Page 10 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 10
:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ
sfmpdrl}|v qmme l|mjm|l{vpv sgmd ltvjmil fmztdiiz smd wtmx |vemd
h|i~h m|mgd grvr |v}m|dlumh |vg fti|vmmx h|i~h gieo
gidii{mvphief}|grh~mesmdh|i~mgrip|vltvjmilsixqgieop
bmqm ldu nqohhxwq lhh` yd`hxhc hx_w hb bmqm ldu n_ nqmdv yd`hxhc ho` wqgoqehdg
ÁÊÄÃÄÊ´ ¾»Æ ¿Äµ ÁÄÀÄÂû·Ê² º·Â»À ĺÈľ º»»ºË ¾²ÊË» ¾¾½ ¸² º»»¾Ä´Â·» »µ Ê²Æ Á¸»»·· ·È ¾¾·½ »µÀ·¾ Ê²Æ º¾²È²³ ÁÄÀ ò·· º¾²¶Ä´ ÅÂ»Æ Êij»² – Ä»ÂÄ··¾»ÃÂÄÆ ,Ļƾĵ²¾»Æ
Ļƾĵ²¾»Æ Á»² ²ÂÄʲ ²´Ê²Æ þķ· µ·À»¾ ÊÄ»»¸ ³»Ë¹À ´»µ'²Ê·À ¸»² Á·² »»¸ Êĺ·² ·È¼»¾´ÄÀÀ·²ËÀÀ¸»²ÃÄÁ·² ,ÊÄ´²À ʲ´ ÁÄÂĸ Á·² Áº½»Ë ľ² Á·Æ Áµ»² ºÂĸ»·º ´»È²··È Á»²
Á»² ÅÂ»Æ ¼Êij º²¶ Ľ¾Ä·· ,Ä»ÂÄ··¾»ÃÂÄÆ »»¸ ¸² ÁÄ»»ºËÊ²Æ Á·² Áû»·· Ê»À ¸² Á·² ,¶Ê·Ì¶ º²¶ òµ ò·· ,º¾²¶Ä´ ¿Äµ Å»·² ¸»·¾³ Á³Ä¾ þķ· ÁË»ºÂ²´»´ ¿Äµ ºÉ²ÆĴ² Á³²¶ Á¸»»ÊÉ
.ÁÈ»¸ ºÂĸ»·º ´»È²··È ¶Ê·Ì¶ µ·ÀÄ »µ ÁÄÂĸ ¶Ê·Ì »µÀ·¾ »µ – Á¾²¸ ´»Â»»·· ʲ´ ¸² ÁÄ··Ä´ ¿Ê·´ Êĵ»»¾ ¿ Ä µ Ä » Æ ¾ Ä µ ² ¾ » Æ Á » ² ² Â Ä Ê ² ² ´ Ê ² Æ
ÊĺÊĵ·¶ Á³²¶ Á'¶ÄË ´²º»À½²Â »µ ¼ËÀ³ ÁȲ´ ¿Äµ Êĺ·² º¾²¶ Ľ¾Ä·· Êij² .¿ÌÂÀ·² ¿ÌÊ·Ì Á½²À ÁÄÂÄÉ ·È ,¼Ì·¾Ä¶³ ÌËÊÆ º½²Â ´²ºÂ·¸ ¿ÄÂĴ²´Ê²Æ
ĺ´»¾»»º²³ ľ² º´ÂÄʳĴ ÃÊ²É Á·² ÃÄò³ .Ì»µÊ¹¶ Ì·µ¶» Á³²¶ ¿»Ëµ¹ ÄÂĴ²´Ê²Æ »µ Á»² Ì·µ¶» ò·· µÀÄÀ ² ,¶Ê·Ì ¾Ë ·µ·³½¾ ÁÊÄ»»Æ
Á³²¶ ¾²¸ ¿ÄÂ·Æ Áº»»¸ ľ² Á·Æ ÁÄ·· ,µÀÄÀ ¿·È ºËÊÄ·È ¸»² µÀÄÀ Êĵ ÄÆ·Ê´ ² ÁÄÀ·ÂÄ´ Å»·Â·È ¼»¸ .ºÂ»·²··Ä´»»³ ºË»Â ¼²Â º²¶ ²É»ÊÄÀ²
ÁºÆ»ÊËÆ»·² Ľ»¾ÊÄ»»Æ º»À Áµ¾»Ë ºÂ»»ËÄ´ Áº½ÄÊ·ÈƲ Áʲ··Ä´ ºÂ²¾ÆÄ´ 'ʹ"¶Ê¶ ¿Ë²Ê³· ÁƲʺ²¾»Æ Ä´»ºÆĶ Á² ÁÄ»»´ ÃÄ Ã²·· ´Â²¾ ¿»Ëµ¹ Á»·Ë
