Page 5 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 5
:Á¸Ç¯·À¸³ Áȸ²¸¯ ÇÁ¿¯Æ¸ÇÁ½¯ ¾´Ã ¾Á»·¸ §Ã¯Æ
»"µ ÇÁ·À¸¸½Ç¸ §Ã¯ §Ã¾¸½¸¿°Ç"±³
¯·¯Æ¯² ·Ç¯¿ ¾¸¯ Ä"´½´ °"´È ,°Ç
³Ê¶ º²¶ ,»»Àʲ ÄË»Ã·Ê »µ Á»² ÁÄ»µ ·È Ê²Æ Á¾ÄƲ³ ÁÄÀ·É²³ º²¶ ò·· ,»»È»¾²Ĕ ,²µ³·Äµ ²ÊÀ Êĸ·² ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊÄÊĴ·» Ä´»ºÄº Ä´»ÊÄ»-´Â²¾ »µ Á·Æ ÊÄ»»²
¿·È ºÀ»ºËĴ»»² Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ºÄÀ½ ¾²À Ľ»¾ºÄ ¸»² ÊÄ .ºÃÄʲ Á»»¸ .¾"¸Á»À»Â³Ê"´¶ Áʲ» »µ Á»² ºÄºË Ç»··²ÊĔ »µ Á»² ¿»Â³Ê
ÆĴ»»Ê²
Á»»¸ Á¸²¾Ê²Æ ·È ,÷¾Ë²³ Á´»µ'¾Ê·´ ,ºÂĶ ÄÊÄ»»¸ Á»² Á¾²ÆĴ»»Ê² Á³²¶ Á»¸ Á»¸ »»··È »µ ,ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶À¹¾À º¾Ä·· ĺ»»··È »µ ʲÆ
Á³²¶
¿Äµ Á¸»»ÊĔËÊij»Ê² Á·² µÂ²¾ºÊ·³Ä´ Á»»¸ ÁÄ·· ĵÂÄ »µ ·È ¸»³ ¸»³ »µ »µ Á»² ºÂÄÊľĴ »³Ê ,¿»¾ÄĔ¶ ³Ê· Ì·¾ÄÀ¶ ¾»¾½ ´"¶Ê¶
Á»² ¶¾¶É ÄË»µ»² ² ÁÄ»µ ·È É»ºÂ²¾º² ºÃ»µ ÊÄË»Êĺ»¾»À À Á»² ´»¶ÂÀ· ³Ê Êĵ ,¾"¸ Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ Á»À»Â³
Á»² ¶³»Ë» ĺÀ»Ê²³
.ÄÉ»ÊÄÀ² ĺ»»·· »µ .ÁƲ¾Ä´Ĕ² ¸»² ¸»² ¸»² ò·· ²Â··²É µÂÄÊ´ Á»² ¶¾¶É ÄË»µ»² Ä»»¾É »µ Á·Æ
º²¶Ä´ Á»·Ë º²¶ Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ³Ê¶ ¶Â·Ì¹ »µ ¼²Â ÁÊ ºÊ»ÆĴ² ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,²º²É²µ ºÊ²Â ,ÃÉʲÆ
Áʲ··Ä´
¼Ê·µ ÄÉ»ÊÄÀ² Á»»É Áʲ··Ä´ ºÉ»ËĴû·Ê²
