Page 4 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 4
?;L;86
?;L;86 J6J6 GA2GA2
"É´²´À¸"¾´¸»±
DI;JD@2
DI;JD@2 >8/>8/
?DB;2 <7823 A72 I;>3JD3;2 D=;;J
?;;96 L;3 JDK';3J AK;J2:C;6
5BD>;;2 4B2> A;2 "?";J7@526 L7J5LC6"
'¶Ìµ·³ÄÄ´»µ'ÊÄ»»Æ ÊÄ»»¸ º»À ÁÄ··Ä´ Á»·Ë ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· Ì·¹ÆËÀ ľÄÈ»»² ,Á³Ä¾¼»¾ÊÄÁ²Êĺ»»··ÁÊ»Æ·È ´Å ·¸¸Æ±¸·º¸´´ ¸²
Á·² ,¿»»¶ Êĺ¾² Êĵ Á»² »·· ºÉÂ·Æ .´»ÊÉ ÁÊ²Æ Á·Æ ¼²Â »¶²µ Á²µ ¸»² ,Ì·ÊËÆ Á»»É Á² ¶Ê·Ì¶ ÌÊ»ÀË
Ä ´»¾»»¶»µÁ·Æ ÁÄ··Ä´ ¶ÂËÀ ºË»Âʲ´ ¿Äµ ¾Ã»³² ´»µÂÆ»»Ê´²³ Ľ»¾³»»Ê˲³À·² º»À ÁµÂ»³Ê²Æ ÁÄ··Ä´ ³Æ»¶ ¼Á² ¾²¿¸Ç±
ĺ¾²É»µÅ»·²²µ´»µÂÄ»ÆÄ´¼»¸ ,¶Ê·ÃÀ »µ Á»»ºËÊ²Æ ÁÄÀ ÁÄÉ ,³ÈÀ Á´»µ'ú¾²Àĵ ¼»¸ Á·Æ ºµÄÊĴƲ .ËÀÀ ¾Ä·Æ³ Ì·À¹¾À ÁÄÂĸ ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÊÄ»»ºË »µ"
.'¶Ä·Ê¸²¾Çʲ' ¿Ä»² ¸»»² »µ Á·Æ "ËÆ ̷ʻÃÀ" Á·Æ º»»µ²³ ÄÆ»º Êĺ¾² Êĵ Á»² »··»·¸² ¾ÄÂÄ´»Ê² ÁÊ»Æ ÊÄÆÊ²Ë ² ¸»·¾³ ºË»Â ¸»² !"Å»»Êº
ºÊ»ºÃ»¸ÉÄ º²¶ Áʲ» ÄÂÄ» Á»² ò·· ,'¶»²Ê» ,¿»É»µÈ· ¿»Â·²´ ĺ¾»»ÈÄ´ ºÄÀ½ ÁÄ··Ä´ ò·· ¼²¸ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ,¿»»¶ Ľ²··Ë »µ Å»·² ´²º»»·· Á·Æ ɷʵû·²
¾Ä»´Ê² ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,Ì·¾¶É ÊÄ´»¾µÂÄÈ Ê²Æ ÊĶ² ºÄµÂ²··Ä´Ã»·Ê² Á³²¶ òµ ¸»² ʲÆÊĵ .ijº¶ ¼Êµ¾ Ç·¹ ʵ´³ ÄÂÄ» Á»² ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² º»»ÉË»µ»² Á·Æ ³ÈÀ
Áµ»² Ľ»¾ÊÄ ¼Ê·µ Áʲ··Ä´ ºÄµÂ»Ê´Ä´ Ľ²··Ë »µ Dzʺ Á·² ,Ì·³»Ã ÄÂĵ»ËÊ²Æ ÊĵĻ »·· ,Ì·²»ÈÀ¶ ÊÉ» ² ÁÄ··Ä´ Äɲº Ê Ä µÁÄ··Ä´Êĵ»»¾¸»²Ê²Â ,Áʲ»
