Page 7 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 7
´Å ·¿Á¯¿·¿Á¯¿
´Å
¼¸É¸»· ·ÇÁ²¿´³É¸»· ·ÇÁ²¿´³
¼¸
ÇÁ
ÇÁÃÇÁÆ ¾'ø´¯ÃÇÁÆ ¾'ø´¯
¾´Ã ³±³¿³ Áº¸»ÇÁ²¿´¯´´ ¸²
À¶¿Ã ¼¸¸¶ ¸°Ç ¾´¯±³
»"ŵ ±ÇÁ°¿¸¸È
"Ç´¯ ³Ç´É" É°¸È¸ ȯÇ
³°¸È¸° °È´¸´ ¾Æµ Á·À±¸²'É´²´À¸ ¸² ¾´Ã µ¸¯ À¯´´ ,ɸŸŠ¾´Ã ³ÈÇà ¸² »¯½ Áº¸»·Á ±¯· ¾²Á¸ ¾±¯µ Ǹ½
ùÂÆ ¿»»¹ »³Ê ¾·µ´¶ Á·²´¶ ¾Æ¿Á²Á± ɸŸŠ¾´Ã ³´Å½ ¾'ºÇ´² µ¯ ,¾¸¸»¯ ³ÈÇà ¸² ¾¸¯ ·¸¸·È ÀÁ ¸´´ ,³Ç´É ¸² ¾¸¯ É´´Å½
¶Ê·Ì" ̳»Ë» Ë²Ê ¾"ȸ ´Êij»»Ë ¼¸´ ¼¸» ³½´² É»ºÉ" µ¿´¯ ¾±¯µ »"µ¶ À¯´´ ·¿¯Æ¯° µ¸¯ ¹¸´¯ ¸´´ ,É´´Å½ ±"¸ÇÉ Á»¯ Ǹ½
ÊÄ»»² þ² ÁÄ··Ä´ ºÀ»Ê²³ ¸»² "Ê·²
Á»² Ì·³»Ë»¶ »Ë²Ê »³·Ë¹· »Âɸ »µ Á·Æ ¹¸µ Ǹ½ ¾Á¿¯½ÇÁ² ɸŸŠ¾´Ã ³´Å½ ¸² ¹Ç´² ,"²´°º³ ¯Àº» ³½´² Á¸ÆÇ´ Á¸ÆÇ» ³½´²
,Ê·µ ÁºÈľ ¿Ä»² ,º¾Ä·· ÄË»··º»¾ »µ .É´´Å½ Á¿¸¸µ ¾´¯ ¾·ÈÇÁ°¸´¯ ¼Á¿´Ã
ÁÆ»º Á»² Áʲ··Ä´ ɾÌ฻² ÊĽ¾Ä··
ÁIJºËÄ´ ¸»² ÊÄ .ʲ» 102 Á·Æ Êĺ¾Ä ´Å Ǹ´¯´´Á± ¾Ç¸°¯Çà ´Å ,±¿´ÈǯÃÀ¸´¯ ÇÁ·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯ ¾¯ ·»Á´´Á±À¸´¯ ¾°¯³ Ǹ½
»µ Á·Æ Ç»ÆË Á»² Áʲ» ¾³·» ² ÊĽĶ Ƹ²Å´ ¾´¯± ¾È¸´´·¸» ¼Á² ¾´Ã ³±³¿³ Áº¸»ÇÁ²¿´¯´´ ¸² ÇÁ·¿´¯ ¾±Á»Á± µ¸¯ À¯´´ ,¾ÇÁ´´
Á»² "Ê·² ¶Ê·Ì" ¶³»Ë» ĺÀ»Ê²³ º¾Ä··
ÁÄÂĸ ¿»µ»À¾Ì Ê帻·º ,¿»¾Ë·Ê» ¹¸µ ¸´¯ ¾±¯Ç·Á± ·¯³ ÇÁº»Á´´ ,"Ç´¯ ³Ç´É" É°¸È¸ È¯Ç »"ŵ ±ÇÁ°¿¸¸È À¶¿Ã ¼¸¸¶ ¸°Ç
Á·² ,¶¾·µ´¶ ·ÌÈ»¹À³ Áʲ··Ä´ ¶¾ÄÌ ¾·Ç¯²Á±À¸´¯ ¾ÇÁ±¯½ ¾¸¸µ ¸´¯ À'¾·Æ ɸ»· ·ÇÁ²¿´³ ...´Å ·¿Á¯¿ ¸´´ ÇÁ±¸¿¸¸´´ ·È¸¿