,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÊĺÃÄ··Ë ² Á·² Êĵ·Ê³ ² ºÂÄÊľĴ ÊÄ º²¶ »³ Á·²´¶ ¼Ê·µ ɹȻ »³Ê ¶¾·´¶ Ê·²À· Ê·µ¶ Á·²´ ¿Äµ
»³Ê
,¾
ÁÄû·· ºÂÄÉÄ´ ºË»Â ÊĽ»¸ º²¶ ÊÄ Êij² ,Ì·¾¶·À Á·² ¶º»¹Ë ,¾"ȸ Á¹¾² ɹȻ .²Â··²ÉÀ ¾"ȸ ʲºÉÄĔà Á¹¾²
Á»² ,²´Ê²Æ ¾ºÄºË ĵÂÄÆÄʺ²³ òµ ¸² - º²¶ ÊÄ Ã²·· Å»·² ·Ì
·ÌÄ˳ ¸»² ÊĽ¾Ä··
ºÂÄ
³ÊÄÀ Å»·² ¾»»À 2,000 ¸»² ,²º²É²µ ºÊ²Â Êĺ¾Ä Á»² ´»µÂÄ»»¸ ºÂĽÄÊÊ²Æ ÁÄ··Ä´ Á»² ÁÊ»·³Ä´ ¸»² Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ³Ê¶
¾½ ¾Ë Á³Ê" Êĵ þ²
ÊÄ .Éʲ»·»ÂÄ»¾²Ĕ²ÊºÄÀÄË»µ»²»µÁ·Æ ÁÄÀ·É²³ - ʲ» 24 Á·Æ Æ ¾½ ¾ ¾ºÄºË ¿Ä»² ,½"ÊÌ ÌÂË Á·Æ Êĺ»··
¾³É
ºÊ²µ Á³²¶ »»¸ ."¶¾·´¶ »Â³
Á»² ¸»² ÃÄ ¸² ºÃ·²··Ä´ ¸»·¾³ º²¶ Ì»³ ÊÄ··²É ¿ÄÂ·Æ ¶¾³É ºÊ²µ Á³ Á·Æ ºÂÄ´Ä´ ÊÄ··²É »µ Á»² ,²··²¾²Â²
Á·Æµ»À¾Ì²ÁÄ··Ä´¸»²Êĺ²ÆÁ»»¸ .²º»¾
ÊÄ .Á»µ
.µÂ²¾ Ä»»ÊÆ Ã²µ ,ÄÉ»ÊÄÀ² ²ÁÄ··Ä´¼»·²¸»²ÊÄ .Á»µ ,ʲ» ÁȲ´ Á'Êij»² ºÂ»·²··Ä´ Á»² ¶³»Ë» ²Éµ²³²¾Ã ĺÀ»Ê²³ »µ
,ʲ» ÁȲ´
¾Ä³ Êĺ²ɲ³
¿»² º²¶ ¾"ȸ Á¹¾² ɹȻ »³Ê ,º²ºË Á»² ¶¾ÆÌ ¾Ä³ Êĺ²ɲ³ »»¸ ÁÄ·· ¿»³·º ¿»À» Á·Æ ¿²Âû·² Á'º»À Ä»»¸ ÁÄ··Ä´ ¾µ´À º²¶ ÊÄ Á·² ,²Â··²É
º»À ÊÄÈÊĶ »µ ÁÄ´»·ÈÄ´·È º²¶ ÊĽ¾Ä··
ºË»Â Áº½²Êº²³ òµ ¾²¸ ÊÄ ¸² º´²¸Ä´ .Ì·¾ÆÌ Ä´»Èʲ¶ Ä»»¸ .ÁÄÀ·ÉÀ»»¶² Á´Ä¾Æ ¶Ê·Ì Á·Æ Á³Ä¾ ÁÊĽĶ ² ·È Êĵ»É
¼»¸ ÁÄÉ Ã²·· º»»¶ÂĴľĴ ² þ² ¸»·¾³ Á»² ¶½»Àà ÁÄÀ·É²³ º²¶ Á»À»Â³ ÁÄ·· ÁÄÀ·É²³ Á³²¶ Á»¸ Ä»»¸ Á·Æ »»··È .¶²Ê»·