.¶Ê·Ì »µÀ·¾ »µ Á·Æ ¿µ·³½¾ ²ÂÄʲʷ»ÉÁÊÄÂľɾ»Æ¿Ä»² Ľ¾Ä·· ·"»¶ ÊÄ»»Ë ʸĻ¾² º²¶ ò·· ,µÀÄÀ Á˻ʲºÃ»¶ ¿Äµ ·È ̷½¶
¼»¸º²¶µÀÄÀÊĵÁÄ·· ÊÄ´»»¸² º½² ¿·² ,»¸ÊÄ˸µ ·»Â Á²ºÂÄʺ Á»² Á¸»Ê ² º¾ÄºËÄ´ ¿²¸·È Á³²¶ ºÊ¶Ä²³ ºË»Â º²¶ ÁÄÀ .¾»È Á´»È»»² Á»»² º²¶Ä´
¾²¸ ÁË»ºÂ²´»´ ¿Ä»² Ç»¸ ÊĵĻ ¸»² Á³»·¶Ä´Â² Áº¾²¶ºÂ² ºÂÄÉÄ´ º²¶ Ľ¾Ä·· ÁÄÂÄÉ ¾²¸ ÁÄÀ ¸² ,º¾Ä´ ¿·½Ã ¿·Ë Á»»É ÁÄ··Ä´ ºË»Â ,¿»ÃÊÆ Ä»»É º»À ¿Ä»»É
Ľ¾Ä·· ÁÈ»¸ ÊĺÊĵ·¶ ·È ³²´·È Á»² ¾·Æ ÁÄ··Ä´ ºÂĸ»·º Á³»¸ ¼Êij ¸»·¾³ º¾²¶Ä´ »µ ÁÊÄÀÊ²Æ ´»½²Æ-»»Êµ Á·² Ä榀 Á¸»»·· ·È û·Ê² ¸»·¾³ ,¾»È ÄÊĵ²
¿ÄÂ·Æ ÊĺÂÄÈ ¿Ä»² º´»»¾Ä´·È ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ´²º ÁºËÊÄ Á½²Â Êij² ,Á˺ÂÄÀ » µÀ·¾ºÂĸ»·ºÊ»Æ·È³·ÊÉ»µÁ·Æ »½Ê³² Á·² ¶Ê·Ì »µÀ·¾ ÊĺÂĸ»·º »µ Ê²Æ ÄÈÄË
»µ Á»² ÁÄ»Êľ²´ ľ² »µ Á»² ¼»·² »·· ,¿·»µ²ºÃ ¼»¸ º²¶ úÄÉ»º ÁÆ»·ÉÊ²Æ Á·Æ Á»² ¶·³´ ËʵÀ¶ Ì»³ Á»² ¾¾·½¶ ¶Ê·Ì ¾Ë ·¾¶²³ Ì»ÀÀ ¼»¸ ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ¾¾·½¶
.¼Ä»»¶ ¾²¸ Êĵ ¾»Æ»·· Á·Æ úÄÉ»º ÊÄÀ ºÆ»·ÉÊ²Æ .µ·²··É»Ä¾ .µ·²··É»Ä¾ Á»² ¶·³´ µ"À¶»³ Á»²
º »ÀÁ³»·¶Ä´Â²¼»¸º²¶¿²Ê´²ÊÆÊĵ »µ Á»² º¸·ÀÄ´ ¿»Â´Ê²À »µ Á³²¶ ,ÁÊ»µ²À²É² ÁÄÉ µÀÄÀ ¿Äµ Á·Æ ¾»È Êĵ ÁÄ··Ä´ ¸»² òµ Á·² »µ ¸² ºÂ²É²³ ÁÄÀľ² Ê²Æ ¼²µ ¸»² ÃÄ
´Ê·³Ã»´ ¿»»¹ ³Ê¶ È"¶´¶ ¼Ê·µ ¿»¾¶Ì ÌÊ»À²
¶Ê·³¹ »Ë²Ê Ä´»ÊĻ²¾ »µ Á·Æ ÊÄ»»² ,²"º»¾Ë
Ê·³»È Êĵ º²¶ ¼²ÂÊĵ .¶·³´ µ"À¶»³ Á»²
.¶Ê·Ì ¾Ë ·µ·³½¾ º·Â»À Ľ»¾ºÄ Ê²Æ ºÈ²ºÄ´
Å÷» 'Ê ÁÄ··Ä´ ¸»² µÀÄÀ¶ Ë²Ê ³Ë·» Êĵ
Ì»³ Á»² ĻȲʺû»Àµ² »µ Á·Æ ·"»¶ Á²ÀÄ»»¶
ÁºÄʺĴƻ·² Á³²¶ µÀÄÀ ¿»»³ .¶·³´ ËʵÀ
Ë²Ê ²"º»¾Ë Êľº²É ¾²»½¾À '»Ê² »³Ê ´"¶Ê¶ °"ÃÈÉ ¹É´»Á³° .