Ê·µ ÄȲ´ ² ¸»² ¶½Êµ¶ Á»»¸ Êĺ·² ±¸²¿±ÁÇà ,·ÇÁ²¿´¯´´Ç¯Ã ¾°¸»°Á± ¾¸¸·È µ¸¯ ¾ÁµÁ± À¯² ·¯³ À¯´´ ÇÁ²Á¸ À¯´´ ,ÇÁÃÇÁÆ
¶Ê·Ì »Â³ Á·Æ ¿»À»¾Ë· ¿»²Ê» Á·Æ
Á·² Ì·½Êµ¶ Ä»»¸ º»·¾ ÁÃɲ··Ä´Æ»·² ?³±³¿³ Á·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯ Á±¸µ¯² ¸² ÇÁ·¿´¯ ·±¸» À¯´´ :À¿¸¸»¯ ¹¸µ ¾´Ã ¸´´
.¿»Ê·Ä»Ë ¾´¯ ÇÁ¿²¯½ ÇÁ±¸µ¯² ÇÁ² ¾´Ã ·Èà ÇÁ² ¾¸¸±´Åº¯¿ ·µ¯»Á±À¸´Ç¯ ¹¸µ ¾°¯³ Ǹ½
¸»² ¾"ȸ ¶³»Ë» Ë²Ê Êĵ
Ë»² Á² þ² ÁÄ··Ä´ ºÃ·²··²³ ´²¸¶¸ ´¿° ,¾´µ ¾¸¸µ ´Å ¾²¿¯´´Á± ÁÇÁ²¿¯ ¾È¸´´Å ¹¸µ ¾°¯³ Ǹ½ ¾Á´´ ,±³¿½ ÇÁ·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯
Á»»¸ º»À ,¶´ÊµÀ ¾Ä³ Á·² Ì·¾·½Ë²¶ ¾¸¸µ ¾´¯ "Ç´¯ ³Ç´É" É°¸È¸ È¯Ç ¯"·¸»È ±ÇÁ°¿¸¸È ³¶½È ¸°Ç ¾´¯±³ ´ºÇ² ¹¸È½½´
Á»² Á·² ¶Ê·Ì Á»² º»»Éû·Ê´ Ä´»µ¾²··Ä´ ¼Á² ±¸²¿Á½Á¿¿¯ ,Ç´¯³Ç´ÉÉ°¸È¸¾¸¯½"ǯ"·¸»È ±ÇÁ°¿¸¸È '´»È ¸°Ç ¾´¯±³ »Æ¸¿¸¸¯
Á»»É Á² ¶Ê·Ì¶ Ìȳʶ º»À ,¶²Ê»
¸»² ò·· ¶½¾¶ É·µÉµ º»À ,Ç»ÂÄÊ´ ¸² ¾±¸´¯ ÁÇÁµ¿´¯ ǯà ±¸²¿·»¯³ ,"¹¸ÇÅ ¸¿¯ ²´½»»´ ¯¸³ ³Ç´É" :»"µ ´¿¸½º¶ ¾´Ã »»º
,Á½»»¾´ û»¸ ÁÆÄʺ ·È ÁÄ··Ä´ ÊÄ··Ë »"ŵ À¶¿Ã ¼¸¸¶ ¸°Ç ¾Á´´ ,ÇÁ·ÇÁ´´ Á¿Á±¸¸¯ Á¿¸¸µ ¾´Ã ·¸Ç·À´Ã ¸² ¾¸¯ ¾¸¸± ´Å ³²ÃƳ
Ä»»¸ º»À ¾Ä»ÈÄÆà Á·² ¾°Á± ´Å ¾¸¸·Èǯà ¾´¯ »ÇÁ·À¿Áà ¼Á¿¸¸»Æ ¯ ¾Á¿ÁÃÁ »¯½ ´Å »¯½ ¾´Ã ·±Á»Ã ,·À°»Áµ
Á·² Ì·³·º Ì·µ»À Ľ»¾ÂÄ··Ä´ÊÄû·²
ÊÄ º²¶ º»ÀÊĵ ò·· ,º»»É´»Èʲ¶º·´ ¾¸¸µ ¾´¯ É´»²± ¾¸¸µ ¾´Ã »À¸°¯ ¸´¯ ¾ÆÁ² ¾´ÃÇÁ² ¾·¯·»´µÁÇ ¸² ¾Á´´ ,¾¸¿Á ¾±¸µ¯² ¼Á²
Ê²Æ ÊÆà Ê÷À ÊÄ´»µÄ³Ä¾ ² »·· ºÂ»µÄ´ .É´½²¯ ¸»Á ǯ¸ 102 Á¿¸¸µ ¾´Ã ¸´» ¾¸¯ ¾±¯Ç·Á± ·¯³ ÇÁ À¯´´ ɴɸ»· ¸² ¼´Ç¯ ±³¿½