Á·² ¿»² Ê²Æ ¶³·º ² þ² Á¾ÄºËû·Ê² * º´Â²¾Ê²Æ ¼»·² ÊÄ ¸»² ʲ» 18 Á·Æ Êĺ¾Ä Ê"´¶ ,Á·¸ Êĺú¾Ä Êĵ .̷³ʾ ¶½»ÀÃ
"Ë·µÉ ³·¹" ² þ² ¼»·² ʲ ,ÊÄµÂ»É Ä»»¸ »µ Ê²Æ ºÊ²¶ ,Â"ÊÌ ÌÂË ÊÄÀ·¸ Á»² »µ Á·Æ ºÃ»µ Á»² Áº½»Ê²³ ·È Áʲ··Ä´ ÁÄÆ·ÊÄ´ ÊĺÄĔË ¼»¸ º²¶ ÊÄ) ¾"¸¾²·ÀË
Á»»¸ ·È ¹»¾Ë ² ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ,¿»²Ê·Â ¿»À» ʲ» »»··È ĵÂÄ´¾²Æ »µ Á»² .»»Àʲ ÄË»Ã·Ê º²¶ ,(ºÊ²Ĕ²Ĕ²Ê ÁÄÀ²Â-Ä»¾»À²Æ Á'º»À
Ç»··²ÊĔ ² Á»² ´Â·Â»·²·· Ä´»µ'º¾²Àĵ ¼»¸ ºÊ»ÊºÂÄÈÂ²É ÁÄ··Ä´ ÊÄ ¸»² Á»² ³Ê þ² ºÂ»µÄ´ ´»º¾»´µÂÄ
¾²¸ ÊÄ ¸² ´»µÂĴ²¾Ê²Æ ,²Â··²É Á·Æ »µ Á·Æ ºÂĶ »µ Á·Æ ÁÄ»»Êµ·Èû·Ê² Êĵ Á·² ;úÄ÷˺²Ã²À ,µ¾Ä»Æ´Â»ÊĔÃ
.¾"ȸ Á¹¾² ɹȻ »³Ê ·È ÁÄÀ·ÉÊij»Ê²
Ê²Æ º¾ÄºËÄ´Ê²Æ ¿»² º²¶ Á·²´ Êĵ
¿»»³ Áº¾²¶Ä´ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,Ì»³¶ ¾Ä³ ²
Ä»»ÊÉ·² Á·Æ Ä»¾»À²Æ Á»»¸ º»À ÁʲÆû·Ê²
ÊÄÂÄ» Á·² ,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÁÈĸ²³ ·È ¼»¸
¶¹ĔËÀ Ä»»¸ Á·Æ ¾ÄƲ³ ² ÁÄÀ·É²³ º²¶
Á¾ÄºË·ÈĔ² ¼»¸ ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² Êĵ»¾´º»À
º»À ¾²¸ ÊÄ ¸² ÁºÄ³ ·È ³Ê ÊÄ··²É ¿»»³
·¸¸Å Áȸ²¸¯ ¶¾¶É Ä»»Â ² Ê²Æ "·³ ¾½" ² þ² ÁÄ»µ
·È ¿Ä»»² ÄÉ»ÊÄÀ² Á»»É ÁÉ»Ëû·Ê² »»¸
ÁÄÀ²Â Á'º»À ,ú»ÄºÃ »µ Á·Æ û»² Á»²
º²¶ ³Ê ÊÄ··²É Êĵ .²º²É²µ ºÊ²Â
±"ÃÈÉ É´²»´É . Êĵ ¸»² Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ³Ê¶ ¸² º³»·¾´Ä´
.˺ÂÄÀ ÊÄ´»Ã²Ĕ
Á'Ê²Æ Ã²¶ ÁÉʲºË ¿Äµ ³»¾·È