º²¶ ÊÄ ·²·· ,µ·²··É»Ä¾ Á»² ¶·³´ µ"À¶»³ ̳»Ë»
¶Ê·Ì¶ ̹ÀË Ä´»µ¾²··Ä´ »µ º´ÂÄʳĴû·Ê²
»µ Á»² º½·¸²³ ÊĽ¾Ä·· µ»² ÁµÄ» ¿·Ê² ºÀÄ ò··
»µ ´»µÂÄĸ ¶·³´ µ"À¶»³ Á·Æ ¿»ËʵÀ »Ì³
º²¶ Á·² .¶Ê·Ì³ Ì·¾»ÀÄ Ä´»µ¾²··Ä´ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
¶Â»¹³ ² ¸»² ¶Ê·Ì¶ µ·À»¾ »µ ¸² º´ÂÄʳĴû·Ê²
¿·Ê² ÉʲºË Á·² .·»²Ë·Â ̲ ²Ë·Â Á·Ê² Á·Æ bmqm lhh` bd_ddvhqk nqkdvpm w dmb_ v j ,qhskqb_khs h w - hvuqohm_v k_dmx h`w nd_ac yd`hxh hx_w hkdba !
¸² Ë»² Á·¸¹ ¿ÄÂ·Æ ÊĺÊÄ·· »µ Êij»² ºµÄÊÄ´ bd_ddvhqk y`hxh hx_w n_mhdo k_wxh h`w nd_ac nd_ nhxkd_ lfdwh h`w nd_ac
sfmpdrl}|v qmme l|mjm|l{vpv sgmd ltvjmil fmztdiiz smd wtmx |vemd
h|i~h m|mgd grvr |v}m|dlumh |vg fti|vmmx h|i~h gieo
gidii{mvphief}|grh~mesmdh|i~mgrip|vltvjmilsixqgieop
bmqm ldu nqohhxwq lhh` yd`hxhc hx_w hb bmqm ldu n_ nqmdv yd`hxhc ho` wqgoqehdg
ÁÊÄÃÄÊ´ ¾»Æ ¿Äµ ÁÄÀÄÂû·Ê² º·Â»À ĺÈľ º»»ºË ¾²ÊË» ¾¾½ ¸² º»»¾Ä´Â·» »µ Ê²Æ Á¸»»·· ·È ¾¾·½ »µÀ·¾ Ê²Æ º¾²È²³ ÁÄÀ ò·· º¾²¶Ä´ ÅÂ»Æ Êij»² – Ä»ÂÄ··¾»ÃÂÄÆ ,Ļƾĵ²¾»Æ
Ļƾĵ²¾»Æ Á»² ²ÂÄʲ ²´Ê²Æ þķ· µ·À»¾ ÊÄ»»¸ ³»Ë¹À ´»µ'²Ê·À ¸»² Á·² »»¸ Êĺ·² ·È¼»¾´ÄÀÀ·²ËÀÀ¸»²ÃÄÁ·² ,ÊÄ´²À ʲ´ ÁÄÂĸ Á·² Áº½»Ë ľ² Á·Æ Áµ»² ºÂĸ»·º ´»È²··È Á»²
Á»² ÅÂ»Æ ¼Êij º²¶ Ľ¾Ä·· ,Ä»ÂÄ··¾»ÃÂÄÆ »»¸ ¸² ÁÄ»»ºËÊ²Æ Á·² Áû»·· Ê»À ¸² Á·² ,¶Ê·Ì¶ º²¶ òµ ò·· ,º¾²¶Ä´ ¿Äµ Å»·² ¸»·¾³ Á³Ä¾ þķ· ÁË»ºÂ²´»´ ¿Äµ ºÉ²ÆĴ² Á³²¶ Á¸»»ÊÉ