.¿»È»ÊÄÀ Á·² ¿»µ»À¾Ì Ä»»¸ ľ²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
¯"ÃÈÉ ¶ÇÆ
´Å
¼¸É¸»· ·ÇÁ²¿´³É¸»· ·ÇÁ²¿´³
¼¸
ÇÁ
ÇÁÃÇÁÆ ¾'ø´¯ÃÇÁÆ ¾'ø´¯
¾´Ã ³±³¿³ Áº¸»ÇÁ²¿´¯´´ ¸²
À¶¿Ã ¼¸¸¶ ¸°Ç ¾´¯±³
»"ŵ ±ÇÁ°¿¸¸È
"Ç´¯ ³Ç´É" É°¸È¸ ȯÇ
³°¸È¸° °È´¸´ ¾Æµ Á·À±¸²'É´²´À¸ ¸² ¾´Ã µ¸¯ À¯´´ ,ɸŸŠ¾´Ã ³ÈÇà ¸² »¯½ Áº¸»·Á ±¯· ¾²Á¸ ¾±¯µ Ǹ½
ùÂÆ ¿»»¹ »³Ê ¾·µ´¶ Á·²´¶ ¾Æ¿Á²Á± ɸŸŠ¾´Ã ³´Å½ ¾'ºÇ´² µ¯ ,¾¸¸»¯ ³ÈÇà ¸² ¾¸¯ ·¸¸·È ÀÁ ¸´´ ,³Ç´É ¸² ¾¸¯ É´´Å½
¶Ê·Ì" ̳»Ë» Ë²Ê ¾"ȸ ´Êij»»Ë ¼¸´ ¼¸» ³½´² É»ºÉ" µ¿´¯ ¾±¯µ »"µ¶ À¯´´ ·¿¯Æ¯° µ¸¯ ¹¸´¯ ¸´´ ,É´´Å½ ±"¸ÇÉ Á»¯ Ǹ½
ÊÄ»»² þ² ÁÄ··Ä´ ºÀ»Ê²³ ¸»² "Ê·²
Á»² Ì·³»Ë»¶ »Ë²Ê »³·Ë¹· »Âɸ »µ Á·Æ ¹¸µ Ǹ½ ¾Á¿¯½ÇÁ² ɸŸŠ¾´Ã ³´Å½ ¸² ¹Ç´² ,"²´°º³ ¯Àº» ³½´² Á¸ÆÇ´ Á¸ÆÇ» ³½´²
,Ê·µ ÁºÈľ ¿Ä»² ,º¾Ä·· ÄË»··º»¾ »µ .É´´Å½ Á¿¸¸µ ¾´¯ ¾·ÈÇÁ°¸´¯ ¼Á¿´Ã
ÁÆ»º Á»² Áʲ··Ä´ ɾÌ฻² ÊĽ¾Ä··
ÁIJºËÄ´ ¸»² ÊÄ .ʲ» 102 Á·Æ Êĺ¾Ä ´Å Ǹ´¯´´Á± ¾Ç¸°¯Çà ´Å ,±¿´ÈǯÃÀ¸´¯ ÇÁ·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯ ¾¯ ·»Á´´Á±À¸´¯ ¾°¯³ Ǹ½
»µ Á·Æ Ç»ÆË Á»² Áʲ» ¾³·» ² ÊĽĶ Ƹ²Å´ ¾´¯± ¾È¸´´·¸» ¼Á² ¾´Ã ³±³¿³ Áº¸»ÇÁ²¿´¯´´ ¸² ÇÁ·¿´¯ ¾±Á»Á± µ¸¯ À¯´´ ,¾ÇÁ´´
Á»² "Ê·² ¶Ê·Ì" ¶³»Ë» ĺÀ»Ê²³ º¾Ä··
ÁÄÂĸ ¿»µ»À¾Ì Ê帻·º ,¿»¾Ë·Ê» ¹¸µ ¸´¯ ¾±¯Ç·Á± ·¯³ ÇÁº»Á´´ ,"Ç´¯ ³Ç´É" É°¸È¸ È¯Ç »"ŵ ±ÇÁ°¿¸¸È À¶¿Ã ¼¸¸¶ ¸°Ç
Á·² ,¶¾·µ´¶ ·ÌÈ»¹À³ Áʲ··Ä´ ¶¾ÄÌ ¾·Ç¯²Á±À¸´¯ ¾ÇÁ±¯½ ¾¸¸µ ¸´¯ À'¾·Æ ɸ»· ·ÇÁ²¿´³ ...´Å ·¿Á¯¿ ¸´´ ÇÁ±¸¿¸¸´´ ·È¸¿