ÁÄ·· ºÆÂ·É·È Á'Êij»² ´Ê²¸ Ä´»µÂĺË
! Á·² ,¿»Ë¸ÄÊ ÁË»ºÃ»Ê²È Á˻÷Ê
nw_h qwqaodh hb nh_ k e wqgphhmwhs_s `wc ÁÊÄ·· ºĔ²½Ä´ ¼»¾´ÄÀ Á¾Ä·· ÊÄµÂ»É Ä»»¸ _g_v_b gw_o ,_aw_s nh_ p_a qxhbh_ _ nds kgw_v-gp_s
»"µ ÇÁ·À¸¸½Ç¸ §Ã¯ §Ã¾¸½¸¿°Ç"±³
¯·¯Æ¯² ·Ç¯¿ ¾¸¯ Ä"´½´ °"´È ,°Ç
³Ê¶ º²¶ ,»»Àʲ ÄË»Ã·Ê »µ Á»² ÁÄ»µ ·È Ê²Æ Á¾ÄƲ³ ÁÄÀ·É²³ º²¶ ò·· ,»»È»¾²Ĕ ,²µ³·Äµ ²ÊÀ Êĸ·² ÁÄ··Ä´ ¸»² ÊÄÊĴ·» Ä´»ºÄº Ä´»ÊÄ»-´Â²¾ »µ Á·Æ ÊÄ»»²
¿·È ºÀ»ºËĴ»»² Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ºÄÀ½ ¾²À Ľ»¾ºÄ ¸»² ÊÄ .ºÃÄʲ Á»»¸ .¾"¸Á»À»Â³Ê"´¶ Áʲ» »µ Á»² ºÄºË Ç»··²ÊĔ »µ Á»² ¿»Â³Ê
ÆĴ»»Ê²
Á»»¸ Á¸²¾Ê²Æ ·È ,÷¾Ë²³ Á´»µ'¾Ê·´ ,ºÂĶ ÄÊÄ»»¸ Á»² Á¾²ÆĴ»»Ê² Á³²¶ Á»¸ Á»¸ »»··È »µ ,ÁÄ··Ä´ ¸»² ¶À¹¾À º¾Ä·· ĺ»»··È »µ ʲÆ
Á³²¶
¿Äµ Á¸»»ÊĔËÊij»Ê² Á·² µÂ²¾ºÊ·³Ä´ Á»»¸ ÁÄ·· ĵÂÄ »µ ·È ¸»³ ¸»³ »µ »µ Á»² ºÂÄÊľĴ »³Ê ,¿»¾ÄĔ¶ ³Ê· Ì·¾ÄÀ¶ ¾»¾½ ´"¶Ê¶
Á»² ¶¾¶É ÄË»µ»² ² ÁÄ»µ ·È É»ºÂ²¾º² ºÃ»µ ÊÄË»Êĺ»¾»À À Á»² ´»¶ÂÀ· ³Ê Êĵ ,¾"¸ Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ Á»À»Â³
Á»² ¶³»Ë» ĺÀ»Ê²³
.ÄÉ»ÊÄÀ² ĺ»»·· »µ .ÁƲ¾Ä´Ĕ² ¸»² ¸»² ¸»² ò·· ²Â··²É µÂÄÊ´ Á»² ¶¾¶É ÄË»µ»² Ä»»¾É »µ Á·Æ
º²¶Ä´ Á»·Ë º²¶ Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ³Ê¶ ¶Â·Ì¹ »µ ¼²Â ÁÊ ºÊ»ÆĴ² ¸»² ÊĽ¾Ä·· ,²º²É²µ ºÊ²Â ,ÃÉʲÆ
Áʲ··Ä´
¼Ê·µ ÄÉ»ÊÄÀ² Á»»É Áʲ··Ä´ ºÉ»ËĴû·Ê²
