Page 9 - Yidishe Tzeit - אידישע צייט
P. 9
:Ȳ´Æ³ É´»¸³Æ
c`fwc` ghhwaqao_ phh`du qahgs_cw_o wqjde_` wqgoqehdg hb nwhb_m_v_ nqoqv du i_v qgwqghhw`qaphd_ qhho ka_sx qjhkwqc hb
¸² Á½²À ÊĽ»¸ ÁÄÂÄÉ ·È »µ½ ºÆ²ÊÉ Á¾·Æ Áº»À ËʵÀ¶ Ì»³ Á´»¾»»¶ ¿Äµ Á·Æ Ì·µ·Ã» ľÄ»´»Ê² ºÄ³Ê² Ä´»µÊĺ»»·· »µ Á·² ´Â·Êĺ»»Ê³Ê²Æ »µ
Á·² ÁºÃÂÄË ÁÆ»·² ºË»ÊÄ´·È ¸»² Dz¾Æ òµ ÁÄÀ .Ä"»¸ Ê»ºÃÄÊÄÉÀ ľ'»ÄË» »³Ê É"¶Ê¶ Á·Æ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² º´ÂÄʳĴ µ"ó Á»·Ë º²¶ Ľ¾Ä··
Áµ»² ÊĺÂĸ»·º ľ»Æ »µ Ê²Æ ¿ÄÂÊ²Æ ÁºÃij Áº»»µÂ² ÁÄ·º Ľ¾Ä·· ÁûÆÄ´ Ä»»Â ʵý ºÆÄʺ ¸»² ¼²É »µ .Ê·³»È¶ Á·ÈÊ ÌÄ»³Ë¾ Áº²º²¾·¸ÄÊ
·¾½»¶³ Êɳ¾ 'ɶ Á·»È ¿Äµ Á»»¸ µÉ·Æ ÁÄÀ·É ò·· ÁÉľƺ² Á·² ¾½»¶ ¿Äµ Á·Æ Á¾²ºÄµ »·ÂÄ´ »µ Á»²¼²ÉĺÃÄÊ´»µÃ¾²ºÂ²É²³Ã´²º·ÈºÂ»»¶
¿»»³ Ì·Ä·Ë» »Â»À ¾½ Á'¾Ä·Æ'û·² Á·² É»µÈ ¾Ë ¿Äµ Ä´·Â³ ĻȲÀʲÆ»² Ä´»º½»·· ÄÂĵ»ËÊ²Æ ÃÄÀ·ºÂ²··É Ä´»¸»Ê ´»µÂ¾ÄºË·È Áʲ´Â·² Dz´
Çʲ¶ ³Êɳ Ì·Ä·Ë» ¾Ä·Æ ¸»² ò·· Ë·µÉ· É»µÈ .ËʵÀ¶ Ì»³ Á´»¾²À² »µ Ê²Æ ¿ÄÂÊ²Æ Äº»»Ê³ ² Å»·² ´Ê²··ÂÃÄ Á·Æ
.´²º Á´»ºÂ»»¶ Á¸»³ ºÄ³Ê² »·³ »µ º»»ÉʲºË ² º»À Á² º»»´ ¼»·² ¾È³ ÅÆ·ÌÃÀ ¼»¸ ÁÄÂĸ ò·· ºÃÄ´ ¾²È ľ»Æ
»µ Á»² ¾Ä·ºÉ² þ² òµ ¸»² ¾Ä»ÈÄÆà ò·· ¼Ä¾'ÊÄÀ»È ÊÄ»»Â ľ»Æ »µ Á´»µÂÄÊ²Æ ·È .ʲ» ÁȲ´ ¿Äµ û·²½Ê·µ Ê»ºÃÄÊÄÉ Á»² ˵·É¶