Ê·µ ÄȲ´ ² ¸»² ¶½Êµ¶ Á»»¸ Êĺ·² ±¸²¿±ÁÇà ,·ÇÁ²¿´¯´´Ç¯Ã ¾°¸»°Á± ¾¸¸·È µ¸¯ ¾ÁµÁ± À¯² ·¯³ À¯´´ ÇÁ²Á¸ À¯´´ ,ÇÁÃÇÁÆ
¶Ê·Ì »Â³ Á·Æ ¿»À»¾Ë· ¿»²Ê» Á·Æ
Á·² Ì·½Êµ¶ Ä»»¸ º»·¾ ÁÃɲ··Ä´Æ»·² ?³±³¿³ Á·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯ Á±¸µ¯² ¸² ÇÁ·¿´¯ ·±¸» À¯´´ :À¿¸¸»¯ ¹¸µ ¾´Ã ¸´´
.¿»Ê·Ä»Ë ¾´¯ ÇÁ¿²¯½ ÇÁ±¸µ¯² ÇÁ² ¾´Ã ·Èà ÇÁ² ¾¸¸±´Åº¯¿ ·µ¯»Á±À¸´Ç¯ ¹¸µ ¾°¯³ Ǹ½
¸»² ¾"ȸ ¶³»Ë» Ë²Ê Êĵ
Ë»² Á² þ² ÁÄ··Ä´ ºÃ·²··²³ ´²¸¶¸ ´¿° ,¾´µ ¾¸¸µ ´Å ¾²¿¯´´Á± ÁÇÁ²¿¯ ¾È¸´´Å ¹¸µ ¾°¯³ Ǹ½ ¾Á´´ ,±³¿½ ÇÁ·¿¯ÀÁÇÁ·¿¸¯
Á»»¸ º»À ,¶´ÊµÀ ¾Ä³ Á·² Ì·¾·½Ë²¶ ¾¸¸µ ¾´¯ "Ç´¯ ³Ç´É" É°¸È¸ È¯Ç ¯"·¸»È ±ÇÁ°¿¸¸È ³¶½È ¸°Ç ¾´¯±³ ´ºÇ² ¹¸È½½´
Á»² Á·² ¶Ê·Ì Á»² º»»Éû·Ê´ Ä´»µ¾²··Ä´ ¼Á² ±¸²¿Á½Á¿¿¯ ,Ç´¯³Ç´ÉÉ°¸È¸¾¸¯½"ǯ"·¸»È ±ÇÁ°¿¸¸È '´»È ¸°Ç ¾´¯±³ »Æ¸¿¸¸¯
Á»»É Á² ¶Ê·Ì¶ Ìȳʶ º»À ,¶²Ê»
¸»² ò·· ¶½¾¶ É·µÉµ º»À ,Ç»ÂÄÊ´ ¸² ¾±¸´¯ ÁÇÁµ¿´¯ ǯà ±¸²¿·»¯³ ,"¹¸ÇÅ ¸¿¯ ²´½»»´ ¯¸³ ³Ç´É" :»"µ ´¿¸½º¶ ¾´Ã »»º
,Á½»»¾´ û»¸ ÁÆÄʺ ·È ÁÄ··Ä´ ÊÄ··Ë »"ŵ À¶¿Ã ¼¸¸¶ ¸°Ç ¾Á´´ ,ÇÁ·ÇÁ´´ Á¿Á±¸¸¯ Á¿¸¸µ ¾´Ã ·¸Ç·À´Ã ¸² ¾¸¯ ¾¸¸± ´Å ³²ÃƳ
Ä»»¸ º»À ¾Ä»ÈÄÆà Á·² ¾°Á± ´Å ¾¸¸·Èǯà ¾´¯ »ÇÁ·À¿Áà ¼Á¿¸¸»Æ ¯ ¾Á¿ÁÃÁ »¯½ ´Å »¯½ ¾´Ã ·±Á»Ã ,·À°»Áµ
Á·² Ì·³·º Ì·µ»À Ľ»¾ÂÄ··Ä´ÊÄû·²
ÊÄ º²¶ º»ÀÊĵ ò·· ,º»»É´»Èʲ¶º·´ ¾¸¸µ ¾´¯ É´»²± ¾¸¸µ ¾´Ã »À¸°¯ ¸´¯ ¾ÆÁ² ¾´ÃÇÁ² ¾·¯·»´µÁÇ ¸² ¾Á´´ ,¾¸¿Á ¾±¸µ¯² ¼Á²
Ê²Æ ÊÆà Ê÷À ÊÄ´»µÄ³Ä¾ ² »·· ºÂ»µÄ´ .É´½²¯ ¸»Á ǯ¸ 102 Á¿¸¸µ ¾´Ã ¸´» ¾¸¯ ¾±¯Ç·Á± ·¯³ ÇÁ À¯´´ ɴɸ»· ¸² ¼´Ç¯ ±³¿½
.¿»È»ÊÄÀ Á·² ¿»µ»À¾Ì Ä»»¸ ľ²
·¸¸Å Áȸ²¸¯
¯"ÃÈÉ ¶ÇÆ