,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÊĺÃÄ··Ë ² Á·² Êĵ·Ê³ ² ºÂÄÊľĴ ÊÄ º²¶ »³ Á·²´¶ ¼Ê·µ ɹȻ »³Ê ¶¾·´¶ Ê·²À· Ê·µ¶ Á·²´ ¿Äµ
»³Ê
,¾
ÁÄû·· ºÂÄÉÄ´ ºË»Â ÊĽ»¸ º²¶ ÊÄ Êij² ,Ì·¾¶·À Á·² ¶º»¹Ë ,¾"ȸ Á¹¾² ɹȻ .²Â··²ÉÀ ¾"ȸ ʲºÉÄĔà Á¹¾²
Á»² ,²´Ê²Æ ¾ºÄºË ĵÂÄÆÄʺ²³ òµ ¸² - º²¶ ÊÄ Ã²·· Å»·² ·Ì
·ÌÄ˳ ¸»² ÊĽ¾Ä··
ºÂÄ
³ÊÄÀ Å»·² ¾»»À 2,000 ¸»² ,²º²É²µ ºÊ²Â Êĺ¾Ä Á»² ´»µÂÄ»»¸ ºÂĽÄÊÊ²Æ ÁÄ··Ä´ Á»² ÁÊ»·³Ä´ ¸»² Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ³Ê¶
¾½ ¾Ë Á³Ê" Êĵ þ²
ÊÄ .Éʲ»·»ÂÄ»¾²Ĕ²ÊºÄÀÄË»µ»²»µÁ·Æ ÁÄÀ·É²³ - ʲ» 24 Á·Æ Æ ¾½ ¾ ¾ºÄºË ¿Ä»² ,½"ÊÌ ÌÂË Á·Æ Êĺ»··
¾³É
ºÊ²µ Á³²¶ »»¸ ."¶¾·´¶ »Â³
Á»² ¸»² ÃÄ ¸² ºÃ·²··Ä´ ¸»·¾³ º²¶ Ì»³ ÊÄ··²É ¿ÄÂ·Æ ¶¾³É ºÊ²µ Á³ Á·Æ ºÂÄ´Ä´ ÊÄ··²É »µ Á»² ,²··²¾²Â²
Á·Æµ»À¾Ì²ÁÄ··Ä´¸»²Êĺ²ÆÁ»»¸ .²º»¾
ÊÄ .Á»µ
.µÂ²¾ Ä»»ÊÆ Ã²µ ,ÄÉ»ÊÄÀ² ²ÁÄ··Ä´¼»·²¸»²ÊÄ .Á»µ ,ʲ» ÁȲ´ Á'Êij»² ºÂ»·²··Ä´ Á»² ¶³»Ë» ²Éµ²³²¾Ã ĺÀ»Ê²³ »µ
,ʲ» ÁȲ´
¾Ä³ Êĺ²ɲ³
¿»² º²¶ ¾"ȸ Á¹¾² ɹȻ »³Ê ,º²ºË Á»² ¶¾ÆÌ ¾Ä³ Êĺ²ɲ³ »»¸ ÁÄ·· ¿»³·º ¿»À» Á·Æ ¿²Âû·² Á'º»À Ä»»¸ ÁÄ··Ä´ ¾µ´À º²¶ ÊÄ Á·² ,²Â··²É
º»À ÊÄÈÊĶ »µ ÁÄ´»·ÈÄ´·È º²¶ ÊĽ¾Ä··
ºË»Â Áº½²Êº²³ òµ ¾²¸ ÊÄ ¸² º´²¸Ä´ .Ì·¾ÆÌ Ä´»Èʲ¶ Ä»»¸ .ÁÄÀ·ÉÀ»»¶² Á´Ä¾Æ ¶Ê·Ì Á·Æ Á³Ä¾ ÁÊĽĶ ² ·È Êĵ»É
¼»¸ ÁÄÉ Ã²·· º»»¶ÂĴľĴ ² þ² ¸»·¾³ Á»² ¶½»Àà ÁÄÀ·É²³ º²¶ Á»À»Â³ ÁÄ·· ÁÄÀ·É²³ Á³²¶ Á»¸ Ä»»¸ Á·Æ »»··È .¶²Ê»·
Á·² ¿»² Ê²Æ ¶³·º ² þ² Á¾ÄºËû·Ê² * º´Â²¾Ê²Æ ¼»·² ÊÄ ¸»² ʲ» 18 Á·Æ Êĺ¾Ä Ê"´¶ ,Á·¸ Êĺú¾Ä Êĵ .̷³ʾ ¶½»ÀÃ