Ä´Ê²É ² ÁÄ»»ºË Ê»À ÁÄ·· º»»È Ä´»ºÈÄ» »µ Ê²Æ ÁºÄ³ ¾²È Äû·Ê´ ² Á¾ÄºË·È Á¾Ä·· Ä´»µ¾²··Ä´ »µ ÁÊÄ·· ºÂ²º²³ ¸·À ÃÄ
²¾·¾»¶ Áû·Ê´ ¿·È ¸»³ ˵·¹ Á³¾²¶ºÊĵ² Á´»»¾Æ²Ê² ´»ÊĶĴ ÁÄÂÄÉ ·È ¼»¸ ºÃÄ´ ij·Ë¹ º´ÂÄʳĴû·Ê² ºÊÄ·· ò·· ÃÄ»ÈɲÄÊ Ä´»µ»»ÊÆ
Á ÄÀ²ÊºËÁµ»²ÊĺÂĸ»·ºÄÊÄ··ËÁÄ··²Ë»µÉ ¼»·² .¸»·¶ Ã'ľ'»ÄË» »³Ê Á»² ¶¾»¾ Ì»¾ ² Ê²Æ »µ Á»² º´»»¾Ä´ ºÊÄ·· ÃÄ ÁÄ·· ,ÁÄÀľ² »»³
»µ Á·Æ ´²º »µ Á»² Ë·µÉ¶ Á·»È ¿·È ÁòÀ »µ Á»² »»ÊÄÉij Á·² ÁÄ··»·² Ã'ľ'»ÄË» »³Ê ºÊÄ·· Ä´»ºÆÂ·É·È »µ Ê²Æ Ì·µ·Ã» »µ ´Äº Ä´»ºÈÄ»
¿»»³ ÁºÄ³·Èû·² ¼»¸ ,¿·Ê² ´Äº »µ Á·² º»»Èʲ» ÁÄÂÄÉ ·È ºÄ³Ê²Ä´Êij»² Á·² ºÄ»·³Ä´Êij»² Á½»¾´ÄÀÊÄ ºÄ·· ò·· ¶³¹Ê µ»³ ¿»¹Ê·² Ìý¶
»µ .Ì·³·º Ì·ÄÆ˶ ľ»Æ ÁÄÀÄÂû·Ê² Á·² É»µÈ .Ê·³»È ÁÊ²Æ »»ÊÄÉij ľ·Æº½²ÊÆ ² Á¾ÄºË·È ĺ¾ÄºËÄ´ÊĶ² Á·² ĻȲµ²À²É² ĺ»»Ê³
Ì·¹½ Ľ»¾µ»ÀÊÄÀ·² º»À ÁºÄ³Ê² ÁÄ·º ¿»ÂÉÃÄ ¿»ÂÉÃÄ »µ ÁºÄ³Ê² ¶Æ·ÉÌ ÄºÈľ »µ Á»² ¿»»³ ºÆÂ·É·È ÁºÂ²Â ʲ´ ÁÆ»·² ²¾À ¾Ë²
¸»² Dz¾Æ òµ ¸² ÁÊĽ»¸Ê²Æ ·È Äɲº ú»ÀÊÄÆ Ä´»ºÈľ »µ Áº¾²¶ÊÄ ·È ´»Æ²¶Êij»Æ »µ ÁÄ·· ,º"¾Ä³¶ Ê»»² '´Á´»µÂÄÀ·É¿Äµ ,º»»Èʲ»
÷¾Æ Äû·Ê´ »µ ÁÊ»µÀ²É² ·È º»»Ê´ ´»µÂĺ˾·Æ ºÄ³Ê² »·³ Ä··»Ã²À »µ º»À Á³»»¶Â² ÁÄÂÄÉ ·È Á¾Ä·· Ľ¾Ä·· Áµ»² ÊĺÂĸ»·º ÊÄ´»¾µÂÄÈ