·È ¼»¸ ¾»È Áº»À ,ÊĶ² ´»µÂÄÀ·Éû·Ê² ¼»ËÀÀ »»¸ Á³²¶ º»»ÉË»µ»² Á·Æ µÂ²ºË Äû··Ä´ ¸»·¾³ Á·Æ Á´²¸ ·È ºÃ»»·· »µ ò·· òµ .Ì·²»ÈÀ ÊÄÂÄɷʺ
,Ì·³²¶ ¼Êµ ¾Ä Áº¾²¶ÂÄÀ²¸·È ÁÄÂÄÉ -º·¾³ Á·² Ì·½·¾À Ä˻ʷº²ºÉ»µ
»Ê³¹ ³·Ê ÁÄÂĸ º»»È ÄÈÊ·É ² ¼²Â Êij² Á»² Á¸»··²³ ºË»Â Á³²¶ Ãĵ²³ Ä´»ºËÊ·µ
¿Ä»² Áʲ··Ä´ ºÆ²½Ê²Æ Êĵ»»¾ ¶¾¶É¶ Êĵ º²¶ ,Áʲ» ÊĺÊĵ·¶ Á·Æ Å»·¾
Á·Æ ¾»»º Äû·Ê´ ² .´Â·²··Ë ¿Ä²ɻÊÄÀ² Êĵ»»¾ ÄÉ»ÊÄÀ² Êľ²Êij»¾ ÊÄ»»ÊÆ
Äû··Ä´ Á·Æ ¿»²È·» »µ ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ »»¸ .Á¸»··²³
²Á·Æ¿»µ»Ã¹Êĵ² ,ÄƲʻ»² Á»² ºÄºË º²¶ ºÆ·¾ ÊIJɻÊÄÀ² ĺ¾²É »µ
Å»·² Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² Á·² ,Å»·¶ Áû··Ä´ ÃĵĻ ºÉ»¾ÆĴû·² Á·² ÁûÊĴû·²
»¶²µº²¶Ä´Á³²¶É¾¹²Á·² ,ÁÄÀ²Â ¿Äµ ÌÊ»ÀË ,Ì··ÈÀ¶· ¶Ê·Ì¶ ÌÊ»ÀË ·È ¾»ÆÄ´
¼»·² º²¶ ÊĽ¾Ä·· Á'»³Ê ÊÄ»»¸ òµ ,Ì·Ä»ÂÈ ,¶Ê¶º ,Ì·Ê˽ ,̳Ë
¼»¸ Á³²¶ Á·² ,ÊĶ² ºÊĵ²··Ä´Ã»·Ê² ,Ì·³²¶ ÌÊ·ÃÀ ¿·È ºÆ²Ë»»ÊºÄ´
,ÁË»º Á·² Ì·¾ÆÌ »»³ ¿Ê·²¾ ºÀÄʲ··Ä´ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² »µ ¼»¸ Êĺ·² ´»µÂ¸²¾Êij»² °"ÃÈÉ ¯°É ¸º .
.··.².² ,"̷³ÊÉ Á²»¾»À Ľ»¾ºÄ" Á·Æ ÊÄÆ»È
Á² º´²ÀÊ²Æ º²¶ ¶¾¶É ĵĻ »µ Á·Æ ºÀ²ºËÄ´ Á³²¶ ò·· Áµ»² ľ»·²··
»µ ·²·· "¿»»¹¶ Ì»³" ¿ÄÂÄ´»»² ,ÄƲʻ»² Á»² ¿²ºËƲ ĺÃÀ·ÊÆ ÄºÃÂÄË
,¶É¾¹ ÊÄ»»¸ ºÆ»·ÉÄ´ Á³²¶ Ã'ÊijÄÀÄÀ Á¾²ÆÊ²Æ ¼»¾ÈÂÄ´ Êĵ»»¾ ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ·¸¸Å Áȸ²¸¯
ºÊĵ·¶ »µ ¼²Â Áʲ··Ä´ ʳÉ ºÊ²µ Á·² º»À »»¸ ,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»»É ´»µÂÄÀ·É ÁĴ²´Ä´
º´²ÀÊ²Æ ·¾»Æ² Á³²¶ ¾»»º .´»È²··È »µ Á·Æ ¸»·¾³ ºÂĽÄÊ ÁÄÀ ÁÄ·· ,ÊÄµÂ»É »µ
Êĵ Á»² Áĵ²··Ä´ ,¿»»¹ »Ì³ »»··È ,Ì·À¹¾À º¾Ä·· »»··È »µ ÁË»··È Áʲ» !