.ÁÈ»¸ ºÂĸ»·º ´»È²··È ¶Ê·Ì¶ µ·ÀÄ »µ ÁÄÂĸ ¶Ê·Ì »µÀ·¾ »µ – Á¾²¸ ´»Â»»·· ʲ´ ¸² ÁÄ··Ä´ ¿Ê·´ Êĵ»»¾ ¿ Ä µ Ä » Æ ¾ Ä µ ² ¾ » Æ Á » ² ² Â Ä Ê ² ² ´ Ê ² Æ
ÊĺÊĵ·¶ Á³²¶ Á'¶ÄË ´²º»À½²Â »µ ¼ËÀ³ ÁȲ´ ¿Äµ Êĺ·² º¾²¶ Ľ¾Ä·· Êij² .¿ÌÂÀ·² ¿ÌÊ·Ì Á½²À ÁÄÂÄÉ ·È ,¼Ì·¾Ä¶³ ÌËÊÆ º½²Â ´²ºÂ·¸ ¿ÄÂĴ²´Ê²Æ
ĺ´»¾»»º²³ ľ² º´ÂÄʳĴ ÃÊ²É Á·² ÃÄò³ .Ì»µÊ¹¶ Ì·µ¶» Á³²¶ ¿»Ëµ¹ ÄÂĴ²´Ê²Æ »µ Á»² Ì·µ¶» ò·· µÀÄÀ ² ,¶Ê·Ì ¾Ë ·µ·³½¾ ÁÊÄ»»Æ
Á³²¶ ¾²¸ ¿ÄÂ·Æ Áº»»¸ ľ² Á·Æ ÁÄ·· ,µÀÄÀ ¿·È ºËÊÄ·È ¸»² µÀÄÀ Êĵ ÄÆ·Ê´ ² ÁÄÀ·ÂÄ´ Å»·Â·È ¼»¸ .ºÂ»·²··Ä´»»³ ºË»Â ¼²Â º²¶ ²É»ÊÄÀ²
ÁºÆ»ÊËÆ»·² Ľ»¾ÊÄ»»Æ º»À Áµ¾»Ë ºÂ»»ËÄ´ Áº½ÄÊ·ÈƲ Áʲ··Ä´ ºÂ²¾ÆÄ´ 'ʹ"¶Ê¶ ¿Ë²Ê³· ÁƲʺ²¾»Æ Ä´»ºÆĶ Á² ÁÄ»»´ ÃÄ Ã²·· ´Â²¾ ¿»Ëµ¹ Á»·Ë
.¶Ê·Ì »µÀ·¾ »µ Á·Æ ¿µ·³½¾ ²ÂÄʲʷ»ÉÁÊÄÂľɾ»Æ¿Ä»² Ľ¾Ä·· ·"»¶ ÊÄ»»Ë ʸĻ¾² º²¶ ò·· ,µÀÄÀ Á˻ʲºÃ»¶ ¿Äµ ·È ̷½¶
¼»¸º²¶µÀÄÀÊĵÁÄ·· ÊÄ´»»¸² º½² ¿·² ,»¸ÊÄ˸µ ·»Â Á²ºÂÄʺ Á»² Á¸»Ê ² º¾ÄºËÄ´ ¿²¸·È Á³²¶ ºÊ¶Ä²³ ºË»Â º²¶ ÁÄÀ .¾»È Á´»È»»² Á»»² º²¶Ä´
¾²¸ ÁË»ºÂ²´»´ ¿Ä»² Ç»¸ ÊĵĻ ¸»² Á³»·¶Ä´Â² Áº¾²¶ºÂ² ºÂÄÉÄ´ º²¶ Ľ¾Ä·· ÁÄÂÄÉ ¾²¸ ÁÄÀ ¸² ,º¾Ä´ ¿·½Ã ¿·Ë Á»»É ÁÄ··Ä´ ºË»Â ,¿»ÃÊÆ Ä»»É º»À ¿Ä»»É
Ľ¾Ä·· ÁÈ»¸ ÊĺÊĵ·¶ ·È ³²´·È Á»² ¾·Æ ÁÄ··Ä´ ºÂĸ»·º Á³»¸ ¼Êij ¸»·¾³ º¾²¶Ä´ »µ ÁÊÄÀÊ²Æ ´»½²Æ-»»Êµ Á·² Ä榀 Á¸»»·· ·È û·Ê² ¸»·¾³ ,¾»È ÄÊĵ²
¿ÄÂ·Æ ÊĺÂÄÈ ¿Ä»² º´»»¾Ä´·È ÁÄ··Ä´ ÁÄÂĸ ´²º ÁºËÊÄ Á½²Â Êij² ,Á˺ÂÄÀ » µÀ·¾ºÂĸ»·ºÊ»Æ·È³·ÊÉ»µÁ·Æ »½Ê³² Á·² ¶Ê·Ì »µÀ·¾ ÊĺÂĸ»·º »µ Ê²Æ ÄÈÄË