»µ Á»»´½Ê·µ Á¾Ä·· ò·· ºÃÄ´ Á·² ¿»¾¾ÆÌÀ Á·Æ ¸»·¶ Ã'ľ'»ÄË» »³Ê Êij»²Â´ÄÉ ¶Ê¶º ¶·ÉÀ ÁÆ»·² ¿Ä»² ²Ë»µÉ ²¾·¾»¶µ ²À·» ¿·È ÁÄÀ²ÊºË
Á·² ¸»·¶ Ã'ľ'»ÄË» »³Ê Á·Æ ÁÊÄ»·º ĺ»»Ê³ Á·² º²ºË ÄȲ´ »µ Áº½»»¾Æ»·² ºÄ·· Ľ¾Ä·· .Ê»ºÃÄÊÄÉ É¶»Ä
̳¹Ê¶ Á³²¶ ĺ´»¾»»º²³ ľ² ¸² ÁÊĽ»¸Ê²Æ ¿Äµ Á»² ¶Ê¶º· ¶Ë·µÉ Á·Æ ºÃ»»´ ² Á´ÂÄʳ»»Ê² » ·³Ä··»ºÉ²Ê²ÆºÀ·Éº»»Èij¾Ä¸»µ·È
Á´»¾»»¶ ¿·È ÁÄÀ·É ¿»»³ ÁÊĶĴ·È ľ² Á·² Ìĵ¶ .¿·ÉÀ ·²·· ËʵÀ¶ Ì»³ Áº¾² ¿Äµ Á·Æ ºÊ² ¿»»³ ºÄ³Ê²
.É»µÈ Á² ÁÄ»»´ ÁºÉÄ»²ÊÆ ÄºÂ²ÀÊĵ³»·² ľ² »µ »µ ÁÊ»··Ä¸ÄÊÆ Á·² Á´»³»»²Ê²Æ º·º ÁÄÀ
·¸¸Å Áȸ²¸¯
±"ÃÈÉ ¸²´ÆÃ-»³Æ¸´ .
!
ehdc pqk hqxh h`w hh` aqg qahguqh hb nh_ nbh_ wd`hu lqods khhg _
c`fwc` ghhwaqao_ phh`du qahgs_cw_o wqjde_` wqgoqehdg hb nwhb_m_v_ nqoqv du i_v qgwqghhw`qaphd_ qhho ka_sx qjhkwqc hb
¸² Á½²À ÊĽ»¸ ÁÄÂÄÉ ·È »µ½ ºÆ²ÊÉ Á¾·Æ Áº»À ËʵÀ¶ Ì»³ Á´»¾»»¶ ¿Äµ Á·Æ Ì·µ·Ã» ľÄ»´»Ê² ºÄ³Ê² Ä´»µÊĺ»»·· »µ Á·² ´Â·Êĺ»»Ê³Ê²Æ »µ
Á·² ÁºÃÂÄË ÁÆ»·² ºË»ÊÄ´·È ¸»² Dz¾Æ òµ ÁÄÀ .Ä"»¸ Ê»ºÃÄÊÄÉÀ ľ'»ÄË» »³Ê É"¶Ê¶ Á·Æ ÄÊÄ»·¶Ä´À·² º´ÂÄʳĴ µ"ó Á»·Ë º²¶ Ľ¾Ä··
Áµ»² ÊĺÂĸ»·º ľ»Æ »µ Ê²Æ ¿ÄÂÊ²Æ ÁºÃij Áº»»µÂ² ÁÄ·º Ľ¾Ä·· ÁûÆÄ´ Ä»»Â ʵý ºÆÄʺ ¸»² ¼²É »µ .Ê·³»È¶ Á·ÈÊ ÌÄ»³Ë¾ Áº²º²¾·¸ÄÊ