Á³²¶ »»¸ Á·Æ ¾»»º û·Ê´ ² .¼»·Ê³Ä´ !Á¾È»¾ ²ÂÀ¹Ê
?;L;86 J6J6 GA2GA2
"É´²´À¸"¾´¸»±
DI;JD@2
DI;JD@2 >8/>8/
?DB;2 <7823 A72 I;>3JD3;2 D=;;J
?;;96 L;3 JDK';3J AK;J2:C;6
5BD>;;2 4B2> A;2 "?";J7@526 L7J5LC6"
'¶Ìµ·³ÄÄ´»µ'ÊÄ»»Æ ÊÄ»»¸ º»À ÁÄ··Ä´ Á»·Ë ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· Ì·¹ÆËÀ ľÄÈ»»² ,Á³Ä¾¼»¾ÊÄÁ²Êĺ»»··ÁÊ»Æ·È ´Å ·¸¸Æ±¸·º¸´´ ¸²
Á·² ,¿»»¶ Êĺ¾² Êĵ Á»² »·· ºÉÂ·Æ .´»ÊÉ ÁÊ²Æ Á·Æ ¼²Â »¶²µ Á²µ ¸»² ,Ì·ÊËÆ Á»»É Á² ¶Ê·Ì¶ ÌÊ»ÀË
Ä ´»¾»»¶»µÁ·Æ ÁÄ··Ä´ ¶ÂËÀ ºË»Âʲ´ ¿Äµ ¾Ã»³² ´»µÂÆ»»Ê´²³ Ľ»¾³»»Ê˲³À·² º»À ÁµÂ»³Ê²Æ ÁÄ··Ä´ ³Æ»¶ ¼Á² ¾²¿¸Ç±
ĺ¾²É»µÅ»·²²µ´»µÂÄ»ÆÄ´¼»¸ ,¶Ê·ÃÀ »µ Á»»ºËÊ²Æ ÁÄÀ ÁÄÉ ,³ÈÀ Á´»µ'ú¾²Àĵ ¼»¸ Á·Æ ºµÄÊĴƲ .ËÀÀ ¾Ä·Æ³ Ì·À¹¾À ÁÄÂĸ ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÊÄ»»ºË »µ"
.'¶Ä·Ê¸²¾Çʲ' ¿Ä»² ¸»»² »µ Á·Æ "ËÆ ̷ʻÃÀ" Á·Æ º»»µ²³ ÄÆ»º Êĺ¾² Êĵ Á»² »··»·¸² ¾ÄÂÄ´»Ê² ÁÊ»Æ ÊÄÆÊ²Ë ² ¸»·¾³ ºË»Â ¸»² !"Å»»Êº
ºÊ»ºÃ»¸ÉÄ º²¶ Áʲ» ÄÂÄ» Á»² ò·· ,'¶»²Ê» ,¿»É»µÈ· ¿»Â·²´ ĺ¾»»ÈÄ´ ºÄÀ½ ÁÄ··Ä´ ò·· ¼²¸ ² ÁÄ··Ä´ ¸»² ,¿»»¶ Ľ²··Ë »µ Å»·² ´²º»»·· Á·Æ ɷʵû·²
¾Ä»´Ê² ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ,Ì·¾¶É ÊÄ´»¾µÂÄÈ Ê²Æ ÊĶ² ºÄµÂ²··Ä´Ã»·Ê² Á³²¶ òµ ¸»² ʲÆÊĵ .ijº¶ ¼Êµ¾ Ç·¹ ʵ´³ ÄÂÄ» Á»² ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² º»»ÉË»µ»² Á·Æ ³ÈÀ
Áµ»² Ľ»¾ÊÄ ¼Ê·µ Áʲ··Ä´ ºÄµÂ»Ê´Ä´ Ľ²··Ë »µ Dzʺ Á·² ,Ì·³»Ã ÄÂĵ»ËÊ²Æ ÊĵĻ »·· ,Ì·²»ÈÀ¶ ÊÉ» ² ÁÄ··Ä´ Äɲº Ê Ä µÁÄ··Ä´Êĵ»»¾¸»²Ê²Â ,Áʲ»
·È ¼»¸ ¾»È Áº»À ,ÊĶ² ´»µÂÄÀ·Éû·Ê² ¼»ËÀÀ »»¸ Á³²¶ º»»ÉË»µ»² Á·Æ µÂ²ºË Äû··Ä´ ¸»·¾³ Á·Æ Á´²¸ ·È ºÃ»»·· »µ ò·· òµ .Ì·²»ÈÀ ÊÄÂÄɷʺ
