì¶ ¶»µĔ·¾É»È²¶ ̽ÊÄÀ ²µ·¶» ʸĻ¾² »³Ê Á·Æ ¿Äµ»»² Á²
º²¶ µ¾Äƽ²Ê³ Á»² Å»Âà ¿Äµ ºÂÆÄÄ´
.Ìĵ¶ »¾¾½ Ê·Ä»Ë ² ºÂÊÄ¾Ä´Ê²Æ ºÊ²µ ÊÄ ¿·¹Â »³Ê :ÁÄÂĸ ÊÄÀ»µ»»² »»Êµ »µ .(Á·Ë²Ê¶)
»³Ê ;Ê»À ̳»Ë» Ë²Ê ,¾"ȸ Ç»··²ÈʲĔ
ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ²µ·¶» ʸĻ¾² 'Ê ÁÄ·· .˵·¹ ÁµÄ» ̳»Ë» »Ë²ÊÀ ,²"º»¾Ë »¹Ê¸² ɹȻ Á»² Ë"»´À ² ÁÄ··Ä´ ¼²Â ¸»² ¿»»¹ 'Ê
ºËÊÄ ¿·È ÊÄ ¸»² ,¶³»Ë» Á»»¸ ÁÄÂÄÆÄ Á»² ¾²À»»² Ê²Æ ºÂÊľ ÊĽ¾Ä·· ,Ê»À »µ ºÊ»ÆÄ´ º²¶ ÊÄ .Á¾»·Ĕ Á»² Ê»À
º²¶ ÊÄ Á·² ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê ·È ÁÄÀ·ÉÄ´ ¾²ÆÊ 'Ê ¸»² Áʲ» ĺÈľ Ä»»¸ Á»² ;»¸½ÊÀ Á»² »¾¾½ Ê·Ä»Ë ² Á½²·· »»··È ¼²ÂÊĵ Á·² ,»²½Â²Ë Ì·¾´ Á»² ¶³»Ë»
ʲĔ ² ÁÉ»Ë ¿»² ¾²¸ ÊÄ ÁºÄ³Ä´ ¿»² ʲ» »»··È Á·² ,Ä"¾ ÁÄ··Ä´ ºÂ·¸Ä´-ºË»Â ,²"º»¾Ë û»·· Ê»²À ¾²ÊË» »³Ê Á·² »µ ÁȲ¾ÆÊij»² Áƾ²¶Ä´ ÊÄ º²¶
Á²ºÄ´ º²¶ ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê Ã²·· ,¿»Ê·¹³ Á»»¸ ºÀ»ºË²³ ÁÄÀ º²¶ ¶Ê»ºĔ Á»»¸ Ê²Æ Á·Æ ¶Ê»ºĔ »µ ¼²Â .¿»¾Ë·Ê» Á»² ¶³»Ë»
Á»»¸ þ² Ç»··Ä¾·ÀË ³ÉÄ» »³Ê Á·¸ .¿»»·¾¶ ̾¹Â ̳»Ë» Ë²Ê ÊÄ ¸»² ,¶"½ËÌ Á»² ÊÄ··Ë Á»»¸
.³¾ Çƹ³ Ë²Ê Ã¾² Áʲ··Ä´ ÁÄÀ·ÂÄ´Æ»·²
.¼»ËÀÀ Á² ÁÄ··Ä´ ¸»² Ç»··Ä¾·ÀË ¾²ÆÊ »³Ê Á»»¸ Á·Æ ¶Ê»ºĔ »µ ¼²Â Á·² ,¶³»Ë»¶
º´²¸Ä´ ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê º²¶ ÊĺÄĔË Á·²´¶ Á·Ê³¹ ̳»Ë» Ë²Ê »»³ ¿Äµ»»² ³²¸ ¿»»¹ »³Ê ¹»´ËÀ Êĵ ,ÊÄ´²··Ë
µ¾²³»·· ¸² ,¿»µ»À¾Ì ĺÂIJ Ä»»¸ Ê²Æ Á·Æ Á·¸ ² Ç»··²ÈʲĔ »³È »³Ê ¼»·² þ² Á·² ,¾"ȸ Á»»ºË³Ê²Æ ¿¶Ê³² »³Ê Á³»·¶Ä´Â² ¼»·² ÊÄ º²¶ ¾"ȸ ¾É»Æ
ÁºÄ³ ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ²µ·¶» ʸĻ¾² 'Ê Ì³»Ë» Á»² ¶³»Ë» Ë²Ê ² ¸»² ¿·¹Â »³Ê ºÂÊÄ¾Ä´Ê²Æ ÊÄ º²¶ Á²ÀÊĴ·»
Äû·Ê´ Á³²¶ ¶³»Ë» Á»»¸ ºÄ·· Ì·ËÊ Á·² ,¶³»Ë» ÊÄ'·ʳ¹ »µ Á»² ¿»Ê·Ä»Ë .¶³»Ë» »µ Á»² ÁÃÄ·ÀË Á´²¸
òµ Á·² ,ÁÄ··Ä´ Äɲº ¸»²'à »·· ,¶¹¾È¶ .µ¾Äƽ²Ê³ Á»»É ÁĴ²´Ä´Êij»Ê² ÊÄ ¸»² ÊĺÄĔË
»µ Á·Æ ¾²Æ Êĵ ÁÄ··Ä´ ºË»Â ¸»² »»Êµ :ÊÄµÂ»É 6 º²¶Ä´ º²¶ ¿»»¹ 'Ê
¼´¸Æ É´ºµ .Ê»À ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,¾"ȸ ¾²ÆÊ »³Ê ,Á»¸
.¶³»Ë» ÄÊĵ² ¿¶Ê³² »³Ê ;¶³»Ë» »µ Á»² ·½Êµ ¼»ËÀÀ
² Á²¶Ê²Æ ¸»² ¶³»Ë» ÊÄÊ»À »µ Á»² »³Ê ÊĺÄÆ Á»»¸ Á·Æ ¶Ê»ºĔ »µ ¼²Â ò·· ,Ê»À ̳»Ë»³ À"Ê ,²"º»¾Ë »³È
ºÊÄ·· ÁÀ¾¸ Êû² 'Ê Á·Æ ¶¹º³¶ »µ ¸»² ¶³»Ë» »µ ÁÄ·· ¸² ,ĵÂĴľ ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,¾"ȸ ¾ÉÂ»Æ Ë»Â»»³ Á·²´ ² ¸»² ÊÄ ¸² Á´²¸ ¿»µ»À¾Ì Ä»»¸
Ì²Ë ÊÌ»³ ,¶¸¶ ¿·»¶ µÄ º½»¾ÉÊ»··Ê²Æ Á»² ¾²ÊË» Çʲ Á»»É ÁÄÀ·ÉÄ´Æ»·Ê² 'Ê ·»³² ¿·ÉÀ ¾Ä) ¶³»Ë»¶ Ë²Ê Êĵ Ê»²À »³Ê Á·² ;¿»¾½¶ ¾² ²³¹Â· ¿·ÈÄ
»µ Á·Æ û»² ÁÄÀ·ÉÄ´ ¼»·² ¸»² ,µ"ËÌ 'Ê ¸² ĵÄÊ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ,(¾µ·» Êĸ»»¾
.¸·Ä ÊÌ»³· Êij² ,¶³»Ë» »µ ÁÄÀÄÂÊij»² ¾²¸ ¾²ÆÊ
bkqsj_w` nh_ whm y`hxh
·¸¸Å Áȸ²¸¯
·"ÁÈÉ É¸È¯Ç°