»µ Á»² ÁÄ»Êľ²´ ľ² »µ Á»² ¼»·² »·· ,¿·»µ²ºÃ ¼»¸ º²¶ úÄÉ»º ÁÆ»·ÉÊ²Æ Á·Æ Á»² ¶·³´ ËʵÀ¶ Ì»³ Á»² ¾¾·½¶ ¶Ê·Ì ¾Ë ·¾¶²³ Ì»ÀÀ ¼»¸ ÁÄÂĸ Ľ¾Ä·· ¾¾·½¶
.¼Ä»»¶ ¾²¸ Êĵ ¾»Æ»·· Á·Æ úÄÉ»º ÊÄÀ ºÆ»·ÉÊ²Æ .µ·²··É»Ä¾ .µ·²··É»Ä¾ Á»² ¶·³´ µ"À¶»³ Á»²
º »ÀÁ³»·¶Ä´Â²¼»¸º²¶¿²Ê´²ÊÆÊĵ »µ Á»² º¸·ÀÄ´ ¿»Â´Ê²À »µ Á³²¶ ,ÁÊ»µ²À²É² ÁÄÉ µÀÄÀ ¿Äµ Á·Æ ¾»È Êĵ ÁÄ··Ä´ ¸»² òµ Á·² »µ ¸² ºÂ²É²³ ÁÄÀľ² Ê²Æ ¼²µ ¸»² ÃÄ
´Ê·³Ã»´ ¿»»¹ ³Ê¶ È"¶´¶ ¼Ê·µ ¿»¾¶Ì ÌÊ»À²
¶Ê·³¹ »Ë²Ê Ä´»ÊĻ²¾ »µ Á·Æ ÊÄ»»² ,²"º»¾Ë
Ê·³»È Êĵ º²¶ ¼²ÂÊĵ .¶·³´ µ"À¶»³ Á»²
.¶Ê·Ì ¾Ë ·µ·³½¾ º·Â»À Ľ»¾ºÄ Ê²Æ ºÈ²ºÄ´
Å÷» 'Ê ÁÄ··Ä´ ¸»² µÀÄÀ¶ Ë²Ê ³Ë·» Êĵ
Ì»³ Á»² ĻȲʺû»Àµ² »µ Á·Æ ·"»¶ Á²ÀÄ»»¶
ÁºÄʺĴƻ·² Á³²¶ µÀÄÀ ¿»»³ .¶·³´ ËʵÀ
Ë²Ê ²"º»¾Ë Êľº²É ¾²»½¾À '»Ê² »³Ê ´"¶Ê¶ °"ÃÈÉ ¹É´»Á³° .
º²¶ ÊÄ ·²·· ,µ·²··É»Ä¾ Á»² ¶·³´ µ"À¶»³ ̳»Ë»
¶Ê·Ì¶ ̹ÀË Ä´»µ¾²··Ä´ »µ º´ÂÄʳĴû·Ê²
»µ Á»² º½·¸²³ ÊĽ¾Ä·· µ»² ÁµÄ» ¿·Ê² ºÀÄ ò··
»µ ´»µÂÄĸ ¶·³´ µ"À¶»³ Á·Æ ¿»ËʵÀ »Ì³
º²¶ Á·² .¶Ê·Ì³ Ì·¾»ÀÄ Ä´»µ¾²··Ä´ ·¸¸Å Áȸ²¸¯
¶Â»¹³ ² ¸»² ¶Ê·Ì¶ µ·À»¾ »µ ¸² º´ÂÄʳĴû·Ê²
¿·Ê² ÉʲºË Á·² .·»²Ë·Â ̲ ²Ë·Â Á·Ê² Á·Æ bmqm lhh` bd_ddvhqk nqkdvpm w dmb_ v j ,qhskqb_khs h w - hvuqohm_v k_dmx h`w nd_ac yd`hxh hx_w hkdba !
¸² Ë»² Á·¸¹ ¿ÄÂ·Æ ÊĺÊÄ·· »µ Êij»² ºµÄÊÄ´ bd_ddvhqk y`hxh hx_w n_mhdo k_wxh h`w nd_ac nd_ nhxkd_ lfdwh h`w nd_ac