,Ì·³²¶ ¼Êµ ¾Ä Áº¾²¶ÂÄÀ²¸·È ÁÄÂÄÉ -º·¾³ Á·² Ì·½·¾À Ä˻ʷº²ºÉ»µ
»Ê³¹ ³·Ê ÁÄÂĸ º»»È ÄÈÊ·É ² ¼²Â Êij² Á»² Á¸»··²³ ºË»Â Á³²¶ Ãĵ²³ Ä´»ºËÊ·µ
¿Ä»² Áʲ··Ä´ ºÆ²½Ê²Æ Êĵ»»¾ ¶¾¶É¶ Êĵ º²¶ ,Áʲ» ÊĺÊĵ·¶ Á·Æ Å»·¾
Á·Æ ¾»»º Äû·Ê´ ² .´Â·²··Ë ¿Ä²ɻÊÄÀ² Êĵ»»¾ ÄÉ»ÊÄÀ² Êľ²Êij»¾ ÊÄ»»ÊÆ
Äû··Ä´ Á·Æ ¿»²È·» »µ ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ »»¸ .Á¸»··²³
²Á·Æ¿»µ»Ã¹Êĵ² ,ÄƲʻ»² Á»² ºÄºË º²¶ ºÆ·¾ ÊIJɻÊÄÀ² ĺ¾²É »µ
Å»·² Áʲ··Ä´ ÁÆ·ÊÄ´ ¸»² Á·² ,Å»·¶ Áû··Ä´ ÃĵĻ ºÉ»¾ÆĴû·² Á·² ÁûÊĴû·²
»¶²µº²¶Ä´Á³²¶É¾¹²Á·² ,ÁÄÀ²Â ¿Äµ ÌÊ»ÀË ,Ì··ÈÀ¶· ¶Ê·Ì¶ ÌÊ»ÀË ·È ¾»ÆÄ´
¼»·² º²¶ ÊĽ¾Ä·· Á'»³Ê ÊÄ»»¸ òµ ,Ì·Ä»ÂÈ ,¶Ê¶º ,Ì·Ê˽ ,̳Ë
¼»¸ Á³²¶ Á·² ,ÊĶ² ºÊĵ²··Ä´Ã»·Ê² ,Ì·³²¶ ÌÊ·ÃÀ ¿·È ºÆ²Ë»»ÊºÄ´
,ÁË»º Á·² Ì·¾ÆÌ »»³ ¿Ê·²¾ ºÀÄʲ··Ä´ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² »µ ¼»¸ Êĺ·² ´»µÂ¸²¾Êij»² °"ÃÈÉ ¯°É ¸º .
.··.².² ,"̷³ÊÉ Á²»¾»À Ľ»¾ºÄ" Á·Æ ÊÄÆ»È
Á² º´²ÀÊ²Æ º²¶ ¶¾¶É ĵĻ »µ Á·Æ ºÀ²ºËÄ´ Á³²¶ ò·· Áµ»² ľ»·²··
»µ ·²·· "¿»»¹¶ Ì»³" ¿ÄÂÄ´»»² ,ÄƲʻ»² Á»² ¿²ºËƲ ĺÃÀ·ÊÆ ÄºÃÂÄË
,¶É¾¹ ÊÄ»»¸ ºÆ»·ÉÄ´ Á³²¶ Ã'ÊijÄÀÄÀ Á¾²ÆÊ²Æ ¼»¾ÈÂÄ´ Êĵ»»¾ ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ·¸¸Å Áȸ²¸¯
ºÊĵ·¶ »µ ¼²Â Áʲ··Ä´ ʳÉ ºÊ²µ Á·² º»À »»¸ ,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»»É ´»µÂÄÀ·É ÁĴ²´Ä´
º´²ÀÊ²Æ ·¾»Æ² Á³²¶ ¾»»º .´»È²··È »µ Á·Æ ¸»·¾³ ºÂĽÄÊ ÁÄÀ ÁÄ·· ,ÊÄµÂ»É »µ
Êĵ Á»² Áĵ²··Ä´ ,¿»»¹ »Ì³ »»··È ,Ì·À¹¾À º¾Ä·· »»··È »µ ÁË»··È Áʲ» !
Á³²¶ »»¸ Á·Æ ¾»»º û·Ê´ ² .¼»·Ê³Ä´ !Á¾È»¾ ²ÂÀ¹Ê