·¾½»¶³ Êɳ¾ 'ɶ Á·»È ¿Äµ Á»»¸ µÉ·Æ ÁÄÀ·É ò·· ÁÉľƺ² Á·² ¾½»¶ ¿Äµ Á·Æ Á¾²ºÄµ »·ÂÄ´ »µ Á»²¼²ÉĺÃÄÊ´»µÃ¾²ºÂ²É²³Ã´²º·ÈºÂ»»¶
¿»»³ Ì·Ä·Ë» »Â»À ¾½ Á'¾Ä·Æ'û·² Á·² É»µÈ ¾Ë ¿Äµ Ä´·Â³ ĻȲÀʲÆ»² Ä´»º½»·· ÄÂĵ»ËÊ²Æ ÃÄÀ·ºÂ²··É Ä´»¸»Ê ´»µÂ¾ÄºË·È Áʲ´Â·² Dz´
Çʲ¶ ³Êɳ Ì·Ä·Ë» ¾Ä·Æ ¸»² ò·· Ë·µÉ· É»µÈ .ËʵÀ¶ Ì»³ Á´»¾²À² »µ Ê²Æ ¿ÄÂÊ²Æ Äº»»Ê³ ² Å»·² ´Ê²··ÂÃÄ Á·Æ
.´²º Á´»ºÂ»»¶ Á¸»³ ºÄ³Ê² »·³ »µ º»»ÉʲºË ² º»À Á² º»»´ ¼»·² ¾È³ ÅÆ·ÌÃÀ ¼»¸ ÁÄÂĸ ò·· ºÃÄ´ ¾²È ľ»Æ
»µ Á»² ¾Ä·ºÉ² þ² òµ ¸»² ¾Ä»ÈÄÆà ò·· ¼Ä¾'ÊÄÀ»È ÊÄ»»Â ľ»Æ »µ Á´»µÂÄÊ²Æ ·È .ʲ» ÁȲ´ ¿Äµ û·²½Ê·µ Ê»ºÃÄÊÄÉ Á»² ˵·É¶
Ä´Ê²É ² ÁÄ»»ºË Ê»À ÁÄ·· º»»È Ä´»ºÈÄ» »µ Ê²Æ ÁºÄ³ ¾²È Äû·Ê´ ² Á¾ÄºË·È Á¾Ä·· Ä´»µ¾²··Ä´ »µ ÁÊÄ·· ºÂ²º²³ ¸·À ÃÄ
²¾·¾»¶ Áû·Ê´ ¿·È ¸»³ ˵·¹ Á³¾²¶ºÊĵ² Á´»»¾Æ²Ê² ´»ÊĶĴ ÁÄÂÄÉ ·È ¼»¸ ºÃÄ´ ij·Ë¹ º´ÂÄʳĴû·Ê² ºÊÄ·· ò·· ÃÄ»ÈɲÄÊ Ä´»µ»»ÊÆ
Á ÄÀ²ÊºËÁµ»²ÊĺÂĸ»·ºÄÊÄ··ËÁÄ··²Ë»µÉ ¼»·² .¸»·¶ Ã'ľ'»ÄË» »³Ê Á»² ¶¾»¾ Ì»¾ ² Ê²Æ »µ Á»² º´»»¾Ä´ ºÊÄ·· ÃÄ ÁÄ·· ,ÁÄÀľ² »»³
»µ Á·Æ ´²º »µ Á»² Ë·µÉ¶ Á·»È ¿·È ÁòÀ »µ Á»² »»ÊÄÉij Á·² ÁÄ··»·² Ã'ľ'»ÄË» »³Ê ºÊÄ·· Ä´»ºÆÂ·É·È »µ Ê²Æ Ì·µ·Ã» »µ ´Äº Ä´»ºÈÄ»
¿»»³ ÁºÄ³·Èû·² ¼»¸ ,¿·Ê² ´Äº »µ Á·² º»»Èʲ» ÁÄÂÄÉ ·È ºÄ³Ê²Ä´Êij»² Á·² ºÄ»·³Ä´Êij»² Á½»¾´ÄÀÊÄ ºÄ·· ò·· ¶³¹Ê µ»³ ¿»¹Ê·² Ìý¶