"Ë·µÉ ³·¹" ² þ² ¼»·² ʲ ,ÊÄµÂ»É Ä»»¸ »µ Ê²Æ ºÊ²¶ ,Â"ÊÌ ÌÂË ÊÄÀ·¸ Á»² »µ Á·Æ ºÃ»µ Á»² Áº½»Ê²³ ·È Áʲ··Ä´ ÁÄÆ·ÊÄ´ ÊĺÄĔË ¼»¸ º²¶ ÊÄ) ¾"¸¾²·ÀË
Á»»¸ ·È ¹»¾Ë ² ÁÄÀ·ÉÄ´ ¸»² ,¿»²Ê·Â ¿»À» ʲ» »»··È ĵÂÄ´¾²Æ »µ Á»² .»»Àʲ ÄË»Ã·Ê º²¶ ,(ºÊ²Ĕ²Ĕ²Ê ÁÄÀ²Â-Ä»¾»À²Æ Á'º»À
Ç»··²ÊĔ ² Á»² ´Â·Â»·²·· Ä´»µ'º¾²Àĵ ¼»¸ ºÊ»ÊºÂÄÈÂ²É ÁÄ··Ä´ ÊÄ ¸»² Á»² ³Ê þ² ºÂ»µÄ´ ´»º¾»´µÂÄ
¾²¸ ÊÄ ¸² ´»µÂĴ²¾Ê²Æ ,²Â··²É Á·Æ »µ Á·Æ ºÂĶ »µ Á·Æ ÁÄ»»Êµ·Èû·Ê² Êĵ Á·² ;úÄ÷˺²Ã²À ,µ¾Ä»Æ´Â»ÊĔÃ
.¾"ȸ Á¹¾² ɹȻ »³Ê ·È ÁÄÀ·ÉÊij»Ê²
Ê²Æ º¾ÄºËÄ´Ê²Æ ¿»² º²¶ Á·²´ Êĵ
¿»»³ Áº¾²¶Ä´ º²¶ ÊĽ¾Ä·· ,Ì»³¶ ¾Ä³ ²
Ä»»ÊÉ·² Á·Æ Ä»¾»À²Æ Á»»¸ º»À ÁʲÆû·Ê²
ÊÄÂÄ» Á·² ,ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² ÁÈĸ²³ ·È ¼»¸
¶¹ĔËÀ Ä»»¸ Á·Æ ¾ÄƲ³ ² ÁÄÀ·É²³ º²¶
Á¾ÄºË·ÈĔ² ¼»¸ ÄÉ»ÊÄÀ² Á»² Êĵ»¾´º»À
º»À ¾²¸ ÊÄ ¸² ÁºÄ³ ·È ³Ê ÊÄ··²É ¿»»³
·¸¸Å Áȸ²¸¯ ¶¾¶É Ä»»Â ² Ê²Æ "·³ ¾½" ² þ² ÁÄ»µ
·È ¿Ä»»² ÄÉ»ÊÄÀ² Á»»É ÁÉ»Ëû·Ê² »»¸
ÁÄÀ²Â Á'º»À ,ú»ÄºÃ »µ Á·Æ û»² Á»²
º²¶ ³Ê ÊÄ··²É Êĵ .²º²É²µ ºÊ²Â
±"ÃÈÉ É´²»´É . Êĵ ¸»² Êĺû»ÀÊ»Ĕ²Ĕ ³Ê¶ ¸² º³»·¾´Ä´
.˺ÂÄÀ ÊÄ´»Ã²Ĕ
Á'Ê²Æ Ã²¶ ÁÉʲºË ¿Äµ ³»¾·È
ÁÄ·· ºÆÂ·É·È Á'Êij»² ´Ê²¸ Ä´»µÂĺË
! Á·² ,¿»Ë¸ÄÊ ÁË»ºÃ»Ê²È Á˻÷Ê
nw_h qwqaodh hb nh_ k e wqgphhmwhs_s `wc ÁÊÄ·· ºĔ²½Ä´ ¼»¾´ÄÀ Á¾Ä·· ÊÄµÂ»É Ä»»¸ _g_v_b gw_o ,_aw_s nh_ p_a qxhbh_ _ nds kgw_v-gp_s