»µ .Ì·³·º Ì·ÄÆ˶ ľ»Æ ÁÄÀÄÂû·Ê² Á·² É»µÈ .Ê·³»È ÁÊ²Æ »»ÊÄÉij ľ·Æº½²ÊÆ ² Á¾ÄºË·È ĺ¾ÄºËÄ´ÊĶ² Á·² ĻȲµ²À²É² ĺ»»Ê³
Ì·¹½ Ľ»¾µ»ÀÊÄÀ·² º»À ÁºÄ³Ê² ÁÄ·º ¿»ÂÉÃÄ ¿»ÂÉÃÄ »µ ÁºÄ³Ê² ¶Æ·ÉÌ ÄºÈľ »µ Á»² ¿»»³ ºÆÂ·É·È ÁºÂ²Â ʲ´ ÁÆ»·² ²¾À ¾Ë²
¸»² Dz¾Æ òµ ¸² ÁÊĽ»¸Ê²Æ ·È Äɲº ú»ÀÊÄÆ Ä´»ºÈľ »µ Áº¾²¶ÊÄ ·È ´»Æ²¶Êij»Æ »µ ÁÄ·· ,º"¾Ä³¶ Ê»»² '´Á´»µÂÄÀ·É¿Äµ ,º»»Èʲ»
÷¾Æ Äû·Ê´ »µ ÁÊ»µÀ²É² ·È º»»Ê´ ´»µÂĺ˾·Æ ºÄ³Ê² »·³ Ä··»Ã²À »µ º»À Á³»»¶Â² ÁÄÂÄÉ ·È Á¾Ä·· Ľ¾Ä·· Áµ»² ÊĺÂĸ»·º ÊÄ´»¾µÂÄÈ
»µ Á»»´½Ê·µ Á¾Ä·· ò·· ºÃÄ´ Á·² ¿»¾¾ÆÌÀ Á·Æ ¸»·¶ Ã'ľ'»ÄË» »³Ê Êij»²Â´ÄÉ ¶Ê¶º ¶·ÉÀ ÁÆ»·² ¿Ä»² ²Ë»µÉ ²¾·¾»¶µ ²À·» ¿·È ÁÄÀ²ÊºË
Á·² ¸»·¶ Ã'ľ'»ÄË» »³Ê Á·Æ ÁÊÄ»·º ĺ»»Ê³ Á·² º²ºË ÄȲ´ »µ Áº½»»¾Æ»·² ºÄ·· Ľ¾Ä·· .Ê»ºÃÄÊÄÉ É¶»Ä
̳¹Ê¶ Á³²¶ ĺ´»¾»»º²³ ľ² ¸² ÁÊĽ»¸Ê²Æ ¿Äµ Á»² ¶Ê¶º· ¶Ë·µÉ Á·Æ ºÃ»»´ ² Á´ÂÄʳ»»Ê² » ·³Ä··»ºÉ²Ê²ÆºÀ·Éº»»Èij¾Ä¸»µ·È
Á´»¾»»¶ ¿·È ÁÄÀ·É ¿»»³ ÁÊĶĴ·È ľ² Á·² Ìĵ¶ .¿·ÉÀ ·²·· ËʵÀ¶ Ì»³ Áº¾² ¿Äµ Á·Æ ºÊ² ¿»»³ ºÄ³Ê²
.É»µÈ Á² ÁÄ»»´ ÁºÉÄ»²ÊÆ ÄºÂ²ÀÊĵ³»·² ľ² »µ »µ ÁÊ»··Ä¸ÄÊÆ Á·² Á´»³»»²Ê²Æ º·º ÁÄÀ
·¸¸Å Áȸ²¸¯
±"ÃÈÉ ¸²´ÆÃ-»³Æ¸´ .
!
ehdc pqk hqxh h`w hh` aqg qahguqh hb nh_ nbh_ wd`hu lqods khhg _
